در پی کشته شدن گروهی از مهاجران افغانستانی در مرز ایران و افغانستان و پیدا شدن اجساد برخی از آن‌ها در رودخانه «هریرود»، شرایط پناهجویان در کمپ‌های مختلف وخیم شده است و درگیری‌های بسیاری به همین دلیل گزارش می‌شود.
طبق اظهارات شاهدان عینی، شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ بیش از ۵۰ مهاجر افغانستانی که می‌خواستند غیرقانونی به ایران وارد شوند، توسط مرزبانان جمهوری اسلامی دستگیر شدند و مورد شکنجه قرار گرفتند. بازمانده‌های این واقعه می‌گویند که مرزبانان ایران، مهاجران را مجبور کرده‌اند که به داخل رودخانه بپرند و به کشور خودشان بازگردند؛ اقدامی که باعث کشته شدن شماری از آن‌ها شده است.
اگرچه اعتراض‌ها به این واقعه در عرصه سیاسی به تشکیل «کمیته حقیقت‌یاب» و گفت‌وگوی وزیران امور خارجه دو کشور رسیده اما تبعات آن در کمپ‌های مختلف پناهجویان بروز کرده است. پناهجویان ایرانی کمپ «موریا» در جزیره «لس‌بوس» به «ایران‌وایر» خبر داده‌اند که در پی این واقعه، امنیت آن‌ها به خطر افتاده است و برخی به ناچار کمپ را ترک کرده‌اند و به جنگل‌ها، پارک‌ها و خانه‌های دیگر پناهجویان در سطح جزیره پناه برده‌اند. پناهجویان افغانستانی، ایرانی‌ها را عامل قتل هم‌وطنان خود می‌دانند و درگیری‌های زیادی میان آن‌ها ایجاد شده است. این درگیری‌ها برخی پناهجویان ایرانی را ناچار به ترک کمپ کرده‌اند.
****
«ما هم به اتفاقی که در مرز افتاده است، اعتراض داریم اما نمی‌توانیم هزاران پناه‌جو را در کمپ قانع کنیم که ما عامل این واقعه نبوده‌ایم و خود ما از همین سیستم و نظام جمهوری اسلامی آسیب دیده‌ایم و برای همین حالا این‌جا هستیم. آن‌ها خارج از کانکس‌ها، بچه‌ها را تهدید می‌کنند. روز و شب درهای کانکس را قفل می‌کنیم که به ما حمله نشود. چند روز پیش یک درگیری پیش آمد که گوشی‌های تلفن‌مان را دزدیدند. تنهایی از کانکس خارج نمی‌شویم. حتی به پلیس کمپ مراجعه کردیم که به ما جواب دادند شما هم بزنید اما نکشید! انگار فقط زمان باید بگذرد. همه پناهجویان افغانستانی از آن‌چه ماموران مرزی با هم‌وطنان آن‌ها کرده‌اند، ناراحت هستند.»
این گفته‌ها، بخشی از روایت‌های پناهجویان ایرانی ساکن کمپ موریا است. شرایط این کمپ که به شهادت نهادهای حقوق بشری، «غیرانسانی» توصیف می‌شود، حالا در پی انتشار خبر غرق کردن مهاجران افغانستانی توسط مرزبانان ایرانی، وخیم‌تر هم شده است. از سوی دیگر، به دلیل شیوع ویروس کرونا، بخش اداری و نظارتی کمپ تعطیل بوده و به تازگی در حال بازگشایی است. در این مدت نه نظارتی وجود داشته و نه به وضعیت اداری و زندگی پناهجویان رسیدگی شده است. کمپی که در آن به گفته مقامات رسمی یونان، بیش از ۲۰هزار پناه‌جو زندگی می‌کند، حالا شرایط ناامن آن به خاطر اقدام مرزبانان ایرانی، شدت گرفته است.
گروهی از پناهجویان ایرانی ساکن کمپ در پی شدت یافتن این درگیری‌ها، کمپ را رها کرده و به سطح شهر پناه برده‌اند. آن‌ها هم می‌گویند نیروهای ضامن امنیت کمپ هیچ اقدامی برای تامین سلامت آن‌ها نکرده‌اند و مهاجران افغانستانی که از کشته شدن هم‌وطنان خود خشمگین هستند، انگار می‌خواهند انتقام این مرگ‌ها را از دیگر پناهجویان ایرانی بگیرند. برخی از پناهجویان ایرانی کوله‌پشتی‌های خود را برداشته و به جنگل‌های اطراف کمپ یا پارک‌های سطح شهر رفته‌اند تا بلکه از امنیت جانی برخوردار شوند.
یکی از پناهجویان ایرانی که ماه‌ها می‌شود خارج از کمپ سکونت دارد، به «ایران‌وایر» خبر داد که حتی در سطح شهر هم از سوی مهاجران افغانستانی مورد تهدید قرار گرفته است. پناه‌جویی دیگر می‌گوید: «موریا که مثل جهنم است. از یک هفته پیش به بعد که نیروهای ایران مهاجران افغانستانی را کشته‌اند، هر شب از سوی پناهجویان افغانستانی تهدید به قتل، خفت‌گیری و دزدی شده‌ایم. ما به شهر نیامدیم. فرار کردیم. در خیابان می‌خوابیم ولی به موریا برنمی‌گردیم. مانده‌ایم درد خود را به که بگوییم. خود ما از دست جمهوری اسلامی فرار کرده‌ایم. الان باز هم به خاطر مشکلی که جمهوری اسلامی پیش آورده است، ما دچار مشکل شده‌ایم.»
یکی دیگر از پناهجویان ایرانی می‌گوید: «چند بار با تبر و شمشیر جلوی کانکس آمدند و گفتند شما را می‌کشیم. یک هفته پیش وسایل‌مان را جمع کردیم و آمدیم این‌جا. چهار شب است در جنگل می‌خوابیم. شب جلوی دست‌شویی قمه گذاشتند زیر گلوی من و گوشی تلفنم را بردند. دزد را پیدا کردم و با پلیس به سراغش رفتیم. گوشی خود را پس گرفتم اما دزد فرار کرد. پلیس هم گفت گوشی خود را گرفتی، برو و جایی نگو. یک هفته جلوی مرکز پلیس خوابیدیم و رییس پلیس آمد گفت ما کاری نمی‌توانیم بکنیم. ما کُرد هستیم. در ایران همه‌جوره زجر می‌کشیم، در ترکیه هم عذاب کشیدیم، این هم از جزیره. مهاجران قمه و اسلحه دارند. دردمان را به کی بگوییم؟»
یکی از زنان ساکن کمپ موریا هم برای «ایران‌وایر» توضیح داد که از زمان واقعه هریرود، وضعیت کمپ ناامن‌تر شده است: «جدای از مشکلات بهداشتی در کمپ، ما از هیچ‌نظر این‌جا امنیت نداریم. همه ملیت‌ها با هم درگیر هستند. این‌جا قربانی سیاست‌های حکومت‌های خود می‌شویم. از روزی که این اتفاق برای افغانستانی‌ها افتاده است، متاسفانه ملت ایران را از حکومت ایران تفکیک نمی‌کنند. به چادرهای ایرانی‌ها حمله می‌کنند، وسایل‌شان را می‌دزدند و خانواده‌ها را تهدید می‌کنند. پلیس هم فقط تماشاگر است.»
حتی در میان پناهجویان شنیده می‌شود که در همین مدت، یعنی پس از واقعه هریرود، کودک ایرانی ۱۳ ساله‌ای مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است. یکی از پناهجویان در همین رابطه به «ایران‌وایر» گفت: «خانواده‌اش حاضر به صحبت در این خصوص نیستند. حتی بچه‌ها می‌خواستند با آن پسر صحبت کنند اما خانواده‌اش اجازه ندادند. چند مهاجر او را گرفته و به جنگل برده و به بچه تجاوز کرده بودند.»
خشونت، تجاوز، آزار جنسی و حتی اقدام به خودکشی انگار امری جدانشدنی از زندگی پناهجویان موریا است. بارها سازمان‌های حقوق بشری در این خصوص هشدار داده‌اند اما به نظر می‌رسد که شرایط کنونی کمپ به نسبت ماه‌های گذشته وخیم‌تر شده است.
پناه‌جویانی بی‌هیچ چشم‌اندازی روزگار می‌گذارنند و حالا به خاطر اقدامی که کمیته تحقیق به دنبال راستی‌آزمایی آن است، بر خشونتی که متحمل می‌شوند، افزوده شده است. نتیجه تحقیقات هرچه باشد، تبعات آن نه فقط در جغرافیای دو کشور بلکه خارج از مرزهای آن، دامن‌گیر پناهجویان شده است. با توجه به عدم نظارت و ازدحام جمعیت در این کمپ، حالا پناهجویان منتظر گذر زمان هستند تا این خشم مهاجران افغانستانی کاهش یابد و زندگی به دورانی کم‌خشونت‌تر بازگردد.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]
مطالب مرتبط:
شاهدان عینی: ماموران مرزی ایران هم‌سفران افغانستانی‌مان را غرق کردند
فعالان مدنی هرات: عاملان قتل مهاجران افغانستانی محاکمه شوند
مهاجران افغانستانی؛ انتظار برای پایان دوران کرونا و بازگشت به ایران
ادبیات سیاسی و رسانه‌ای علیه پناهجویان؛ ادامه آوارگی در مرز
آتش‌بس در سوریه؛ ادامه سردرگمی پناهجویان در مرز ترکیه و یونان
ترس از ابتلا به کرونا و صف‌های چند هزارنفری پناهجویان کمپ موریا
بلاتکلیفی، آزار جنسی، تجاوز، اقدام به خودکشی؛ گوشه‌ای از زندگی زنان در کمپ پناه‌جویی موریا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر