فعالان بلوچ می‌گویند در اعتراضات اخیر مردم در استان سیستان و بلوچستان که پس از روز دوشنبه چهارم اسفند ۱۳۹۹، هم‌زمان با شلیک به سوخت‌بران آغاز شده، نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در درگیری بسیار پررنگ بوده است. منابع محلی از شلیک نیروهای سپاه به روی مردم معترض خبر داده‌اند.
سپاه پاسداران در استان سیستان و بلوچستان چه می‌کند؟ این گزارش مروری است بر تاریخچه حضور سپاه در این استان.
***
اعتراضات روزهای اخیر در استان سیستان و بلوچستان که پس از اجرای «طرح رزاق» و شلیک به سوخت‌بران آغاز شده، نام «قرارگاه قدس» را در جنوب شرق کشور و سپاه استانی «سلمان» را مطرح کرده است. پیش از این نام قرارگاه قدس سپاه پاسداران بیشتر در درگیری با گروه‌های مسلح بلوچ مطرح می‌شد.
ماموریت تامین امنیت مرز سراوان که شلیک به سوخت‌بران در آن رخ داده است نیز سال ۱۳۹۳، پس از کشته شدن ۱۴ مرزبان و ربوده شدن پنج مرزبان دیگر توسط گروه «جیش‌العدل»، به سپاه پاسداران واگذار شد. در آن زمان، «محمدعلی جعفری»، فرمانده کل سپاه پاسداران به این منطقه سفر و اعلام کرد که مأموریت تأمین امنیت مرزی ۳۰۰ کیلومتر از منطقه سراوان به قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه واگذار شده است.
از همان ابتدای تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران، این نهاد در استان سیستان و بلوچستان در قالب‌های مختلف حضور داشته و بودن در این استان برای نیروهای این نهاد به عنوان سابقه حضور در جبهه لحاظ می‌شده است.
در سال‌های ابتدایی انقلاب، نیروهای سپاه پاسداران از استان‌های مجاور و نزدیک به آن، از جمله کرمان و یزد در این استان حضور داشتند.
در دوره جنگ ایران و عراق، نیروی گردان‌های سیستان و بلوچستان در قالب تیپ‌ها و لشکرهای استان‌های دیگر، از جمله «تیپ ۴۱ ثارالله» کرمان یا «۳۷ نور» خوزستان در جبهه حضور پیدا می‌کردند.
سپاه پاسداران از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۸ در مرزهای سیستان و بلوچستان حضور داشت و در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰ مسووليت تأمين امنيت اين استان برعهده كميته انقلاب اسلامی وقت گذاشته شده بود.
سپاه بار دیگر از سال ۱۳۷۱ با مصوبه شورای عالی امنیت ملی، مسوول تامین امنیت سیستان و بلوچستان شد و قرارگاه قدس را در جنوب شرق کشور تشکیل داد. اینک نیز در حالی که نیروی انتظامی ماموریت مرزبانی را دارد، سپاه پاسداران نیز در مرزها حاضر است.
قرار گاه قدس سپاه در جنوب شرق كشور هم‌چنین ماموریت تامین امنیت در استان‌های هرمزگان و بخشی از استان خراسان جنوبی را بر عهده گرفته است. این قرارگاه ابتدا از لشكر ۴۱ ثارالله کرمان و تيپ‌های «مالك»، «۳۳ المهدی»، «۲ بيرجند» و سلمان در زاهدان تشکیل شده و در دوره‌های مختلف ساختار آن تغییر کرده است.
سپاه سلمان استان سیستان و بلوچستان نیز که در عین داشتن فرماندهی مستقل، در زیر مجموعه این قرارگاه فعالیت می‌کند، در دوره فرماندهی محمدعلی جعفری در سال ۱۳۸۶ و اجرای طرح ایجاد سپاه‌های استانی تشکیل شد. در آن‌زمان، سپاه‌های استانی با ادغام نیروی مقاومت سپاه و بخشی از لشکرهای نیروی زمینی، در استان‌ها تشکیل شدند.
این سپاه مانند دیگر سپاه‌های استانی، واحدهای بسیج دارد و بسیج عشایری از جمله بخش‌های آن است که از همان دهه ۶۰ تشکیل شده است.
اهمیت قرارگاه قدس جنوب شرق در حدی بود که «نورعلی شوشتری» هم‌زمان با جانشینی نیروی زمینی سپاه پاسداران، فرمانده این قرارگاه شد.
در سال ۱۳۸۸، او و «رجبعلی محمدزاده»، فرمانده وقت سپاه سلمان سیستان و بلوچستان به هنگام شرکت در جلسه سران طوایف و ریش‌سفیدان در منطقه «پیشین»، در یک انفجار توسط گروه جیش‌العدل کشته شدند.
اکثر اعضای سپاه سیستان و بلوچستان شیعه هستند و سال ۱۳۹۱ «حسین مرتضوی»، فرمانده این سپاه اعلام کرده بود که ۳۰۰ نفر از اهل سنت استان به صورت پاسدار رسمی استخدام می‌شوند.
تقریبا همه فرماندهان سپاه سلمان استان سیستان و بلوچستان نیز زاده دیگر استان‌ها، از جمله خراسان، هرمزگان و کهگیلویه و بویراحمد بوده‌اند.
«احمد شفایی» که ۱۵ آبان ۱۳۹۹ به عنوان فرمانده جدید سپاه استان سیستان و بلوچستان تعیین شد، پیش از این جانشین فرمانده سپاه استان خراسان رضوی بود.
سپاه استان سیستان و بلوچستان مانند دیگر سپاه‌های استانی، در همه حوزه‌ها فعالیت دارد؛ از بازداشت مقامات دولتی به اتهام «فساد» و کشف و ضبط تعداد زیادی سیلندر گاز غیرمجاز گرفته تا برخورد با فعالان مدلینگ در شبکه‌های اجتماعی و انتشار نشريه «كودك مسلمان بلوچ» .
سپاه استان هم‌چنین برای افزایش نفوذ اجتماعی، پروژه‌هایی مانند ساخت واحدهای مسکونی و مراکز بهداشتی و درمانی و نیز راه‌سازی را اجرا می‌کند.
علاوه بر فعالیت سپاه سلمان در شهرهای استان سیستان و بلوچستان، قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه چندین قرارگاه رزمی را در زیرمجموعه خود ایجاد کرده است و فقط در شمال استان، یعنی منطقه سیستان، بیش از ۲۰ پایگاه اصلی و ده‌ها پایگاه فرعی و کمین‌های دایمی دارد.
قرارگاه «شهید میرحسینی» یکی از قرارگاه‌های اصلی زیر مجموعه قرارگاه قدس است که درمنطقه «میل سه جانبه» فعالیت می‌کند؛ منطقه‌ای که مرزهای سه کشور ایران، پاکستان و افغانستان در آن به هم می‌رسند و از این جهت بیشتر مورد توجه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. مشهورترین اقدامات گروه‌های مسلح مخالف در سیستان و بلوچستان نیز در این منطقه رخ داده است.
فرمانده قرارگاه شهید میرحسینی، فرمانده تیپ «۱۱۰ تکاور» و «۱۱۰ سلمان فارسی» نیروی زمینی سپاه پاسداران است که در این استان فعالیت می کند.
انسداد ۱۵۰ کیلومتر از مرز و احداث ۱۰۰ کیلومتر كانال و خاك‌ريز از جمله اقدامات سپاه پاسداران در استان سیستان و بلوچستان بوده است.
با وجود همه این اقدامات و هزینه‌ها، مشکلات امنیتی در استان سیستان و بلوچستان به قوت خود باقی هستند. به جز مرزی بودن استان و وضعیت نابسامان مرزهای کشورهای همسایه، تبعیض علیه اهل سنت و فقر دامنه‌دار از دلایل ریشه‌ای مشکلات امنیتی در این استان اعلام شده است.
مطالب مرتبط
فائزه هاشمی: سوخت‌بران را کشتند، دروغ هم گفتند
چرا سوخت‌بران را می‌کشند؟ در سراوان چه می‌گذرد؟ محروم کیست و قاچاقچی کدام است؟
نیروی زمینی سپاه و قرارگاه‌های وابسته به آن
مولوی عبدالحمید: عاملان تیراندازی به سوخت‌بران باید مجازات شوند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر