بازجوهایی که شناسایی شدند؛ از اتاق بازجویی تا میز ریاست

نام دو تن از بازجوهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به تازگی افشا شد و به دنبال آن، آمریکا آنها را در فهرست تحریم‌هایش قرار داد. در سال‌های گذشته نیز نام برخی از بازجویان افشا شده بود یا زندانیان پس از آزادی اشاراتی به آنها داشته‌اند. شماری از بازجویان نیز تا مقام‌هایی در سطح معاون رئیس قوه یا وزیر هم رسیده‌اند.

***

خبر تحریم شدن دو بازجوی سازمان اطلاعات سپاه را آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرد.

علی همتیان، با نام مستعار «رئوف»، و مسعود صفدری، با نام مستعار «ستار»، پس از انتشار عکس‌های دیدارشان با رهبر جمهوری اسلامی شناسایی شدند.

انتشار خبر تحریم شدن این دو بازجو بار دیگر نام برخی از بازجوها را که در فضای عمومی شناخته شدند مطرح کرده است.

نام شماری از این بازجویان را دیگران و در برخی موارد، رقبای سیاسی‌شان افشا کردند.

برخی از مقامات جمهوری اسلامی نیز به صراحت از سوابق امنیتی خود سخن گفته و حتی خاطراتی از بازجویی‌ از زندانیان بیان کرده‌اند.

شماری از از زندانیان اعتراضات سال ۸۸، از جمله محمدعلی ابطحی، نیز با اینکه گفته‌اند بازجوی خود را می‌شناسند اما درباره هویت او سکوت کرده‌اند.

برادر حسین بازجو

حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، از جمله مشهورترین چهره‌هایی است که نامش توسط زندانیان و رقبای سیاسی مطرح شده است.

برخی از کسانی که در سال ۶۹ به دنبال امضای نامه‌ای سرگشاده به اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت، بازداشت شدند، چند سال بعد در نوشته‌هایی اعلام کردند که شریعتمداری بازجوی آنها بوده است.

اکبر گنجی نیز گفته است شریعتمداری بازجوی عیسی خندان، دبیر اجتماعی روزنامه «خرداد»، بود.

با این حال شریعتمداری این گزارش‌ها را تکذیب کرده و گفته: «ثواب بازجویی نصیب من نشده است.»

بازجویی که عضو تیم مذاکره اتمی شد

سال ۹۴ پس از آنکه مذاکرات کمیسیون برجام مجلس پخش شد، مهدی هاشمی، فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، اعلام کرد که حمیدرضا عسگری، یکی از اعضای تیم مذاکره اتمی در دوره ریاست سعید جلیلی بر این تیم، بازجوی او بوده است.

فاطمه هاشمی، خواهر مهدی هاشمی، نیز گفت که عسگری «بازجوی افراد دیگری هم بوده است.»

سایت کلمه نیز نوشت که عسگری بازجوی حسین موسویان، عضو ارشد تیم مذاکرات هسته‌ای در دوره سرپرستی حسن روحانی، بوده است.

ازدواج با بازجو

پس از انتتصاب اسفندیار رحیم مشایی به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گزارش‌هایی درباره سوابق امنیتی او منتشر شد. در این میان، رضا گلپور و برخی دیگر نوشتند که همسر مشایی، طاهره ذبیحیان، قبلا عضو گروه‌های مسلح مخالف نظام بوده اما پس از بازداشت و بازجویی توسط مشایی «تواب» شد و بعدها با او ازدواج کرد.

از بازجویی تا معاونت قوه

غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون اول قوه قضاییه، بازجوی تقی محمدی، از متهمان انفجار حزب جمهوری اسلامی که در زندان خودکشی کرد، بود.

اژه‌ای همچنین نماینده دادستان در پرونده مهدی هاشمی، برادر داماد آیت‌الله حسینعلی منتظری، بود و در عین حال از او بازجویی نیز می‌کرده است.

بازجوی جوان

در آستانه مطرح شدن نام محمد جواد آذری جهرمی برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برخی از زندانیان اعتراضات سال ۸۸ اعلام کردند که او بازجوی آنان یا عضو تیم فنی بازجویی از آنان بوده است.

با این حال مقامات دولت روحانی اعلام کردند که او سمت مدیرکلی در وزارت اطلاعات داشته اما بازجو نبوده است.

بازجویان در یک سازمان

در درگیری بین دو شاخه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، شاخه راست که همچنان در سمت‌های نظامی و امنیتی است، اعضای شاخه چپ را متهم می‌کند که سوابق بازجویی داشته‌اند.

از جمله حسین نجات، معاون سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، گفته بود که محسن آرمین بازجو بوده است.

با این حال محسن آرمین اعلام کرد که «هیچ‌گاه عضو وزارت اطلاعات، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی یا دادستانی نبوده‌» و تنها مدتی عضو سپاه پاسداران بوده است.

این اتهام درباره فیض‌الله عرب سرخی، دیگر عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، نیز مطرح شد اما او هم این اتهام را تکذیب کرد.

با این حال گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که بر اساس آنها، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در کنار نیروهای سپاه و کمیته انقلاب به برخورد با «گروه فرقان» پرداخت و نقش عمده‌ای در بازجویی از آنها بر عهده داشت.

محمد عطریانفر بخشی از موضوعات مربوط به بازجویی این افراد را روایت کرده و در عین حال گفته که خود او بازجو نبوده و تنها به واسطه آشنایی با اعضای مجاهدین انقلاب این اطلاعات را کسب کرده است. عطریانفر زمانی مسئول «واحد اطلاعات» سپاه پاسداران اصفهان بود.

گذشته افرادی که نام‌شان به صراحت به عنوان بازجو مطرح شده، بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی سوابق امنیتی داشته‌اند. از جمله علی ربیعی، با نام مستعار«عباد»، و همچنین سعید حجاریان.

در جلسه بررسی رأی اعتماد به رضا صالحی امیری به عنوان وزير پيشنهادی ورزش و جوانان نیز برخی از نمایندگان مجلس به سوابق او در سمت مدیرکل اطلاعات استان خوزستان اشاره کردند.

از جمله، الیاس نادران گفت که چند تن از متهمان به نقش داشتن در انفجار لوله‌های نفتی به قدری «شکنجه شدند» که یکی از آنان اقدام به خودکشی کرد.

با این حال صالحی امیری این ادعا را رد کرد و گفت که زندانیان پس از آزادی از او شکایت کردند و او تبرئه شده است.

مطالب مرتبط:

ایالات متحده دو بازجوی سپاه را تحریم کرد

تحریم چهار بانک توسط آمریکا؛ پول‌های مردم چه می‌شود؟

تحریم وزیر کشور و ۸ مقام مسوول جمهوری اسلامی به دلیل دخالت در کشتار آبان ۱۳۹۸