ژانت لازاریان؛ روزنامه‌نگار و ‌پژوهش‌گر ارمنی

نادره جهرمی؛ شهروندخبرنگاری

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌شان ساخته‌اند. شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

«ژانت دیگرانوهی لازاریان»، روزنامه‌نگار، ‌پژوهش‌گر، گالری‌دار و گردآورنده و مولف کتاب «دانش‌نامه ایرانیان ارمنی»، در سال ۱۳۱۹ شمسی در تهران متولد شد.

خانواده‌ او از نخجوان به ایران مهاجرت کرده بودند. ژانت لازاریان تحصیلات ابتدایی را در تهران و اصفهان دنبال کرد و دوره متوسطه را در «دبیرستان نوربخش» تهران، در رشته ادبیات به پایان رساند. پس از وقفه‌ای چند ساله، به بریتانیا رفت و تحصیلات خود را در رشته تاریخ هنر در «رویال کالج» لندن ادامه داد.

ژانت لازاریان به مدت ۱۰ سال در شرکت نفت شاغل بود و در کنار مجله «فردوسی»، با روزنامه «اطلاعات» نیز همکاری قلمی داشت. او پس از استعفا از شرکت نفت، به شکل رسمی در روزنامه اطلاعات مشغول به کار شد.

لازاریان در سال ۱۳۴۲، نخستین منتقد موسیقی ایران در مجله فردوسی بود. مقالاتش از سال ۱۳۴۶ در نشریات مهم فرهنگی و هنری منتشر شده‌اند. او ۱۰ سال به عنوان مسوول صفحه فرهنگی هنری، با روزنامه انگلیسی زبان «تهران ژورنال» همکاری داشت.

لازاریان قبل از انقلاب، دارای کارت خبرنگاری رسمی بود و همکاری او با روزنامه‌های اطلاعات و تهران ژورنال تا وقوع انقلاب ۱۳۵۷ ایران و بسته شدن این روزنامه ادامه یافت.
آن زمان از لازاریان دعوت شد تا در زمان برگزاری جشنواره‌های «دوبرونیک» (یوگسلاوی سابق) و موسیقی معاصر لهستان، علاوه بر روزنامه تهران ژورنال، برای رادیو و تلویزیون و خبرگزاری «پارس» نیز گزارش تهیه کند.

لازاریان از پیش از انقلاب ایران، در محافل هنری تهران چهره‌ای شناخته شده بود و در جشنواره‌های هنری داخل کشور، مانند «جشن هنر شیراز» و «توس» و نیز جشنواره‌های بین‌المللی معتبری مانند «جشنواره سینمایی کن»، «لندن»، «ونیز»، «برلین»، «مسکو» و چند جشنواره دیگر شرکت داشت.

در سال ۱۳۷۷ خورشیدی، به دعوت «کنگره بین‌المللی جهانی زنان ارمنی در پاریس»، تنها روزنامه‌نگار ارمنی ایرانی بود که در بخش روزنامه‌نگاران شرکت کرد. او طی دهه‌های گذشته، در ترتیب دادن نمایشگاه‌های خصوصی از نقاشان معاصر پیش‌گام بود و دبیری «نمایشگاه هنرمندان معاصر ارمنستان» در موزه هنرهای معاصر تهران در سال ۲۰۰۱ میلادی و هم‌چنین موزه ملی ارمنستان را برعهده داشت. 

ژانت لازاریان در عرصه نقاشی و گالری‌داری، چهره‌ای شناخته‌‌ شده‌ و مدیر مسوول نگارخانه لازار بود.

دفاع از صلح، آزادی بیان و حقوق هنرمندان از دغدغه‌های اصلی ژانت لازاریان بودند. او در دهه ۷۰ میلادی، هنگامی که «سرگئی پاراجانف»، فیلم‌ساز و کارگردان نام‌دار ارمنی در شوروی در بازداشت به سر می‌برد، کارزار وسیعی را برای طرح این موضوع در سطح جهانی آغاز کرد و نوشته‌هایش در این زمینه در روزنامه‌ها بازتاب یافتند.

پس از انقلاب، لازاریان با توجه به علاقه‌ای که به زادگاهش داشت، در ایران ماند و فعالیت‌های خود را در عرصه‌های هنری دنبال کرد. او در این مدت با نشریاتی مانند «تهران تایمز» و «ایران نیوز»، مجله «بخارا» و فصل‌نامه «طاووس» به همکاری آزاد پرداخت.

کتاب دانشنامه ایرانیان ارمنی این پژوهش‌گر، به‌ شرح‌ حال مشاهیر ارمنی هم‌چون نمایندگان مجلس، پژوهش‌گران و هنرمندان ساکن ارمنستان، به‌همراه تاریخ اجتماعی اقتصادی ارامنه معاصر و جغرافیای تاریخی ارمنستان اختصاص دارد که از سوی «انتشارات هیرمند» (مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها) در سال۱۳۸۲ منتشر شد.

ژانت لازاریان در سال ۱۳۸۲ از سوی موزه هنرهای معاصر ایران به عنوان دبیر نمایشگاه آثار سه نسل از نقاشان معاصر ایران برگزیده شد و نمایشگاهی از آثار این سه نسل را در موزه ملی ایروان نیز به نمایش گذاشت. 

او هم‌چنین در سال ۱۳۸۷، با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت ایران در ایروان، نمایشگاهی را با عنوان «هنر نقاشی قاجار» برگزار کرد. در ۱۳۸۸ نیز نمایشگاهی از آثار۵۰ هنرمند نقاش و مجسمه‌ساز نوگرای ارمنستان را در «فرهنگ‌سرای صبا» در معرض دید هنردوستان قرار داد.

ژانت لازاریان همسر اول «نجف دریابندریِ»، نویسنده بود که از او دو فرزند دختر و پسر به جا مانده است.

او در چند سال آخر زندگی خود با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد و سرانجام در روز سه شنبه چهارم شهریور ۱۳۹۳ شمسی، در سن ۷۴ سالگی چشم از جهان فرو بست.

 

از این سری:

سالم چحیلی، نویسنده برجسته مندایی ایرانی

ویگن دردریان؛ خواننده معروف ارمنی

همایون خرم، موسیقی‌دان مشهور و از درویشان گنابادی

ساتنیک آقابابیان، خواننده اپرا و بازیگر ارمنی ایرانی

سرژ آواکیان، گرافیست برجسته ارمنی ایرانی

سلیمان حییم؛ مترجم و فرهنگ‌نویس یهودی ایرانی

دکتر جمال‌الدین مستقيمى؛  پزشک بهایی که پدر آناتومی ایران لقب گرفت

بهروز دارش، مجسمه‌ساز برجسته آشوری ایرانی