ده نکته مهم درباره قانون انتخابات مجلس خبرگان

پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری هفتم اسفند برگزار می شود. این مجلس 86 عضو دارد. دوره مجلس خبرگان هشت ساله است. برگزاری انتخابات مجلس خبرگان نیازمند صدور دستور رهبر جمهوری اسلامی است. طبق «قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری»، محل تشکیل آن شهر قم است و بنابر ضرورت، در شهر دیگری تشکیل می شود. در سال های اخیر جلسات این مجلس در تهران برگزار شده است. مصوبات مجلس خبرگان با موافقت نصف به علاوه یك حاضران معتبر است مگر در مورد تعیین رهبر كه موافقت دو سوم حاضران اعتبار دارد. چند نکته مهم درباره قانون انتخابات خبرگان:

1. نظارت بر انتخابات این مجلس برعهده شورای نگهبان است ولی مجلس خبرگان با گرفتن امتحان و انجام مصاحبه، در روند تایید صلاحیت ها نقش دارد. در این روند، افراد باید آزمون کتبی بدهند و مصاحبه کنند. مصاحبه ها توسط «احمد مومن»، عضو شورای نگهبان انجام می شود. اما کسانی که رهبر جمهوری اسامی صریحا و یا ضمنا اجتهاد آن ها را تأیید كرده باشد، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان ندارند.
   چنان چه پس از تأیید صلاحیت و سپری شدن مدت بررسی صلاحیت ها، ادله جدیدی برای عدم صلاحیت هر یك از داوطلبان نمایندگی مجلس خبرگان به دست آید، پس از بررسی و اعلام عدم صلاحیت آن ها توسط فقهای شورای نگهبان، مراتب به وسیله هیأت مركزی نظارت به ستاد انتخابات كشور اعلام خواهد شد.
2. کاندیدای مجلس خبرگان کف و سقف سنی ندارند. در انتخابات کنونی، هم کاندیدای 26 ساله داریم، هم کاندیدای 91 ساله. کسانی که در مجلس خبرگان رای می دهند باید 15 سال تمام و تابعیت ایران داشته باشند. «صغار و مجانین» و «محرومین از حقوق اجتماعی» از حق رای دادن محروم هستند.
3. نمایندگان مجلس خبرگان با اكثریت نسبی آرای شركت كنندگان انتخاب می شوند. در صورتی كه تعداد آرای دو یا چند نفر مساوی باشد و به همه آن ها نیاز نباشد، نماینده یا نمایندگان مورد لزوم با قرعه تعیین می شوند. در استان هایی كه تعداد كاندیداها تنها به تعداد نیاز یا كم تر است، نامزدهای تأیید صلاحیت شده می توانند ظرف 48 ساعت از سایر استان ها به یكی از این استان ها تغییر محل دهند.
4. چنان‎چه اعضای شورای نگهبان داوطلب نمایندگی مجلس خبرگان شوند، نمی توانند نسبت به انتخابات استانی كه از آن جا داوطلب شده اند نظارت و اتخاذ تصمیم کنند. معمولا این ماده قانونی رعایت نمی شود.
5. داوطلبان عضویت در مجلس خبرگان باید هفت روز از تاریخ شروع ثبت نام، شخصا یا به وسیله نماینده خود به فرمانداری مركز استان مراجعه کنند. مهلت ثبت نام دیروز (چهارشنبه) تمام شد. 801 نفر در این دوره ثبت نام کرده اند که حدود دو برابر دوره قبل است.
6.  شورای نگهبان ظرف 30 روز از تاریخ وصول مدارك داوطلبان هر استان، رسیدگی لازم را معمول و نظر خود را به وسیله هیأت نظارت مركزی به وزارت كشور اعلام می کند. تایید یا ردصلاحیت ها فقط توسط فقهای شورای نگهبان انجام می شوند. ولی براساس «قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری»، احراز صلاحیت داوطلبان به وسیله فقهای شورای نگهبان، مانع نظارت استصوابی و عام شورای نگهبان نیست. داوطلبانی كه صلاحیت آن ها مورد تأیید قرار نگرفته است، می توانند ظرف سه روز از تاریخ ابلاغ رد صلاحیت، از فقهای شورای نگهبان تقاضای رسیدگی مجدد کنند. تقاضای رسیده ظرف 10 روز از پایان مهلت دریافت آن، توسط فقهای شورای نگهبان رسیدگی و نتیجه كتباً به وزارت كشور اعلام می شود.
7.  برنامه های تبلیغاتی رادیو تلویزیون نامزدهای انتخابات خبرگان باید قبل از پخش، ضبط شود و از نظر «كمیسیون بازرسی تبلیغات» بگذرد.
8. هیات اجرایی انتخابات شامل فرماندار، مدیرکل ثبت احوال استان، دادستان مرکز استان و هشت نفر معتمد مجلس است. این هشت نفر از یک لیست 30 نفره معرفی شده توسط هیات اجرایی انتخاب می شوند. صلاحیت این لیست را هیات نظارت بر انتخابات استان تایید می کند.
9.  كسانی كه از نحوه برگزاری انتخابات شكایت داشته باشند، می توانند ظرف یك هفته از تاریخ اخذ رأی، شكایت خود را به دبیرخانه شورای نگهبان ارایه دهند.
10. هیچ یك از اعضای هیأت های اجرایی و اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی و نیز ناظرین شورای نگهبان نباید با نامزدهای انتخابات خبرگان استان خویشاوندی نسبی و یا سببی تا درجه سوم داشته باشند.