ایران‌ایر، شرکت هواپیمایی ملی ایران، دو فروند از قدیمی‌ترین هواپیماهای مسافربری 747، که در سال‌های 1976 و 1981 تولید شده‌اند را استفاده می‌کند. بر اساس اطلاعات سازمان تحلیل بازار هوانوردی CAPA، میانگین سن هواپیماهای تجاری ایران 24 سال است. هواپیماهای فرسوده با نگهداری نامناسب سال‌ها باعث اضطراب ایرانیان شده‌است، زیرا عموما قادر به یادآوری وحشت ناشی از صدها سانحه هوایی که از انقلاب 1979 در کشورشان رخ داده است؛ هستند. سقوط هواپیماها نیز باعث ایجاد خشم بر علیه ایالات متحده آمریکا شده است، زیرا تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده، که بعد از گروگان‌گیری ایران در سال 1979 اعمال شد، مانع از فروش هواپیماها و قطعات هواپیمای ساخت آمریکا به ایران شد. در سال‌های اخیر، تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای اتحادیه اروپا نیز بر خریدهای ایران تاثیر گذاشته است.
اکنون، با توافق هسته‌ای ایران با آمریکا و پنج قدرت جهانی، بیشتر تحریم‌های تاثیرگذار بر روی هواپیماهای غیرنظامی لغو شده است. ایران در حال آماده‌شدن برای یک دوره خرید نوسازیاست که توجه بسیاری بر روی صنعت هوانوردی دارد. هفته گذشته عباس آخوندی، وزیر راه و ترابری ایران، گفت ایران 114 هواپیمای ایرباس را خریداری خواهد کرد. این خرید فقط بخشی از نگاه عمیق آخوندی به بخش هوانوردی ایران خواهد بود، که طبق گفته او شامل خریداری 500 هواپیما تا ده سال آینده، بازسازی فرودگاه‌ها، و جابجایی 50 میلیون مسافر در سال خواهد شد. برای تحقق اهداف او، سازمان‌های تجاری برنامه‌ریزی‌های عمده کرده‌اند، و نشست سران کشورها حول محور بخش هوانوردی ایران نیز سال جاری در تهران و دوبی انجام خواهد شد.
آلن پی‌فورد ویراستار هوافضای عربی، و رئیس کنفرانس هوانوردی ایران، که در سپتامبر آینده در دوبی انجام خواهد شد می‌گوید: «لغو تحریم‌ها موقعیت‌های زیادی را برای ایران ایجاد کرده تا به هواپیماهای نو، با مصرف سوخت کارآمد، و دوستدارمحیط‌زیست و ایمن‌تر دست یابد». وی می‌افزاید: «زیبایی ایران، با نگاه به فرصت‌های تجاری، این است که جمعیتی 70-80 میلیونی از افراد را دارید، و یک طبقه متوسط بزرگ و روبه‌رشد. که باعث سفر آنها می‌شود. یک ناوگان هوایی جدید به ایرانی‌ها فرصت پرواز با ناوگان ملی به کشورهای بیشتر با هواپیماهای مدرن‌تر می‌دهد که مجهز به سرگرمی‌های حین پرواز، اتصال، و همه چیزهایی که خطوط هوایی مانند اتحاد، امارات، و قطر را موفق کرده‌است، هستند.
اکنون پرسش اصلی این است که تولیدکنندگان با چه سرعتی قادر به پاسخ به درخواست ایران هستند. پی‌فورد معتقد است: «تعداد مورد تقاضای آنها باعث افزایش ظرفیت‌های تولید کارخانه‌های سازنده می‌شود». وی هم‌چنین معتقد است که «سازندگانی مانند ایرباس و بوئینگ بازار جهانی را صرفا به خاطر ایران از دست نخواهند داد». به باور او، راه‌حل موردنظر ایران خرید هواپیماهای مستعمل است که با سرعت بیشتری فراهم می‌شوند. بر طبق گفتگو با مدیران اجرایی خطوط هوایی، پی‌فورد معتقد است برخی از اولین هواپیماهایی که ایران دریافت خواهد کرد هواپیماهای مستعمل A340 خواهد بود که سایر خطوط هوایی آنها را به دلیل هزینه‌های نگهداری کنار گذاشته‌اند. «آن هواپیماها در زمانی که قیمت نفت در هر بشکه به 30 دلار برسد باز می‌گردند، این بدین معنا است که هزینه سوخت به میزان سال گذشته نخواهد بود». او معتقد است هواپیماهای دوطبقه A380 که توسط ایرلاین امارات کنار گذاشته شده‌است «برای استفاده هواپیمایی ایران در مسیرهای ایالات متحده یا کانادا مناسب خواهد بود».
آشفتگی‌های پیش رو
علی‌رغم شور و اشتیاق احاطه‌کننده تجارت هوانوردی جدید ایران، پرسش‌هایی درباره اینکه چگونه تحریم‌های باقی‌مانده آمریکا که مربوط به هواپیماها و قطعات ساخت آمریکا است بر این تجارت تاثیر خواهند گذاشت. پل بریجز، از شرکت حقوقی بین‌المللی بردز اند بردز که به صنعت هوانوردی در حیطه کاری خود توجه داردمی‌گوید: «هر کسی که می‌شناسم می‌خواهد به ایران یک هواپیمای مستعمل بفروشد یا بخشی از خدمت را ارائه دهد». وی می‌افزاید «باید به خاطر داشته باشیم که همه هواپیماهای مربوطه 10 درصد محتویات آمریکایی دارند، بنابراین (برای فروش آنها) به تایید اداره کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده نیاز داریم».
تاکنون، خطوط هوایی بزرگ چیز زیادی درباره این تجارت نگفته‌اند. یک سخنگوی ایرباس به ایران‌وایر گفت: «ما در حال بررسی مسیر پیش رو در ارتباط با آخرین توسعه‌های موقعیت هوانوردی ایرانی، با پذیرش کامل کلیه قوانین بین‌المللی هستیم». نمایندگی بوئینگ به درخواست توضیح از طریق ایمیل پاسخ نداد.
بیشتر نگرانی‌های دولت‌های غربی در ارتباط با استفاده ایران از صنعت هوانوردی غیرنظامی آن، و نزدیکی به تلاش‌های نظامی است. ماهان‌ایر، یکی از خطوط هوایی به‌ظاهر غیرنظامی ایران، کماکان به دلیل استفاده نامناسب مشمول تحریم است. امانوئل اوتولنگی از بنیاد دفاع از دموکراسی می‌گوید: «ماهان‌ایر از ناوگان تجاری خود برای جابجایی اسلحه و افراد نظامی بین سوریه و ایران استفاده می‌کند». وی هم‌چنین معتقد است: «آنها استانداردها را نقض می‌کنند، بیانیه‌ها و اخبارشان را تحریف می‌کنند، شماره پروازهای نادرست را اعلام می‌کنند، ترانسپوندرها را خاموش می‌کنند، و بدون چراغ‌های روشن در نیمه‌شب فرود می‌آیند. پس مساله تنها این نیست که ایران به‌صورت ناعادلانه از دسترسی به خدمات، قطعات یدکی، و هواپیماهای جدید منع شده است. بلکه مساله این است که آنها اقدامات بی‌پروا در روش استفاده از ناوگان تجاری خود انجام داده‌اند».
ممکن است انتظار سازندگان آمریکایی و اروپایی برای تجارت با خطوط هوایی ایرانی، در صورت سواستفاده مشتری از موادی که آنها فراهم کرده‌اند، با ریسک تحریم مواجه شود. اتولنگی می‌گوید: «مساله مهم این خواهد بود که آیا این هواپیماها در اختیار این خطوط هوایی باقی خواهد ماند، یا آیا زمانی به خطوط هوایی ایرانی که هنوز تحت تحریم هستند واگذار خواهند شد یا خیر.» وی افزود: «اگر ببینید یک فروند هواپیما فردا به‌عنوان مثال، به ایران‌ایر فروخته شود، و به دمشق پرواز کند و احیانا حامل اسلحه باشد، برای سازنده نیز دارای تبعات خواهد بود. اگر یکی از هواپیماهای فروخته‌شده به ایران‌ایر یک سال بعد به خط هوایی ماهان‌ایر فروخته شود، نیز دارای تبعات خواهد بود.»
سوالی که سازندگان غربی باید از خود بپرسند این است که چقدر احتیاج دارند که مشتری خود را به‌خوبی بشناسند؟ اتولنگی می‌گوید خزانه‌داری آمریکا و صاحبان قدرت در اروپا باید نام کمپانی‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که یک گروهِ کماکان تحت تحریم است و نقش بعضا مبهمی در اقتصاد ایران بازی می‌کند، را معین و اعلام کنند. او می‌گوید: «شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که شرکت‌های خصوصی، و حتی شرکت‌های بزرگی مانند ایرباس و بوئینگ، آگاهی بیشتر و بهتری نسبت به دولت ایالات متحده در مورد دنیای تجاری نسبتا مبهم ایران داشته باشند.» او معتقد است: «نکته مهم برای صنعت هوانوردی این است که آیا از آنها انتظار داریم با امضای قرارداد با خطوط هوایی ایرانی فرآیند شناخت و سنجش را انجام دهند؟ آیا می‌توانند این کار را با روشی که دولت‌های اروپایی و آمریکا قادر به انجام آن نیستند یا خود تمایل به انجام آن ندارند، انجام دهند؟ شما نمی‌توانید از دنیای تجارت انتظار داشته باشید که که از پاپ کاتولیک‌تر باشد.»
بی‌خبری کمتر، تجارت بهتر
موانع بالقوه در بخش هوانوردی ایران، و نیز در مجاورت تجاری وسیع‌تر، محدودیت ایجاد می‌کنند. در ابتدا قرار بود نشست هوانوردی ایران در ماه مارس انجام شود، اما به دلیل تنش‌های سیاسی بین ایران و امارات در ارتباط با یمن تا سپتامبر به تعوق افتاد. پی‌فورد نیز از نظرات پیرامون سوءاستفاده ماهان‌ایر، و مجادلاتی مانند استفاده‌های دوگانه بالقوه مانند هلیکوپترها آگاهی دارد.
با این‌حال، او هم‌چنان خوش‌بین است: «به طور نظری، بازار هوانوردی غیرنظامی نباید تحت تاثیر زیاد تحریم‌ها باشد. فکر نمی‌کنم از سطح هوش افراد پایین‌تر باشد که بتوانند تغییرات لازم را مشاهده کنند. چندین سال طول خواهد کشید تا همه چیز اتفاق بیفتد. هرچند وقتی مرحله اول با خطوط هوایی انجام شود، بی‌خبری کمتری در مورد اتفاقی که در ایران رخ می‌دهد وجود خواهد داشت. و امیدواریم با درک و شناخت بیشتر، راه‌های بیشتری برای تجارت به‌وجود آید که با همه بخش‌هایی که درگیر تروریسم نیستند، یا هرچیزی که منجر به تحریم شود، توسعه بیابد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر