۲۵ اردیبهشت ماه سال جاری قرار است نمایشگاهی از آثار راه‌یافته به دومین دوره مسابقه بین‌المللی کاریکاتور با موضوع «هولوکاست» در ایران برگزار شود؛ مسابقه‌ای که پیش‌تر اعتراض بسیاری از کشورها را به همراه داشته و آن را محکوم کرده‌اند. با این وجود محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در گفت‌وگویی با نشریه «نیویورکر» دخالت دولت در این مساله را تکذیب کرده و گفته این نمایشگاه حتی توسط دولت یازدهم تایید هم نشده است. در حالی‌که این مسابقات هم از پشتیبانی رسمی حکومت ایران بهره می‌برد و هم دولت به نوعی تدارکات انجام آن را برعهده دارد.
مسابقات «کاریکاتور هولوکاست» در زمان ریاست‌جمهوری دوره اول محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۵به راه افتاد. درست بعد از آن‌که کاریکاتوریستی دانمارکی طرحی از محمد، پیامبر اسلام را منتشر کرد، جمهوری اسلامی نیز به تلافی این اقدام، هولوکاست یعنی کشته شدن ۶ میلیون یهودی را مورد تردید قرار داد و همایش «هولوکاست؛ چشم‌انداز جهانی» توسط منوچهر متکی، وزیر امور خارجه وقت افتتاح شد.
چند ماه پیش از آن اما با حمایت روزنامه همشهری، وابسته به شهرداری تهران که خود وابسته به وزارت کشور است؛ نخستین نمایشگاه «کاریکاتور هولوکاست» در ایران با سرپرستی سید مسعود شجاعی‌طباطبایی که دبیری دوره دوم را نیز برعهده داشت، راه‌اندازی شد. او در این دو دوره داور مسابقات نیز بود که پس از برگزاری دوره اول به ۲۵ کشور دنیا ممنوع‌الورود شد.در آن زمان محمدعلی رامین، مشاور مطبوعاتی احمدی‌نژاد، از این نمایشگاه حمایت می‌کرد.
مسعود شجاعی‌طباطبایی در دو دوره برگزاری این نمایشگاه مدیریت «خانه کارتون ایران» را برعهده داشت. البته حضور او در این مقام «مادام العمر» است که این نامحدودی مورد اعتراض گروهی از کاریکاتوریست‌ها قرار گرفت و به قهر او انجامید. با گذشت مدتی اما به صندلی خود بازگشت. اما در این مدت تهدید کرده بود که «خانه کاریکاتور انقلاب» را تاسیس می‌کند.
شجاعی اما برای دنیای کارتون و کاریکاتور ایران صرفا یک منصب نبود. آن‌طور که کیانوش رمضانی، کاریکاتوریست مستقل ساکن پاریس روایت می‌کند «همه‌مان چه در داخل و چه خارج، نمی‌خواهم بگویم می‌ترسیدیم اما علی‌رغم ظاهری خندان، نقش ارعاب برای‌مان داشت.»
او در کنار نام شجاعی، از «حسین نیرومند» اسم برد که آن‌دو که ارتباط فامیلی نیز دارند؛ در کنار هم به «مافیای» این دنیای هنری «تکیه» زده‌اند: «این‌ها از بدو انقلاب از کیهان شروع کردند. موسسه کیهان، موسس کیهان، کیهان کاریکاتور ایران و ... یعنی مجموعه‌ای که سردبیری و ریاست بین‌شان پاس‌کاری می‌شود. دو سالانه‌ی کاریکاتور را هم کنترل می‌کنند. فعالان این عرصه برای گرفتن هر تاییدی به تصمیم آن‌ها نیاز دارند در نتیجه ناچارند برخی اوقات چراغ سبز نشان دهند.»
شجاعی در چند سال اخیر به دعوت ریییس سازمان «فرهنگی هنری شهرداری تهران» به این مجموعه پیوست که زیرمجموعه شهرداری تهران است و از سال ۱۳۷۵ زیر نظر هیات امنایی متشکل از صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت خود را انجام می‌هد.
سازمان تبلیغات اسلامی اما از مجموعه نهادهایی است که به شکل مستقیم زیر نظر آیت‌الله علی خامنه‌ای فعالیت می‌کند و رییس آن نیز توسط وی منصوب می‌شود. بودجه سالانه آن نیز در مجلس تصویب می‌شود و دولت با توجه به ردیف بودجه‌اش، تامین‌کننده آن است.
«موسسه فرهنگی سرچشمه»، وابسته به این سازمان است که از جمله برگزارکنندگان دوره دوم مسابقه «کاریکاتور هولوکاست» بوده. سرچشمه تنها یکی از موسساتی است که زیر نظر مجموعه فرهنگی «شهدای انقلاب اسلامی»، مشغول به فعالیت است. مجموعه فرهنگی «شهدای انقلاب اسلامی»که توسط «حاج احمد قدیریان» و شهرداری تهران ساخته شد، سال ۱۳۹۱ زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی در محل انفجار دفتر مرکزی «حزب جمهوری اسلامی» آغاز به کار کرد و هدف خود را تبیین «تاریخ انقلاب اسلامی» و «سیره شهدای آن»، به ویژه «شهدای ترور هفتم تیر» به عنوان «الگوهایی کارآمد» تعریف کرده است.
از سوی دیگر، دومین دوره مسابقه کاریکاتور هولوکاست مورد حمایت «سازمان هنری رسانه‌ای اوج» قرار دارد. خانه کاریکاتور انقلاب اسلامی از خانه‌های جدیدالتأسیس سازمان هنری رسانه‌ای اوج به شمار می رود که قرار است در کنار دیگر خانه‌های تخصصی این سازمان (خانه فیلم داستانی، خانه مستند، خانه سرود و خانه طراحان)، فعالیت‌های هنری و فرهنگی «جبهه فرهنگی انقلاب» را به‌طور تخصصی پی گیری کند. با حمایت سازمان اوج البته مبلغ جایزه برندگان مسابقه ۲۵ هزار دلار افزایش یافت و به ۵۰ هزار دلار رسید.
از سوی دیگر دومین دوره مسابقه «کاریکاتور هولوکاست» مورد حمایت سازمان هنر رسانه‌ای «اوج» قرار دارد. با حمایت این سازمان، مبلغ جایزه برندگان مسابقه ۲۵ هزار دلار افزایش یافت و به ۵۰ هزار دلار رسید.
موسسه «اوج» نزدیک به سپاه پاسداران است و در طرح‌هایی مانند «صداقت آمریکایی» نقش پررنگی داشته. طرح‌هایی که در پی بهبود روابط ایران و آمریکا به شکلی چشم‌گیر در سطح شهر روی بیلبوردهای تبلیغاتی رفته بود. اگرچه مدیرعامل این موسسه آن را ان‌جی‌او و مردم‌نهاد خوانده است اما گفته می‌شود که این موسسه وابسته به قرارگاه «قرب» است که در سال ۱۳۹۲ به موازات قرارگاه خاتم‌الانبیا برای فعالیت‌های فرهنگی در سپاه تاسیس شده و ۶ دفتر فرهنگی زیرمجموعه آن فعالیت می‌کنند. فرماندهان قرارگاه‌های سپاه با پیشنهاد فرمانده کل این ارگان و تصمیم علی خامنه‌ای منصوب می‌شوند.
رهبر جمهوری اسلامی از دهه هفتاد نیز زمزمه‌های تردید درباره هولوکاست را شروع کرده بود. اما در دهه ۸۰ به صراحت آن را «افسانه» خواند و در سال‌های بعد این واقعیت را بارها مورد تردید قرار داد. به گفته او «در بسياری از کشورهای غربی، کسی جرات نمی‌کند واقعه مجهول‌الحال هولوکاست را زير سوال ببرد.»
تا به این‌جا پشتیبانی رسمی حکومت جمهوری اسلامی از نمایشگاه «کاریکاتور هولوکاست» با توجه به سازمان‌ها و ارگان‌های حامی آن که زیر نظر علی خامنه‌ای فعالیت می‌کنند، محرز است. اما دولت نیز به غیر از سهیم بودن در تامین بودجه سازمان تبلیغات اسلامی نقش‌هایی در این اقدام عهده‌دار است.
با وجود آن‌که ظریف دخالت دولت را به هر شکلی در این نمایشگاه منتفی دانسته و گفته برگزاری این نمایشگاه «نیازی به مجوز دولت ندارد» اما برگزاری هر نمایشگاه و همایشی در ایران نیاز به مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد. طبق این مجوز در شروط برگزاری این نمایشگاه هم بر لزوم توهین نکردن به اعتقادات و دیدگاه‌ها از طریق صوتی، تصویری، نقاشی یا کاریکاتور تاکید شده است. همان‌طور که شجاعی‌طباطبایی نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری «نسیم‌آنلاین» در واکنش به صحبت‌های ظریف یادآور شده که «ما با وزارت ارشاد همکاری داریم و مسوولان بخش تجمسی کشور در جریان این فعالیت [مسابقه «کاریکاتور هولوکاست»] هستند.»
ظریف در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با «نیویورکر» توضیح داده: «ما فقط برای آن‌هایی که [به ایران] می‌آیند، روادید صادر می‌کنیم.» صدور هر روادیدی زیر نظر وزارت امور خارجه هر کشوری انجام می‌شود.
در واقع علی‌رغم اظهارات اخیر محمدجواد ظریف در خصوص عدم هرگونه حمایت از این دوره مسابقات و نمایشگاه‌ها، این مجموعه اقدامات با پشتیبانی رسمی حکومت جمهوری اسلامی به راه خود ادامه می‌هد و دولت تدارکات انجام آن را با صدور مجوز از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنین صدور روادید آماده می‌کند.
البته مجموعه فعالیت‌های جمهوری اسلامی حول ابراز تردید در واقعه هولوکاست طی چند سال اخیر از سوی بسیاری از کشورهای غربی و همچنین کوفی‌عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل محکوم شده و حتی شهردار پاریس در همان سال نخست برگزاری این نمایشگاه، آن را «ریشخندی» بر کشته شدن میلیون‌ها یهودی خواند. دولت و احزاب مختلف آلمان نیز بارها این اقدام را محکوم کرده‌اند.
اگرچه دولت روحانی به شکل رسمی و مستقیم در برگزاری این نمایشگاه و مسابقات نقشی نداشته اما در صورت مخالفت می‌تواند با عدم صدور مجوز برگزاری یا صادر نکردن روادید، مخالفت خود را ابراز کند. همان‌طور که محمدجواد ظریف پیش‌تر در توییتر خود نوشته بود: «مردی که هولوکاست را انکار می‌کرد، رفته است».
ولی آیا دولت حاضر است بر سر این مساله که پشتیبانی رسمی حکومت را به دنبال دارد با رهبر جمهوری اسلامی و سپاه درگیر شود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر