دوقطبی ظریف و سلیمانی در خان طومان سوریه

نبرد جنجالی نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در حومه حلب، دیروز بازتاب گسترده ای در شبکه های اجتماعی مجازی داشت. بر اساس گزارش های غیررسمی، در درگیری های نظامی شهرک «خان طومان»، واقع در حومه جنوبی حلب، حداقل ۵۰ ایرانی و نیروهای افغانستانی وابسته به ایران کشته شده اند. سپاه پاسداران اما با صدور اطلاعیه رسمی اعلام کرده که در این درگیری ۱۳ نفر از اعضای سپاه مازندران کشته و ۲۱ نفر زخمی شده اند. در اطلاعیه سپاه اشاره ای به وضعیت نیروهای افغانستانی حاضر در درگیری نشده است. سپاه هم چنین تایید کرده که برخی از نیروهایش اسیر شده شده اند ولی تعداد آن را اعلام نکرده است.

نخستین خبرها در فضای مجازی دو روز پیش منتشر شد. برخی کاربران در توییتر و تلگرام خبر از کشته شدن ۱۷ نیروی سپاه در خان طومان دادند. با این حال، اوج واکنش ها دیروز ۱۸ اردیبهشت رخ داد که تصاویر افراد کشته شده در فضای مجازی، به ویژه تلگرام منتشر شد. در این میان، تحرک فعالان مجازی وابسته به گروه های مخالف دولت بشار اسد هم بی تاثیر نبود. انتشار کلیپ های متعدد از نبرد خان طومان که تصویرهای تلخی از کشته شدن نیروهای وابسته به ایران را نشان می داد، واکنش برانگیز شد.

با اوج گرفتن واکنش ها، سپاه مازندران با انتشار اطلاعیه ای از فعالان مجازی خواست که اسیر جنگ روانی دشمن نشوند و خونسردی و آرامش خود را حفظ کنند. این اطلاعیه و اطلاعیه بعدی سپاه درباره تعداد کشته شدگان، فضا را آرام نکرد. برخی کاربران گوگل پلاس نوشتند: «آمار واقعی گویا بیش تر از این حرف ها است.»

برخی فعالان رسانه ای مانند «حسن ششمادی»، خبرنگار ایرانی که در حومه دمشق به سر می برد هم به کمک آمدند و نوشتند تعدادی افراد کشته شده مشخص نیست و عمده آن چه از جانب خودی ها منتشر می شود، گمانه زنی و شایعه و از طرف تروریست ها است.

با افزایش انتشار تصاویر، برخی کاربران حامی حکومت ایران خواستار حملات مجازی به صفحه های عربی منتشرکننده فیلم ها و تصاویر شدند. در این میان، انتشار فیلمی کوتاه که گفت و گوی دو نظامی اسیر شده را نشان می داد، فضای مجازی را احساسی تر کرد. اندکی بعد اما مشخص شد که این دو نظامی، ایرانی نیستند بلکه دو سوری هستند که به گفته خودشان، زندانی بوده اند ولی مجبور شده اند به جبهه بیایند و بجنگند. با این حال، تصاویر دیگری هم در میان بودند؛ از جمله دو تصویر که 10 نظامی بازداشت شده را در یک اتاق نشان می دادند و گفته می شد ایرانی و افغانستانی هستند و تصویری که جسد ۱۰ نظامی کشته شده را نشان می داد. برخی از این تصاویر جعلی بودند ولی عطش و سرعت عمل کاربران در انتشار این عکس ها سبب تشدید واکنش ها شد.

در واکنش به این تصاویر، کاربران مدافع حکومت ایران اقدام به انتشار عکس های «قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی «قدس» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه کردند و از او خواستند وارد میدان شود. کاربران هم چنین پست های اینستاگرامی برخی هنرپیشه های ایرانی، از جمله «بهنوش بختیاری» را که در ستایش قاسم سلیمانی بود، به طور گسترده ای بازنشر کردند.

 کاربری نوشت: «از دست دادن یک شهرک کوچک نباید باعث سرخوردگی شود. روزهایی ۸۰درصد سوریه از دست رفته بود و اکنون ۵۰درصد آن با فداکاری های نیروهای مقاومت آزاد شده است.» برخی دیگر از کاربران هم آن را با جنگ خرمشهر مقایسه کردند.

واکنش ها اما زمانی جالب شد که پای «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران به میان کشیده شد. «مهدی محمدی»، عضو تیم هسته ای ایران در دوران «سعید جلیلی» آغازگر این واکنش ها بود. او در کانال تلگرامش نوشت:‌ «سقوط خان طومان در جنوب حلب علامت روشنی است از این که در آتش بس اخیر، امریکا روسیه را فریب داد... نتیجه، یک بار دیگر هم چون ده ها مورد دیگر در سال های گذشته این است که آن چه حقیقت دارد، یا شکست است یا پیروزی. در مواجهه با امریکا، آتش بس و مذاکره دروغی بیش نیست.»

یک کاربر دیگر هم نوشت:‌ «منافع و امنیت ملی ما را خان طومان ها تعیین می کنند نه برجام ها.»

کاربر دیگری نظر داد: «تجربه خان طومان ثابت کرد جمهوری اسلامی سرنوشت سوریه و محور مقاومت را هیچ وقت به دست محمدجواد ظریف و باند نیویورکی ها نخواهد سپرد. قاسم سلیمانی هم دارد با قدرت به کارش ادامه می دهد.»

واکنش ها در توییتر اما به گونه ای دیگر بود؛ یک کاربر منتقد حضور ایران در جنگ کنایه وار نوشت: «الان خبرگزاری های وابسته به سپاه خبر آزادسازی خان طومان را با تیترهایی مثل "درایت حاج قاسم" و "خان طومان را آزاد کرد"، آماده کردن که بعد از آزادی ارسال کنند.» کاربر دیگری هم اظهار امیدواری کرده بود که تلفات سنگین سپاه در خان طومان موجب تجدیدنظر جدی در سیاست جمهوری اسلامی در سوریه بشود و به روند آتش بس و صلح بپردازند.

امروز برخی کاربران خبر داده اند: «نیروی تازه نفس و حاج قاسم آمده اند.» ولی رسانه ها نوشتند قاسم سلیمانی قرار است در جمع نمایندگان مجلس دهم در تهران سخنرانی کند.

کاربران در فضای مجازی هم چنین از شروع مجدد نبرد و بمباران گسترده شهرک خان طومان خبر داده اند و امیدوارند در ساعت های آینده خبر پیروزی و بازپس گیری خان طومان، خاطرات تلخ دو سه روز گذشته را به حاشیه براند. وقوع این اتفاق اما نمی تواند دوگانه ظریف و سلیمانی را به عقب براند. نبرد مدافعان این دو نفر ادامه دارد؛ از تهران تا خان طومان.