پست‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «سخنان ناب بزرگان» به اشتراک گذاشته می‌شوند؛ پست‌هایی که یک ادعا یا یک اندیشه را به یک شخصیت شناخته شده ملی یا جهانی هم‌چون «آلبرت اینشتین»، «ارسطو»، «بوعلی سینا»، «زکریا رازی»، «شکسپیر» و … نسبت می‌دهند تا باور‌پذیر و قابل قبول شوند. حال آن‌که بسیاری از جملات به اصطلاح قصار، هیچ ارتباطی با آن افراد ندارند و تنها تاکتیکی از اسم بزرگان استفاده شده است.
حال فرض کنید که یک رسانه رسمی بخواهد از این تاکتیک استفاده کند و اطلاعاتی را به اسم یک مقام رسمی به مخاطب ارایه کند، بی‌آن که با واقعیت تطابق داشته باشد یا بخشی از اطلاعات عنوان شده توسط یک مقام رسمی را به همراه کلی اطلاعات غیر واقعی، یا تخیلات خود را به اسم یک منبع خبری معتبر منتشر کند.
قاعدتا چنین فرضی در یک رسانه معتبر، مستقل و حرفه‌ای باید فرضی محال تصور شود و ما به عنوان مخاطب، وقتی با یک رسانه معتبر طرف هستیم، به صحت اطلاعات تردید نمی‌کنیم، چون اعتبار رسانه برای ما کافی است تا اصالت خبر را بپذیریم. اما به هر رسانه‌ای نمی‌شود اعتماد کرد؛ خصوصا در نظام‌های استبدادی که رسانه‌ها تریبون حکومت و ابزار پروپاگاندا هستند؛ هر چند عنوان رسانه رسمی و ملی را یدک بکشند.
برای روشن شدن موضوع، به این گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی «ایرنا» که با عنوان «سازمان ملل: ۱۹ هزار کودک سال گذشته قربانی مخاصمات مسلحانه شدند» که در تاریخ ۲۹ تیر ۱۴۰۱ منتشر شده است، نگاه کنید.
ایرنا وانمود کرده که گزارش منتشره، ترجمه گزارش «ویرجینیا گامبا»، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور کودکان و مخاصمات مسلحانه است که در نشست روز ۲۹ تیر ۱۴۰۱ (۱۹ جولای ۲۰۲۲) این سازمان ارایه شده است؛ نشستی که به بررسی آمار کودکان قربانی مخاصمات در دنیا و دست‌آوردهای سازمان ملل در حفاظت از کودکان اختصاص دارد.
در گزارش ایرنا از گزارش ویرجینیا گامبا آمده است: «ویرجینیا گامبا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور کودکان و مخاصمات مسلحانه در نشست روز سه‌شنبه به وقت محلی شورای امنیت گفت کودکانی که در سال گذشته در مناطق درگیری بوده‌اند، با آزار و اذیت زیادی مواجه شده‌اند. وی گفت که سازمان ملل نزدیک به ۲۴ هزار مورد نقض جدی حقوق کودکان را تایید کرده است که طی آن‌ها، بیش از ۱۹ هزار کودک در این مخاصمات قربانی شده‌اند. طبق گزارش سازمان ملل، کودکان در سال ۲۰۲۱ با تعداد بالای نقض‌های جدی حقوق خود روبه‌رو هستند. سازمان ملل ۲۳ و ۹۸۲ نقض جدی حقوق کودکان را ثبت کرده است که شایع‌ترین آن‌ها شامل کشتن و نقص عضو کودکان، عضوگیری و سوء استفاده از کودکان برای مقاصد نظامی و هم‌چنین محرومیت از دسترسی‌های بشردوستانه است. بر اساس گزارش سازمان ملل، رژیم صهیونیستی هم‌چنان به ارتکاب سیستماتیک‌ترین و آشکارترین نقض حقوق کودکان در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) ادامه می‌دهد که سازمان ملل در سال ۲۰۲۱، دو هزار و ۹۳۴ مورد نقض فاحش را علیه هزار و ۲۰۸ کودک فلسطینی در فلسطین اشغالی و نوار غزه ثبت کرده است. بر اساس گزارش سازمان ملل، رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۱، تعداد ۸۶ کودک فلسطینی را به قتل رساند و ۶۳۷ کودک فلسطینی را زندانی کرد که ۸۵ نفر از آن‌ها در زندان از سوی عوامل رژیم اسرائیل مورد بدرفتاری و نقض رویه قضایی قرار گرفتند که ۷۵ درصد آن‌ها خشونت فیزیکی را گزارش کردند. سازمان ملل هم‌چنین ۲۲ حمله از سوی رژیم صهیونیستی به مدارس را تایید کرده است. سازمان ملل متحد هم‌چنین تعداد دو هزار و ۷۴۸ مورد نقض جدی را علیه ۸۰۰ کودک، یمنی از جمله تعداد زیادی کودک کشته و معلول ثبت کرده است. در افغانستان نیز سازمان ملل متحد برای سال ۲۰۲۱، تعداد دو هزار و ۵۷۷ مورد نقض جدی را علیه دو هزار و ۴۳۰ کودک، از جمله قتل و معلولیت، خشونت جنسی، آدم ربایی، عضوگیری، حمله به مدارس، به ویژه مدارس دخترانه و ارعاب پرسنل آن‌ها تایید کرده است.»
آیا خبرگزاری ایرنا مخاطب را به متن اصلی گزارش ارجاع داده است؟
- خیر
آیا خبرگزاری ایرنا ترجمه درستی از این گزارش رسمی ارایه کرده است؟
- خیر
متن کامل گزارش ویرجینیا گامبا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور کودکان و مخاصمات مسلحانه در وب‌سایت این سازمان با عنوان «Statement by SRSG Gamba at the UN Security Council Open Debate on Children and Armed Conflict» موجود است.
تنها بخش درست این گزارش که ترجمه گزارش اصلی است، اطلاعات مربوط به آمار کلی کودکان قربانی در سال ۲۰۲۱ است (دو پاراگراف اول گزارش ایرنا). خبرنگار ایرنا در نیویورک به خود زحمت نداده که بقیه گزارش را ترجمه کند و اطلاعاتی را به گزارش خود اضافه کرده است که اساسا در گزارش ویرجینیا گامبا وجود ندارد. در هیچ کجای این گزارش، گامبا به اسرائیل نپرداخته است. تمام اطلاعات مندرج در گزارش ایرنا در خصوص آمار کودکان قربانی در فلسطین و یمن، اطلاعاتی هستند که خبرنگار ایرنا به اسم گامبا منتشر کرده است. اگر به انگلیسی تسلط ندارید، می‌توانید متن کامل گزارش گامبا را در «گوگل ترجمه» وارد کنید و آن را بخوانید و با گزارش ایرنا تطابق دهید تا مساله روشن‌تر شود.
چرا خبرگزاری ایرنا این اطلاعات را به ویرجینیا گامبا نسبت داده است؟
طبیعی است خبرگزاری ایرنا می‌داند که وقتی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا رهبران جمهوری اسلامی از عنوان «اسرائیل کودک‌کُش» استفاده می‌کنند، بخشی قابل توجهی از مخاطبان آن را نمی‌پذیرند و به آن اعتنا نمی‌کنند، بنابراین باید آن را به یک مقام رسمی بین‌المللی نسبت دهند تا باور پذیر شود.
اگر آن‌چه در گزارش ایرنا به نقل از نماینده ویژه سازمان ملل متحد در مورد اسرائیل گفته مبنی بر این که: «رژیم صهیونیستی هم‌چنان به ارتکاب سیستماتیک‌ترین و آشکارترین نقض حقوق کودکان در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) ادامه می‌دهد که سازمان ملل در سال ۲۰۲۱، دو هزار و ۹۳۴ مورد نقض فاحش را علیه هزار و ۲۰۸ کودک فلسطینی در فلسطین اشغالی و نوار غزه ثبت کرده است» در گزارش خانم گامبا آمده بود، برای مخاطبی که اعتمادی به جمهوری اسلامی و رسانه‌های وابسته به آن ندارد، قابل باور و قابل پذیرش بود. زیرا او یک مقام رسمی بین‌المللی است که ادعایش نیاز به راستی آزمایی ندارد و به عنوان نماینده رسمی معتبرترین نهاد بین‌المللی مطرح می‌کند.
از سوی دیگر، ایرنا با چنین اخباری می‌کوشد ادعای جانب‌دارانه و غیرمستند مقام‌های جمهوری اسلامی در خصوص کودک‌کُشی اسرائیل را معتبر و مستند به گزارش رسمی جلوه دهد.
این گزارش نشان می‌دهد که حتی رسمی‌ترین و پرسابقه‌ترین خبرگزاری در نظام جمهوری اسلامی نیز می‌تواند یک گزارش جعلی و یک فیک‌نیوز را به اسم یک منبع معتبر بین‌المللی به مخاطب ارایه کند تا ضمن گمراه کردن مخاطبان، خط فکری دستگاه امنیتی، نظامی و تبلیغاتی نظام جمهوری اسلامی را نشر دهد.
بنابراین، اگر اطلاعات را از منابع رسمی داخلی دریافت می‌کنید، همواره باید نسبت به درستی آن تردید جدی داشته باشید و با تفکر انتقادی با اطلاعات دریافتی برخورد کنید تا در دام دیس‌اینفورمیشن و فیک‌نیوز گرفتار نشوید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر