دکتر پروین متحده؛ پزشک بهایی و از پایه‌گذاران روماتولوژِی در ایران

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌شان ساخته‌اند. شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

پروین متحده در سال ۱۳۱۵ در شهر یزد به دنیا آمد. مادرش، رباب خانم معلم دبستان بود. او به عنوان اولین معلم زن در مدارس پسرانه یزد شناخته می‌شود. پروین دوره ابتدایی را در یزد گذراند. دوازده ساله بود که همراه خانواده‌اش ساکن تهران شدند.دبیرستان را درتهران گذراند و زودتر از سن قانونی موفق به اخذ دیپلم شد. 

پس از گرفتن دیپلم، پروین برای ادامه تحصیل راهی کشور اتریش در اروپا شد. او در کوتاه‌ترین زمان پزشکی عمومی را در دانشگاه وین پایان رساند سپس برای گرفتن تخصص به دانشگاه شهر گراتس اتریش رفت. دکتر متحده ابتدا در رشته ارتوپدی تخصص گرفت سپس فوق تخصص خود را در رشته روماتولوژِی با رتبه عالی به پایان رساند. 

دکتر متحده در دوران تحصیل در بیمارستان‌های مختلف گراتس و وین مشغول به کار بود. جدیت و پشتکار او در تحصیل و کار موجب شد تا مورد توجه مسوولان دانشگاه قرار بگیرد و موقعیت شغلی خوبی برای او پس از پایان تحصیلاتش در کشور اتریش فراهم شود ولی عشق او به وطن و هم وطنانش، او را به ایران بازگرداند. 

پروین متحده پس از بازگشت به ایران، بلافاصله از طرف دانشگاه تهران دعوت به همکاری شد و با سمت دانش‌یار شروع به تدریس کرد. او هم‌چنین مامور دایر کردن کرسی و بخش روماتولوژی در بیمارستان هزار تخت‌خوابی (امام خمینی کنونی) تهران شد. دوره روماتولوژی برای نخستین بار در ایران توسط دکتر پروین متحده، دایر و خود وی، مدیر و مسئول بخش مربوطه شد. 

دکتر متحده علاوه بر تدریس و کار در بیمارستان، مطب شخصی خود را هم در تهران تاسیس کرد. هم‌دلی و نزدیکی او با بدنه محروم جامعه و تلاش بی‌وقفه در خدمت به ایشان صفت ممتازه‌ی دکتر متحده بود. این صفت دکتر متحده مهمترین دلیل بود که بیشترین تعداد بیماران مطبش از اقشار پایین جامعه تشکیل شده بود.  او در سال ۱۳۶۲ مثل سایر بهاییان از دانشگاه اخراج شد.

در اوایل جنگ، پروین متحده از طرف بخش مطالعات و تحقیقات پزشکی ارتش دعوت به همکاری شد تا در تحقیق و توسعه طرحی نظامی و سرّی وارد شود. علی‌رغم این‌که حضور در این طرح از نظر شغلی و مادی، شرایط بسیار خوبی برای او فراهم می‌کرد ولی چون با اعتقادات قلبی و دینی او که مخالف جنگ‌افروزی و کشتن انسان‌ها بود، همکاری در این طرح را نپذیرفت و همین عدم قبول او موجب شد تا مطب او را پلمپ کنند و مجوز طبابتش را هم لغو کنند. 

 دکتر متحده پس از پلمپ مطب در منزل شخصی به عیادت و درمان بیماران مشغول شد. او به تشخیص درست بیماری‌ مشهور بود . در ابتدا بهاییان تنها بیماران منزل او بودند ولی کم کم سایر هم‌وطنانش هم به بیماران منزلش اضافه شدند. تعداد بیمارانی که دکتر متحده از زمان پلمپ مطب تا فوتش درمان کرد، بالغ بر هزار نفر بود. دکتر متحده از هیچ‌کدام از مریض‌ها حق ویزیت دریافت نمی‌کرد حتی برای بعضی از بیماران، داروها را هم از داروخانه می‌خرید یا داروهایی که برایش از خارج می‌آمد به بیماران می‌داد. این در حالی بود که زندگی ساده‌ای داشت و در نهایت قناعت و صرفه‌جویی زندگی می کرد.  

در دوران جنگ، دولت اتریش از طریق صلیب سرخ جهانی شروع به ارسال تجهیزات پزشکی و دارویی به ایران کرد اما شرط استفاده از این محموله‌ها را نظارت مستقیم دکتر پروین متحده در توزیع و مصرف دارو به عنوان نماینده و امین کشور اتریش بیان کرد. پس از دریافت محموله، متصدیان امور به جستجوی پروین متحده پرداختند و از او برای ملاقات با حسن حبیبی، معاون اول رئیس جمهور دعوت کردند. حبیبی در این ملاقات از گوشه نشینی دکتر متحده اظهار تعجب می‌کند در حالی که کشور به خدمات چنین افراد فرهیخته و دانشمندی احتیاج دارد. پروین متحده در پاسخ به شرح اخراجش از دانشگاه به دلیل بهایی بودن و لغو جواز مطبش می‌پردازد. پس از این دیدار و با دستور معاون اول رئیس جمهور، دکتر پروین متحده مسئول نظارت بر توزیع محموله‌های صلیب سرخ شد. 

از دیگر فعالیت‌های دکتر پروین متحده، دیدار با گالیندو پل نماینده سازمان ملل متحد در ایران بود. در این دیدار، دکتر متحده به همراه جمال‌الدین خانجانی به عنوان نمایندگان جامعه بهائی ایران به شرح وضعیت بهائیان در ایران پرداختند. 

در اوایل دهه شصت، جامعه بهائی ایران پس از چند سال محرومیت جوانان بهائی از تحصیلات دانشگاهی «موسسه آموزش عالی بهائیان ایران» که به BIHE معروف است را بنیان‌گذاری کرد. دکتر پروین متحده و دو تن از اساتید اخراجی بهائی به عنوان هیئت موسسین این موسسه آموزشی شروع به کار کردند. موسسه آموزش عالی بهائیان به طور رسمی از سال ۱۳۶۶ با برگزاری آزمون از داوطلبان بهائی شروع به کار کرد. در ابتدا، راه‌اندازی یک موسسه آموزشی آکادمیک در درون جامعه بهائی که تحت فشار و محدودیت‌های شدید حکومتی قرار داشت، امری غیرممکن به نظر می‌رسید به خصوص که دکتر متحده و همکارانش تاکید داشتند تا BIHE را از یک موسسه جبرانی تحصیلی به یک دانشگاه با استانداردهای دانشگاهی غرب تبدیل کنند. اما با تلاش بنیان‌گذاران اولیه BIHE از جمله پروین متحده، در طی بیش از سه دهه که از عمر موسسه آموزش عالی بهائیان ایران می‌گذرد، امروزه صدها جوان بهائی در رشته‌های مختلف دانشگاهی از این موسسه فارغ‌التحصیل شده‌ و ده‌ها دانشگاه معتبر دنیا در امریکا، کانادا، اروپا، هند و استرالیا مدارک BIHE را به عنوان مدرک معتبر دانشگاهی پذیرفته و فارغ‌التحصیلان BIHE در این دانشگاه‌ها ادامه تحصیل داده‌اند.  

پروین متحده پس از چندین سال کار شبانه روزی در موسسه آموزش عالی شروع به تحقیقی گسترده در زمینه رابطه پزشک و بیمار از نظر آیین بهائی کرد که حاصل تحقیقاتش را برای مجامع علمی- دانشگاهی فرستاد که مورد توجه قرار گرفت و از او برای ادامه تحقیقات دعوت به عمل آمد ولی حس ایران دوستی حتی به او اجازه فکر کردن در مورد ترک وطن را هم نمی‌داد به همین دلیل دعوت هیچ مجمع علمی یا دانشگاهی را نپذیرفت و تا پایان عمر در ایران ماند. 

او  در ۸ بهمن ۱۳۹۳ در سن هفتاد و هشت سالگی بر اثر بیماری سرطان در بیمارستان امام خمینی تهران درگذشت. پروین متحده هیچ‌گاه ازدواج نکرد و فرزندی نداشت.