آلکس آقابابیان؛ مدیر دوبلاژ ارمنی و از پایه‌گذاران دوبله در ایران

شکوفه مصطفوی، شهروند خبرنگار

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

«آلکس آقابابیان»، از پایه‌گذاران دوبله در ایران و مدیر دوبله ارمنی‌تبار اهل ایران در سال ۱۳۰۳ شمسی در تهران متولد شد.

پدرش، «رافائل آقابابیان» به شغل وکالت دادگستری اشتغال داشت و یک دوره نیز وکیل انتخابی ارامنه برای مجلس شورای ملی بود. مادرش نیز «ساتنیک آقابابیان»، از خوانندگان مشهور آن زمان بود که با نام هنری «مادام ساتوپری آقابایف» شناخته می‌شد.

در سال ۱۳۱۵، پدر آلکس به همراه دکتر «بدل» که در آلمان استودیو داشت، برای تله‌فیلمی مشترک و دوبله فیلم‌های ناطق به تهران آمدند که تلاش‌شان در این زمینه نافرجام ماند.

آلکس آقابابیان در پی حرکت نیمه‌کاره پدرش، «داریوش فیلم» را در منزل مسکونی‌ خود بنا نهاد و تا سال ۱۳۲۸ توانست در این استودیو چند فیلم کوتاه تبلیغاتی تهیه کند. او تلاش زیادی برای فعالیت دوبله در ایران انجام داد که نتیجه‌ای در بر نداشت.

پس از سفر به ایتالیا و بر اثر مشورت با یکی از دوستانش به نام «عبدالله خسروی» که در سفارت ایران در رم کار می‌کرد، اطمینان لازم برای فعالیت دوبله در ایتالیا را به دست آورد. او ضمن تحصیل در رشته کارگردانی، کار دوبله را نیز آغاز کرد.

آلکس پس از اتمام تحصیلاتش، با استفاده از دانشجویان ایرانی مقیم ایتالیا، کارگاه دوبله فارسی در ایتالیا را راه انداخت. «حسین سرشار»، «بهمن محصص»، «مرتضی حنانه»، «منوچهر نادری»، «اعلم دانایی» و «پروین انصاری» از اعضای تیم دوبله او بودند.

«ماجراهای شگفت‌انگیز گوئری مسکینو» به کارگردانی «پیترو فرانسیس» و بازی «جیولا ورینی»، نام فیلمی بود که آقابابیان و دوستانش در ایتالیا با نام «سرگذشت فریدون بینوا» دوبله کردند. این فیلم در ایران به نمایش درآمد. 

آلکس آقابابیان را می‌توان پایه‌گذار دوبله فیلم‌های خارجی در ایران دانست.

استقبال از سرگذشت فریدون بینوا مهر تاییدی بر کار داریوش فیلم زد. کار این استودیو توسعه پیدا کرد و دانشجویان دیگری هم به گروه پیوستند. اکران «برنج تلخ» به‌عنوان برنامه نوروزی ۱۳۳۳ در «سینما دیانا» نیز موفقیتی تازه برای داریوش‌فیلم بود.

در واقع، پس از موفقیت دوبله فیلم‌های ایتالیایی در ایران نیز شکلی از دوبله مبنی بر اضافه‌گویی معمول شد؛ به طوری که پس از فعالیت استودیوهای دوبله در ایران در دوبله فیلم‌هایی چون «علی‌بابا و چهل‌دزد بغداد»، «رویای شیرین» و «بوریدان قهرمان برج نل» که در استودیو «سانترال» دوبله شد.

آلکس آقابابیان ساخت چند فیلم کوتاه تبلیغاتی و مدیریت دوبلاژ برنج تلخ، «گرگ مزرعه»، «جادوی سبز»، «بهلول در جزیره کاپری»، «مخالف قانون دختر ماتاهاری»، «فمینا اسیر اوهام»، «عشاق ناکام» و فیلم‌ امریکایی «پل رودخانه کودی» را در کارنامه خود دارد.

«ژاله علو»، بازیگر و دوبلور پیش‌کسوت و مشهور ایرانی درباره آلکس آقابابیان گفته بود: «اگرچه جناب كسمایی را پدر دوبله ایران می‌دانند اما من دكتر اسماعیل كوشان و آلكس آقابابیان را پایه‌گذاران دوبله در ایران می‌دانم. زیرا آلكس آقابابیان در ایتالیا اولین فیلم را به فارسی دوبله كرد كه فریدون بینوا نام داشت كه در مهرماه ۱۳۳۱ به نمایش گذاشته شد.»

آلکس آقابابیان در سال ۱۳۷۶ شمسی درگذشت.