با گذشت بیش از دو سال از شیوع ویروس کرونا در جهان، تاکنون یک روش درمان قطعی برای بیماری کووید-۱۹ کشف نشده است. تاکید بر تزریق واکسن که برخی کشورها چهارمین دوز آن را در برنامه خود قرار داده‌اند، در حال حاضر نه روشی برای درمان که مسیری برای پیش‌گیری از ابتلا است. با این حال، طی این مدت روش‌های درمانی باعث شدند تا بیماران مبتلا به ویروس کرونا روند بهبود را بسیار سریع‌تر طی کنند. اخیراً ستاد ملی مقابله با کرونا داروهای «فاویپیراوویر» و «مولنوپیراویر» را موثر ندانسته و مجوز مصرف آن را تصویب نکرده است؛ داروهایی که سازمان بهداشت جهانی و برخی موسسات معتبر مصرف آن‌ها را توصیه کرده‌اند.
آیا ایران توان تولید این داروها را دارد؟ بنا بر چه شواهدی، کمیته علمی ستاد کرونا تجویز آن را صلاح ندانسته است؟
***
داروهای موثر بر بیماری کووید-۱۹ که ستاد کرونا آن‌ها را تایید نکرده است، چه هستند؟
بی‌شک نام «رمدسیویر» را به‌ویژه در پیک‌های سنگین چهارم و پنجم کرونا در ایران شنیده‌اید؛ دارویی که بازار خوبی را برای سازندگان و واردکنندگان به ارمغان آورد و کارش به بازار سیاه «ناصرخسرو» در تهران نیز رسید. این دارو هم‌چنان در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد اما علاوه بر آن، داروهای دیگری نیز وجود دارند که مورد تایید نظام سلامت جمهوری اسلامی نیستند.
این روزها کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا به داروی دیگری به نام مولنوپیراویر مجوز مصرف نداده است. در ادامه نیز عنوان شد داروی فاویپیراوویر جایگاهی در پروتکل درمان کرونا ندارد.
در ابتدا باید پرسید کارایی این قرص‌ها چه هستند؟
یک داروساز شاغل در ایران که نخواست نامش فاش شود، به «ایران‌وایر» در این‌باره می‌گوید: «توضیح ساده برای کارکرد این دو قرص این است که هر دو، یعنی هم مولنوپیراویر و هم فاویپیراویر، وظیفه پاک‌سازی ویروس از بدن را تسریع می‌کنند. در واقع هر دو این قرص‌ها باعث جهش در ژنوم ویروس می‌شوند و در نهایت به حذف ویروس از بدن کمک می‌کنند.»
«حمیدرضا جماعتی»، دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ایران روز دوشنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ در خصوص عدم تصویب داروی مولنوپیراویر گفته بود هنوز شواهد کافی وجود ندارد و در برخی مطالعات مشخص شده که این دارو ممکن است باعث جهش‌های ژنتیکی شود.
رسانه‌های نزدیک به حکومت، از جمله خبرگزاری «تسنیم» از این گفته‌ها به عنوان «خطر بروز جهش‌های ژنتیکی» یاد کرد.
عدم تصویب استفاده از این دارو در حالی رخ داده که سازمان بهداشت جهانی در شرایطی استفاده از آن را توصیه کرده است. این سازمان اعلام کرده است که این دارو به بیماران سرپایی کووید-۱۹ با ریسک بالای بستری تجویز شود.
داروساز شاغل در ایران در این باره می‌گوید: «این توصیه یعنی دارو نباید به افرادی که بستری شده‌اند، داده شود. در واقع تنها افراد مراجعه کننده که بیمار هستند و بیشترین احتمال داده می‌شود که به زودی بستری شوند، مصرف کننده این دارو هستند. طبق همین مطالعات، مصرف دارو ریسک بستری و مدت زمان برطرف شدن علایم را کم می‌کند. حتی اشاره‌ای به تاثیر در کاهش مرگ نیز در این مطالعات شده است. با این حال، این داروی مهم از سوی کمیته علمی کرونا رد شد.»
چرا ستاد کرونا داروهای موثر بر درمان کووید-۱۹ را تایید نکرد؟
تاثیر داروهای مولنوپیراویر و فاویپیراوویر بر بیماری کووید-۱۹ از سوی سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و دارو و موسسه ملی سلامت امریکا مورد تایید قرار گرفته است. سوال این است که چرا کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با آن مخالفت کرده است؟ آیا صرفاً نگرانی‌ها از مطالعات ناکافی چنان که این کمیته عنوان کرده، مطرح بوده است؟
یک داروساز در این‌باره به «ایران وایر» می‌گوید: «هر دو این داروها تاثیر بسیار خوبی بر روند بهبود بیمار دارند. به نظر من دلیل اصلی این که ستاد آن را تایید نکرده، گران بودن آن بوده است و این که تحت پوشش بیمه نیست.»
او در خصوص مصرف این داروها در ایران می‌گوید: «تا به این جا من ندیده‌ام که مولنوپیراویر تجویز کنند ولی فاویپیراوویر پیش از این تجویز شده و تاکید می‌کنم خیلی خوب در کنار رمدسیویر جواب گرفته است.»
این داروساز درباره سیاست‌های جمهوری اسلامی در حوزه بهداشت توضیح می‌دهد: «در کشورهایی مثل ایران که نظام سلامت پیشرو نیست، معمولا از دو گایدلاین درمانی استفاده می‌شود؛ یکی گایدلاین سازمان جهانی بهداشت است و دیگری گایدلاین اروپا یا ایالات متحده امریکا.»
او می‌گوید: «گایدلاین اروپا و امریکا داروهایی را استفاده می‌کنند که اثر بهتر و ضرر کمتری برای بیمار داشته باشند؛ مانند همین مولنوپیراویر و فاویپیراوویر. در مقابل، گایدلاین سازمان بهداشت جهانی با هدف دسترسی عمومی به دارو در همه کشورها، قیمت دارو را ملاک قرار می‌دهد. در واقع هرچه قیمت پایین‌تر باشد را تایید می‌کند تا همه کشورها بتوانند از آن استفاده کنند؛ داروهایی که از نظر کیفیت به گایدلاین اروپا و امریکا نمی‌رسند.»
این داروساز می‌گوید: «در خصوص عدم تایید این دو دارو توسط ایران، این‌جا ستاد کرونا زرنگ‌بازی درآورده و از گایدلاین سازمان بهداشت جهانی استفاده کرده است که هزینه‌های درمان را پایین بیاورد.»
براساس آخرین آمار ارایه شده، مصرف داروی فاویپراویر در بهمن ماه هفت برابر ماه‌های پیش از خود شده است.
توانایی شرکت‌های داروسازی ایران در تولید داروهای کرونا چه‌قدر است؟
ایران در زمینه تولید قرصهایی که گفته می‌شود بر درمان کرونا تاثیرگذار هستند، پیش از این اقداماتی را انجام داده بود. رمدسیویر از جمله داروهایی بود که ایران به توانایی تولید آن دست یافت. آیا داروهای مولنوپیراویر و فاویپیراوویر نیز در کشور قابل تولید هستند؟
این داروساز در ادامه گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، در خصوص توانایی تولید داروهای کرونا در ایران می‌گوید: «از لحاظ تولید، شرکت‌های ایران واقعاً در سطح بالایی هستند. در واقع هم داروهای با کیفیت اروپایی و امریکایی و هم داروهای گایدلاین سازمان بهداشت جهانی را میتوانند تولید کنند. با این حال، وقتی دولت حمایت نکند، هزینه‌های تولید بالا می‌روند. این یعنی قیمت نهایی دارو بالا است و بیمار نمی‌خرد. در نتیجه، تولید دارو بدون در نظر گرفتن تاثیرگذار بودن یا نبودن، اساساً صرفه اقتصادی ندارد.»
بر اساس اطلاعاتی که در خصوص تولید دو داروی مولنوپیراویر و فاویپیراوویر به «ایران‌وایر» رسیده است، هر دو این داروها توسط شرکت دارویی «سبحان» در ایران تولید شده بودند. با این حال، به دلیل مخالفت سازمان غذا و دارو جمهوری اسلامی برای مصرف، تولید آن‌ها متوقف شده است. هم‌چنین بنابراین اطلاعات، درمان با این داروها برای تعدادی از بیمارستان‌ها جهت انجام تحقیقات داخلی ادامه دارد.
لطفا با کلیک بر روی لینک و شرکت در نظرسنجی، ما را در بهبود مطالب یاری کنید. (اطلاعات شخصی شما در نظرسنجی ثبت نمی‌گردد)
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر