14 Oktyabr 2020
27 Sentyabr Bazar günü səhər, Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan arasında Dağlıq Qarabağ bölgəsində yeni hərbi toqquşmalar başladı. İranın iki Quzey qonşusu arasındakı hərbi qarşıdurmalar sürətlə ölkə daxilində təsirlərini göstərdi. İranlı Türk vətəndaşlarının reaksiyası Azərbaycan Respublikasındakı soydaşlarına dəstəkləri 1990-cı illərdəki Qarabağ müharibəsinə bənzəyirdi.
İslam Respublikasının tərəfsizliyini elan etməsinə və atəşkəsə dəvət edilməsinə baxmayaraq, Rus silahlarının İrandan Ermənistana göndərildiyi görüntülərinin yayımlanması İran azərbaycanlıları arasında narazılıq və qəzəb dalğasına səbəb oldu.
"Rusiyanın İrana hava və quru sahəsindən Ermənistana silah ötürmək üçün istifadə etməsinə icazə verilməsinə qarşı" və "Dağlıq Qarabağın azad edilməsi üçün Azərbaycan Respublikasına dəstək" sosial şəbəkələrdən küçələrə daşdı.
İlk küçə mitinqi 29 Sentyabr çərşənbə axşamı Ərdəbilin Giral Parkında baş tutdu. Ancaq təhlükəsizlik qüvvələrinin Ərdəbil xalqının dinc toplantısına reaksiyası şiddət ilə müşayiət olundu və ən azı 20 nəfərin həbs olunmasına səbəb oldu.
İndiyə qədər on iki vətəndaşın şəxsiyyəti Əsgər Əkbərzadə, Mehdi Huşmənd, Murtuza Pərvin, Müctaba Pərvin, Mustafa Pərvin, Məhəmməd Colani, Mehdi Huşmənd, Pərviz Siyabi, Səccad Colani, Hüseyin Balaxani, Bəhmən Xeyrcu və Hamid Heydəri adları iranwire mənbələri tərəfindən təsdiqlənib.
Nəzarətə alınanlara 9 oktyabr tarixində İstintaq İdarəsinin Hakim Nonəhalın sədrlik etdiyi 10 saylı şöbəsində ittiham irəli sürüldü və hər biri 500 milyon girov müqabilində Ərdəbil Həbsxanasına göndərildi.
Nümayişçilər "rəhbəri təhqir etmək", "ictimai qaydanı pozmaq və itaətsizlik", "dövlət məmurlarının əmrlərinə tabe olmamaq" və "milli təhlükəsizliyə qarşı hərəkət etmək" ilə ittiham olundular.
Pərviz Siyabi və Hamid Heydəri Baris məhkəmənin sonuna qədər girov müqabilində sərbəst buraxıldı.
Sərbəst buraxıldıqdan sonra Pərviz Siabi, kiber məkanda yaydığı şəkillər, həbsdə və sonrasında zabitlərin döyməsi və işgəncəsinin təsirlərini açıq şəkildə göstərir.
Hüquq məzunu və keçmiş siyasi məhbus cənab Siyabi "Təhlükəsizlik qüvvələri ən azı 20 nümayişçini döydükdən sonra onları tutmaq üçün gözyaşardıcı qaz, dəyənək və elektriki şokdan istifadə etdilər" deyərək iranwireə bildirdi: “Əsgər Əkbərzadə saxlanıldığı zaman təhlükəsizlik qüvvələrinin hücumu və ağır döyülməsi nəticəsində qulaq və göz nahiyəsindən xəsarət alıb. Hüseyin Balaxaninin barmaqları qırıldı. Murtaza Pərvin belindən, Bəhmən Xeyrcu və Muctaba Pərvin ayağından zədələndi."
Nümayişçilərlə münasibətdə təhlükəsizlik qüvvələrinin şiddətinə toxunan Pərviz Siyabi deyir: “Gözləri görməyən gənc Səccad Colaniyə də mərhəmət etmədilər. Cənab Colaninin burnu təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qırıldı və ağır qanaxmalara və tənəffüs problemlərinə səbəb oldu."
O təhlükəsizlik güclərinin şiddətli davranışlarını tənqid edərək, əlavə etdi: "Zabitlər gözyaşardıcı qazdan və elektrik şokundan yalnız məhbusları tutulduqları müddətdə deyil bəlkə, bundan sonra işgəncə üçün dəfələrlə gözyaşardıcı qaz və elektrik şoku istifadə etdilər."
Cənab Siyabinin sözlərinə görə, Ərdəbil prokuroru Seyyid Abdullah Təbatəbayi, nəzarətində olan Ərdəbil mədəni fəallarını nəzarətə götürən məhkəmə işçiləri, məhbuslar üzərindəki döyülmələrin təsirlərini gördükdən sonra məhkəmə həkimi vasitəsilə qeydə almaqdan imtina etdi.
Bu mədəni fəal və keçmiş siyasi məhbus, məhbusların fiziki vəziyyətindən narahatlığını ifadə edərək, həbsxanada tibbi yardım göstərilməməsini kəskin tənqid edərək İranwireə söylədi. “Bu gənclər ciddi şəkildə döyülüblər. Bəzilərinin əzalarında qırıqlar var; ancaq həbsxana həkimi onları xəstəxanaya göndərmək əvəzinə yalnız burunları, əlləri və barmaqları qırılanlara ağrıkəsici verilməsini əmr edir."
Ərdəbilin Ciral Parkındakı məhbusların yaxınlarının dediklərinə görə, həbs olunduqları andan bu hesabat yazılana qədər bu mədəni fəalların ailələri ilə görüşmək və ya telefonla əlaqə saxlamaq qadağan edilmişdir. Bu amillər, məhbus ailələrinin sağlamlıqları və onlara necə qulluq göstərilməsi ilə bağlı narahatlıqlarını artırır.
Son iki həftə ərzində 100 nəfərdən çox Türk vətəndaşı müxtəlif şəhərlərdə nəzarətə alındı. Bu məhbuslardan bəziləri son günlər girov müqabilində sərbəst buraxılıb. Lakin çox sayda məhbusun şəxsiyyəti və olduğu yer hələ müəyyənləşdirilməyib.
Ayrıca, Ciral Park hadisəsindən iki gün sonra Ərdəbildəki evlərində tutulan Əli Xeyrcu və Meysam Colaninin olduğu yer və fiziki vəziyyəti haqqında məlumat yoxdur.
Mərziyə Cəvanşir və bacısı 1 Oktyabr Cümə axşamı, Ərdəbilin İmam və Şəriəti qovşağının kəsişməsinin yaxınlığında tutuldular və 3 Oktyabr 2020 Cümə günü Ərdəbil həbsxanasına köçürüldülər. İndiyə qədər təhlükəsizlik qüvvələri xanım Cəvanşirin ailəsinin zəng etməsinə və ya ziyarət etməsinə icazə verməyib.
Murtaza Nəqizadə, Muctaba Nəqizadə və Məhəmməd Nəqizadə 1 Oktyabr cümə axşamı günü Təbrizdə təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən tutularaq naməlum yerə köçürüldülər.
Səid Soltani və Babək Kiyumərsi də 4 oktyabr Bazar günü Culfa şəhərində təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən tutularaq Təbriz Kəşfiyyat İdarəsinə təhvil verildilər.
Digər azərbaycanlı mədəni fəal Zeynal Tənhayi, 4 oktyabr 2020-cı il tarixində Təbrizdə tutuldu və naməlum bir yerə köçürüldü.
Eyni zamanda, son günlərdə Türk mədəni fəallarına və ailələrinə qarşı təzyiq və təhdidlər artıb. Bu baxımdan Şəbistər şəhərinin Nadarli kəndinin sakinləri Murtaza Nurməhəmmədi və Hüseyin Əmani, Qarabağa dəstək olaraq kənd meydanında bir pankartla fotoşəkil yayımladığı üçün polis kəşfiyyat idarəsinə çağrılıblar və Aydın Hilalinin kəsb yeri möhürləndi.
8 Oktyabr 2020 Cümə axşamı səhəri naməlum şəxslər Ərdəbil Həbsxanasında həbsdə olan siyasi məhbus Abbas Lisani ailəsinin avtomobilini yandırdılar. Ayrıca, 28 Sentyabr 2020 Çərşənbə axşamı günündən bəri cənab Lisaninin ailəsi və yaxınları ilə əlaqə qurmasına qadağa qoyuldu.
Türk aktivistlərin çağırılması və tutulmasında artış, həbs müddətində və həbsdən sonra döyülmə və işgəncə, həbsxanalarda lazımi tibbi yardımın göstərilməməsi, məhkumların ziyarətinə və ailəsi və qohumları ilə telefon görüşmələrinə mane olmaq, həbs və tutulanların vəziyyəti barədə məlumatın olmaması və təzyiqlərin artması və son iki həftədə mədəni fəallarının ailələrinə təhdidlər, məhkumlar və məhbusların ailələri və insan haqları fəalları arasında etiraz və narahatlıq dalğasına səbəb oldu.
📩 Bu xəbər haqqında əlavə məlumatınız varsa, lütfən bu E-mail vasitəsi ilə bizimlə əlaqə qurun: [email protected]
📞 Bu xəbərin qonusu ilə bağlı rəsmilərlə əlaqəyə keçmək istəyirsinizsə, lütfən İranın dörd bir yanında yer alan rəsmilərin siyahısına baxın: www.ostanwire.com
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
Şərhlər