وحشت از نوای عارفانه: لغو کنسرت علی اکبر مرادی به دلیل مخالفت پلیس

کنسرت علی اکبر مرادی، یکی از نوازندگان تنبور در ایران لغو شد. ابتدا قرار بود این کنسرت در فرهنگسرای ارسباران در تهران برگزار شود. وزارت ارشاد اسلامی مجوز برگزاری این کنسرت را صادر کرده بود اما اداره اماکن اجازه برگزاری کنسرت را نداد.

علی اکبر مرادی که از نوازندگان چیره دست تنبور در ایران است، در واکنش به لغو کنسرتش در فرهنگسرای ارسباران گفته است: «اگر اداره‌ اماکن نیروی انتظامی مسئول و متولی هنر در کشور ماست، پس وزارت ارشاد چه وظیفه‌ای دارد؟ طبق این روال شاید بهتر است که وزارت ارشاد هنرمندان را مسئول تأمین امنیت عمومی کند.»

طبعاً این نخستین بار نیست که در کشاکش بین وزارت ارشاد اسلامی و نیروی انتظامی و نیروهای نامرئی مانند ائمه جمعه، دادستانی کل کشور و همچنین استانداری ها و ادارات وزارت ارشاد در استان ها کنسرت های موسیقی لغو می شود.

سال گذشته کنسرت‌های موسیقی لیان در بوشهر و شیراز، سیروان خسروی در بوشهر، عماد طالب‌زاده در اراک، شهرام ناظری در نیشابور، گروه آرون در مشهد، گروه عرفان در اصفهان و کنسرت محسن یگانه در ارومیه به دلیل مخالفت نیروی انتظامی لغو شدند.

در خرداد ماه سال جاری کنسرت کیهان کلهر، آهنگساز و نوازنده کرد و گروه بروکلین رایدر در برج میلاد هم لغو شد.

علی جنتی، وزیر ارشاد اسلامی، ۲۷ خرداد ماه سال جاری وعده داده بود که با نیروی انتظامی بر سر مصوباتی که به اداره اماکن اجازه لغو کنسرت‌ها را می‌دهد مذاکره کند. این مذاکرات اما به جایی نرسید و پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اسلامی مجبور به استعفا شد. او گفته بود سیاست وزارت ارشاد این است که دفتر موسیقی فعالیتی نداشته باشد و فقط یک نقش منفعل نظارتی ایفا کند.

انفعال ارشاد اسلامی و استانداردهای چندگانه

شهرام صارمی، مسئول بخش موسیقی فرهنگسرای ارسباران به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است برای برگزاری کنسرت علی اکبر مرادی ابتدا پرونده ای در وزارت ارشاد اسلامی تشکیل شد، سپس حراست ارشاد هم کنسرت را تأیید کرد و پرونده را به نیروی انتظامی ارجاع داد. بعد از چندین بار رفت و آمد سرانجام نیروی انتظامی پرونده را بلاتکلیف می گذارد.

به گفته صارمی فقط کنسرت هایی که در سالن های رودکی، فرهنگسرای نیاوران و مجموعه آزادی برگزار می شوند، به مجوز نیروی انتظامی نیاز ندارند. به این ترتیب دایره حاکمیت وزارت ارشاد اسلامی در عرصه موسیقی کشور فقط به سالن هایی محدود می شود که در اختیار این وزارتخانه قرار دارد. بیرون از این دایره، وزارت ارشاد اسلامی حاکمیتی بر موسیقی کشور ندارد و به یک معنا کاره ای نیست.

نکته تأمل برانگیز استانداردهای چندگانه ای ست که در این نظام ملوک الطوایفی قجری با طعم اسلامی به هنرمندان و به مدیران میانی دولت تحمیل می شود. ظاهراً حتی جنس و نوع ساز و رابطه حکومت با اقلیت ها هم اکنون تعیین کننده شده است.

تنبور، کهن ترین و عارفانه ترین ساز ایرانی

تنبور یک ساز بسیار کهن ایرانی ست که پیشینه آن در برخی روایت ها به دو هزار سال پیش می رسد. گفته می شود که اردشیر بابکان با این ساز آشنا بوده و هرچند گاه یک بار در سنتورگاه می نشسته و تنبور می نواخته است. رستم در خان چهارم تنبور می نوازد و می گویند باربد هم در دربار ساسانیان تنبور می نواخته.

از گوران و کرند و صحنه و کرمانشاه در صد سال گذشته تنبوزنوازان بلندمرتبه ای برآمده اند. این ساز نه تنها یک ساز باستانی ست، بلکه یک ساز صوفیانه با طنینی معنوی نیز به شمار می آید. حلقه یارسان (اهل حق) که در کردستان عراق و ایران پیروانی دارند از دیرباز به تنبور علاقه دارند و برخی مقام های تنبور با زبان آنان سازگاری دارد.

تنبورنوازی یارسان در جشن مهرگان ۱۳۹۳ در بابا یادگار، دالاهو

استاد نور علی الهی، فیلسوف و موسیقی دان سرشناس که در بیستون متولد شد و در استان کرمانشاهان پرورش پیدا کرد، از سرشناس ترین تنبورنوازان و عارفان ایرانی در دوران معاصر است و به خاطر ابتکاراتش در نواختن تنبور شهرت جهانی دارد. موزه متروپولیتن نیویورک اوت سال گذشته نمایشگاهی از تنبورهای او را برگزار کرد.

جمهوری اسلامی نه تنها با موسیقی  تلفیقی و با سبک موسیقی راک و متال و رپ و با هر نوع موسیقی که به دست افشانی و پایکوبی و هیجان درونی منجر شود، و همچنین با تک خوانی و نوازندگی زنان و اصولاً با نمایش ساز مشکل دارد، بلکه اکنون به تدریج معلوم می شود که موسیقی مقامی هم بسته به دوری یا نزدیکی سیاست فرهنگی و رسمی حکومت با ملت های ساکن فلات ایران و با حلقه های صوفیان و درویشان به تدریج در فهرست سیاه قرار می گیرد.

در تاریخ ایران، سهم عرفان و تصوف در مهار کردن خشونت مذهبی را نباید فراموش کرد. در محاق قرار دادن موسیقی عرفانی به معنای زمینه سازی برای خشونت مذهبی هم هست. ظاهراً قرار نیست ما جز نوحه خوانی ها چیز دیگری بشنویم.  

**دیدگاه نویسنده الزاما بیانگر نظر ایران وایر نیست. ایران وایر در بخش وبلاگ ها، از انتشار همه دیدگاه ها استقبال می کند.