«ابراهیم رئیسی» پس از درگذشت «عباس واعظ طبسی» که بیش از ۳۵ سال تولیت آستان قدس رضوی را برعهده داشت، اسفندماه سال ۱۳۹۴ از سوی «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی به عنوان تولیت جدید این آستان منصوب شد. خامنه‌ای در حکم خود نوشته بود انتظار دارد ابراهیم رئیسی به هفت خواسته وی توجه کند و فعالیت‌هایش را معطوف به تحقق این خواسته‌ها کند:
۱- مصروف داشتن همه توش و توان در راه خدمت‌گزاری آستان قدس رضوی
۲- خدمت به زائران آن بارگاه مقدس، به ویژه ضعفا و نیازمندان
۳- خدمت به مجاوران و به‌ویژه مستمندان و مستضعفان
۴- ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل‌بیت
۵- نگه‌داری و نگهبانی از مجموعه فضاها و مجموعه‌‌های آستان قدس
۶- حفاظت از موقوفات و بهره‌گیری بهینه از آن‌ها در مصارف خود
۷- سامان بخشیدن به بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی و انضباط قانونی آن‌ها
این هفت مورد را خامنه‌ای در حکم خود از تولیت جدید آستان قدس رضوی مطرح کرده بود و ابراهیم رئیسی هم پس از در اختیار گرفتن این مسوولیت، با هدف تحقق این خواسته‌ها فعالیتش در آستان قدس رضوی را آغاز کرده است. مهم‌ترین اقدامات او تا ابتدای سال ۱۳۹۶ را می‌توانید در این اینفوگرافیک ببینید:
بخش قابل توجهی از این تغییر و تحولات از همان ابتدای آغاز به کار رئیسی در آستان قدس رضوی انجام شده و بخشی دیگر از تغییرات هم مربوط به سال‌های۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ است.
ابراهیم رئیسی در نخستین گام برای تحقق این خواسته‌ها، دست به تغییراتی در سازمان آستان قدس رضوی زد و تعداد معاونت‌های این آستان را از شش معاونت به ۱۰ معاونت افزایش داد.
معاونت «امداد مستضعفین» مهم‌ترین معاونتی است که در دوره رئیسی تشکیل شده است و درباره آن بیشتر خواهید خواند. اما بخشی از فعالیت‌های این معاونت مرتبط با حوزه زیارت است که به بررسی آن می‌پردازیم.
نخستین خواسته رهبر جمهوری اسلامی در حکم رئیسی، در واقع توصیه و خواسته‌ای کلی است که در بسیاری دیگر از احکام مدیریتی صادر شده از سوی وی دیده میشود و فاقد مابه ازای عینی و مصداقی است. دومین مورد اما یکی از مهم‌ترین خواسته‌های علی خانمه‌ای بود که می‌تواند مدخلی معین و مشخص برای بررسی عملکرد رئیسی در دو سال اخیر باشد.
نخستین بخشی که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت، حوزه زیارت و زائران خواهد بود که تلاش میکنیم مهم‌ترین این اقدامات را واکاوی و بررسی کنیم.
حوزه زیارت
ساخت زائرسرا: آستان قدس رضوی طرح احداث ۱۲ زائرسرا برای پذیرایی از زائران مستمند را آغاز کرده است که
مهم‌ترین آن‌ها، طرح «زائرشهر» و هم‌چنین «زائرسرای رضوی» است که چندی پیش بخشی از آن به بهره‌برداری رسید.
ساخت زائرشهر: عملیـات اجرایـی سـاخت زائرشـهر رضـوی تیرمـاه سـال ۱۳۹۵ در زمینـی بـه مسـاحت ۳۵ هکتـار و بـا ظرفیـت اسـکان ۲۰ هـزار زائـر در منطقـه «طـرق» مشـهد آغـاز شـده است. بـه گفتـه قائٔم‌مقـام تولیـت آسـتان قـدس، ایـن زائـرشـهر در سه فـاز طراحـی شـد کـه ـا پایـان سـال ۱۳۹۶ فـاز نخسـت آن مـورد بهره‌بـرداری قـرار گرفـت.
احداث مجتمع‌های جاده‌ای: احـداث مجتمع‌هـای خدماتـی رفاهـی بین‌راهـی در نقـاط مختلـف کشـور از جملـه اقداماتـی اسـت کـه در دسـتور کار آسـتان قـدس قـرار دارد. در همیـن رابطـه، قائم‌مقـام تولیـت آسـتان قـدس در آذر ۱۳۹۶ گفته بود طبـق برنامه‌ریزی‌هـای انجام شـده، ۱۱۰ «مجتمـع خدماتـی رفاهـی بین‌راهـی امـام رضـا» در نقـاط مختلـف کشـور سـاخته خواهـد شـد کـه از ایـن تعـداد، ۲۰ مجتمـع بـه بهره‌بـرداری رسـیده و سه مجتمـع دیگر در حـال سـاخت اسـت.
اسکان شبانه زائران نیازمند: «طرح ساماندهی شبانه و اسکان زائران نیازمند» در اطراف حرم و پذیرایی در حسینیه‌های مجاور از دیگر برنامه‌های آستان قدس در حوزه زیارت است. ابراهیم رئیسی گفته است که در حال حاضر ۵۰ زائرسرا در اجاره آستان قدس برای زائران کمدرآمد است که «کمیته امداد» هم در این زمینه نقش دارد.
زیارت اولی‌ها: پذیرایی هفتگی از کاروان‌های چند هزار نفری از استان‌های مختلف کشور تحت عنوان «طرح زیارت اولی‌ها» از برنامه‌های دیگر آستان است. این افراد کسانی هستند که برای نخستین‌بار به زیارت آرامگاه امام‌رضا می‌روند. براساس گزارش‌های رسمی، آستان قدس رضوی تاکنون بیش از ۷۰۰ هزار نفر که به دلیل مشکلات مالی بع زیارت حرم امام رضا نرفته بودند را به مشهد آورده است. روزی هزار نفر از این افراد به مشهد می‌روند، سه روز می‌مانند و باز گردانده می‌شوند.
گسترش شبکه خادم یاران
در زمان تولیت واعظ طبسی، متقاضیان خدمت رایگان در آرامگاه حضرت رضا به عنوان «فراش»، «دربان»، «کفاش»، «حافظ» یا نظیر آن به کار گرفته می‌شدند. بعد از گسترش خدمات به زائران در اماکن حرم، بحث «خدمت‌یاران» پیش آمد که مسوولیت این افراد در قسمت‌های مربوط به انتظامات صحن‌ها و حریم اماکن یا در بخش‌هایی که نیاز بود، تعریف شد.
در دوره تولیت جدید، برای ساماندهی این خدمت‌یاران، آییننامهای تنظیم شد که متمم «آییننامه خدمه رسمی حرم» بود و براساس آن، افراد نیز از حکم رسمی برخوردار می‌شوند و به عنوان «خادم‌یار» خدمت می‌کنند. خدمت‌یاران حرم بعد از ارتقا به «خادم‌یار»، می‌توانند علاوه بر حضور در شیفت خدمتی خود، به عنوان نایب در محل خدمت خود نیز فعالیت داشته باشند.
در ذیل این شبکه، طرحی با نام «خدمت، خادم و مخدوم» هم راه‌اندازی شده است تا هر فردی که ارادت قلبی به امام رضا دارد، متناسب با توانمندی خود در هر حرفه و شغلی، به عنوان خادم حضرت رضا خدمتی را به صورت رایگان به مردم ارایه دهد.
در این میان، وظایف نمایندگی‌های آستان قدس رضوی در مراکز استان‌ها، رسیدگی به امور محرومین، اشتغال‌زایی، استفاده از ظرفیت کاری و شغلی خادمیاران تعریف شده است تا از این طریق آن‌ها به نوعی در محل کار خود خدماتی را به مردم، به ویژه مردم نیازمند ارایه دهند. در حال حاضر، شش هزار خدمه رسمی، افتخاری و تشرفی مرد با حکم و ۵۰ هزار خادم‌یار در آستان حضرت رضا خدمت می‌کنند.
اصلاح شیوه دعوت‌نامه میهمان‌سرا‌ها: آستان قدس رضوی شیوه توزیع دعـــــوت نامه های میهمان‌سرا‌ها را با اولویت ارایه آن در مبادی ورودی شهر، راه‌آهن، فرودگاه و... اصلاح و به اجرا گذاشته است.
افطاری ماه رمضان: افزایش پذیرش میهمانان افطاری از پنج به ۱۳ هزار نفر در هر شب ماه رمضان در حرم امام رضا یکی دیگر از اقدامات مدیریت جدید آستان قدس رضوی اعلام شده است.
تکریم زائر: فراهم کردن غذا و مسکن و خدمات درمانی برای حدود ۳۰ هزار زائر طی سه ماه از دیگر اقدامات آستان قدس رضوی عنوان میشود.
محصولات رضوی: توزیع رایگان محصولات «نان رضوی» و غذای آشپزخانه حضرت به زوار و مجاورین از برنامه‌های دیگر آستان است.
کارخانه تولیـد غذا: شــروع ساخت کارخانه تولید غذا با ظرفیت حدود ۶۰ هزار نفر در هر وعده، برنامه دیگر آستان قدس رضوی به شمار می‌رود.
راه‌اندازی شبکه ماهواره‌ای امام رضا: این شبکه اسفند ماه سال ۱۳۹۵ پخش آزمایشی خود را آغاز و در تیرماه سال ۱۳۹۵، همزمان با آیین اختتامیه نهمین «اجلاس رادیو و تلویزیون‌های اسلامی» در مشهد اعلام موجودیت رسمی کرد. این شبکه به سه زبان عربی، فارسی و انگلیسی، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را پوشش میدهد و علاوه بر ایران، شیعیان و مسلمانان سراسر جهان، به ویژه شیعیان بحرین، لبنان، عراق و سایر بلاد اسلامی، از مخاطبان اصلی این شبکه هستند. زبان اصلی این شبکه عضو اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های جهان اسلام، عربی است و در تمامی ایام سال به پخش برنامه می‌پردازد.
محرومیت‌زدایی و حمایت از محرومان
در راستای اجرای بند سوم حکم خامنه‌ای، با دو رویکرد توجه به مجاورین و هم‌چنین مستضعفان، آستان قدس طرح‌هایی در شکل‌های مختلف به اجرا گذاشته است.
رئیسی در نخستین گام خود، اقدام به ایجاد معاونت امداد مستضعفان کرد و سپس در حکمی، «مصطفی خاکسار قهرودی» را به سمت این معاونت منصوب کرد.
در سوابق خاکسار قهرودی، مسوولیت‌هایی هم‌چون ریاست سازمان حج و زیارت، معاونت مشارکت‌های مردمی کمیته امداد و فرماندهی سپاه سیستان و بلوچستان دیده میشود. این معاونت دارای چهار مدیریت برنامه‌ریزی و نظارت، امور زائران، محرومیت‌زدایی و امور هماهنگی استان‌ها است.
آستان قدس رضوی در راستای حمایت از مستضعفان، با مشارکت نهادهایی هم‌چون کمیته امداد، سازمان بهزیستی کشور، سپاه پاسداران و خیریه‌ها، آرزومندان زیارت حرم حضرت رضا را از مناطق محروم کشور در قالب طرح «مهر درخشان» به مشهد می‌آورد.
در این طرح، ثبت‌نام، گزینش و حمل و نقل زائران تا مشهد بر عهده کمیته امداد، بهزیستی، سپاه پاسداران و خیریه‌های مردم نهاد است و آستان قدس رضوی تامین وعده‌های غذایی صبحانه، ناهار، شام و خدمات بهداشتی و فرهنگی زائران را در مشهد برعهده دارد.
«طرح خدمت‌گزاران رضوی» نیز یکی از مهم‌ترین طرح‌هایی است که با هدف محرومیت‌زدایی و با رویکرد اردوهای جهادی در دستور کار این معاونت قرار گرفته است.
کانون خدمت‌گزاران رضوی: این کانون تحت نظارت آستان قدس رضوی در سراسر کشور با هدف به‌کارگیری «خدمت‌گزاران رضوی» در ارایه خدمت به محرومان تشکیل شده است. اعضای ستادی کانون‌های خدمت‌گزاران رضوی، اشخاص داوطلب از کانون‌ها هستند که وظیفه آن‌ها؛ فعالیت در راستای پی‌گیری امور ستادی است.
اشخاص داوطلب ارایه خدمت به محرومان تحت ساماندهی آستان قدس، با نظارت کانون خدمت‌گزاران رضوی و با بهره‌گیری از مزایا و پاداش‌های تعریف شده در آییننامه خدمت‌گزاران رضوی، در راستای تحقق اهداف حوزه خدمت‌گزاری به محرومان فعالیت می‌کنند. این معاونت تاکنون ۱۳ تفاهم‌نامه با سپاه پاسداران و سایر نهاد‌ها به منظور محرومیت‌زدایی منعقد کرده که به این شرح است:
۱- امضای تفاهم‌نامه با «بسیج سازندگی» «سپاه امام رضا» به منظور مرمت و بازسازی ۱۱۰ رشته قنات در استان خراسان رضوی با هدف محرومیت زدایی و ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستاییان.
۲- تنظیم تفاهم‌نامه با بنیاد خیریه «نورآوران سلامت» برای خدمترسانی به محرومان و مستضعفان در حوزه سلامت و درمان در مناطق محروم سراسر کشور جهت انجام امور درمانی، توزیع بسته‌های غذایی، فعالیت‌های فرهنگی و سایر امور محوله با نشان آستان قدس رضوی و تحت عنوان خادمیاران رضوی.
۳- امضای تفاهم‌نامه با «بسیج سازندگی خراسان رضوی» به منظور مشارکت در احداث پل روستای «کلاته منار» با لحاظ کردن ۵۰ درصد تخفیف در فهرست بهای سال ۱۳۹۵ جهت حل مشکل ۲۰ روستا در زمان بارندگی.
۴- امضای تفاهم‌نامه با بسیج سازندگی سپاه امام رضا جهت اجرای ۱۰ کیلومتر لوله کشی انتقال آب کشاورزی به اراضی روستای «استجرود» بخش «بالاولایت» شهرستان «باخرز» در خراسان رضوی.
۵- بررسی و انجام مذاکرات در خصوص انعقاد توافقنامه و مشارکت با فعالان و خیرین بخش مسکن جهت تامین مسکن نیازمندان و محرومان در مناطق محرومی که آستان قدس زمین در اختیار دارد.
۶- امضای تفاهم‌نامه با شرکت آب‌و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی جهت احداث ۲۴ سامانه مجهز به دستگاه تصفیه آب شیرین کن برای ۲۴ روستای محروم تحت عنوان «سقاخانه امام رضا».
۷- امضای تفاهم‌نامه با موسسه «نان قدس» به منظور اشتغال‌زایی و کارآفرینی با همکاری «ستاد اجرایی فرمان حضرت امام»(بنیاد برکت)، بنیاد مستضعفان و ایثارگران، کمیته امداد، شهرداری‌های مشهد و دیگر شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر جمعیت استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی و نیز بخش خصوصی سلامت و رفع سوء تغذیه در مدارس مناطق محروم شهر مشهد.
۸- احداث ۷۲ واحد سرویس بهداشتی و حمام در استان خراسان جنوبی با همکاری کمیته امداد.
۹- مطالعه و بررسی دهستان‌های سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی جهت شناسایی محرومیت‌ها و تصویب انجام فعالیت‌های محرومیت زدایی در ۱۳ دهستان محروم.
۱۰- تصویب مکان‌یابی ۱۳ نقطه در شهر مشهد به منظور برپایی نمایشگاه عرضه محصولات خانگی افراد محروم که در مرحله اول در چهار نقطه به صورت آزمایشی انتخاب و اجرا میشود.
۱۱- تنظیم تفاهم‌نامه مقدماتی با معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی درباره ارایه نتایج طرح مطالعاتی و دام جایگزین مقرون به صرفه و صلاح از سوی وزارت جهاد کشاورزی.
۱۲- مشارکت در فراهم کردن زمینه ایجاد ۷۰۰ شغل در عرصه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک خانگی.
۱۳- عقد تفاهم‌نامه برای لایروبی ۴۰ رشته قنات و آبخیزداری به منظور ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی در مناطق محروم استان خراسان جنوبی.
راه‌اندازی دفاتر استانی
یکی دیگر از تحولات آستان قدس رضوی در دوران ریاست ابراهیم رئیسی، راه‌اندازی دفاتر استانی آستان قدس اعلام شده است. مسوولان آستان قدس رضوی می‌گویند که این دفاتر را به منظور محرومیت‌زدایی در استان‌ها ایجاد کرده‌اند. «زائرمحوری» و «حمایت از محرومان»، دو ماموریت اصلی این دفاتر اعلام شده است.
آستان قدس هم‌چنین در گزارش‌های مختلفی، اهداف فعالیت این دفاتر استانی را اعزام افراد بالای ۴۰ سال سن، افراد بدسرپرست، مستمند و زنان بی‌سرپرست و مستمند و هم‌چنین فرزندان ایتام را که تاکنون به علت عدم تمکن مالی نتوانسته‌اند به مشهد سفر کنند، عنوان کرده است.
این مجموعه تا پایان سال ۱۳۹۵، تقریبا در ۹ استان ایلام، خوزستان، البرز، بوشهر، مازندران، سیستان و بلوچستان، یزد، خراسان شمالی و تهران موفق شده است دفاتر نمایندگی خود را راه‌اندازی کند. در برخی از این استان‌ها، آستان قدس علاوه بر مراکز استانی، در شهرستان‌ها نیز دفاتری را راه‌اندازی کرده است؛ به طور مثال، علاوه بر شهر یزد، دفاتر این نهاد در پنج شهر دیگر استان یزد فعال شده‌اند. هم‌چنین در استان البرز، علاوه بر کرج، در شهرستان‌های فردیس، طالقان، ماهدشت، نظرآباد، چهارباغ و کوهسار دفتر نمایندگی آستان قدس رضوی راه‌اندازی شده است.
روند راه‌اندازی دفاتر نمایندگی آستان قدس در سراسر کشور در سال ۱۳۹۶ نیز دنبال شد و در استان‌های کرمان، همدان، قزوین، کرمانشاه، فارس و آذربایجان شرقی این دفاتر فعالیت خود را آغاز کردند. در سال ۱۳۹۷ هم این پروژه هم‌چنان ادامه دارد اما گزارشی مبنی بر این که دفاتر آستان قدس در تمام ۳۱ استان ایران راه‌اندازی شده، هنوز منتشر نشده است.
بنیاد کرامت
راه‌اندازی «بنیاد کرامت»، یکی دیگر از اقدامات ابراهیم رئیسی در آستان قدس رضوی است که با الگوبرداری از ساختار «بنیاد برکت» وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام، فعالیت خود را آغاز کرده است.
نام این بنیاد برگرفته از «دهه کرامت» است که از تولد حضرت معصومه تا امام رضا را شامل میشود. در طول سال‌های گذشته، آستان قدس رضوی برنامه‌های پراکنده‌ای در این دهه برگزار می‌کرد و اکنون یک نهاد برنامه‌ها را مدیریت می‌کند.
سردار «حسین یکتا»، فرمانده سابق قرارگاه «خاتم الاوصیا» به عنوان رییس این بنیاد منصوب شده است. به گفته او، علاوه بر ابراهیم رئیسی، سردار «محمدعلی جعفری»، فرمانده کل سپاه نیز در بنیاد کرامت حضور دارد.
رابط بنیاد کرامت رضوی در مناطق محروم، روحانیون مستقر در این مناطق هستند. ولی به گفته سردار حسین یکتا، بنیاد کرامت ۱۰۰ گروه جهادی در این مناطق مستقر کرده است و بسیج و سپاه پاسداران هم در این حرکت، حامی این گروهها هستند.
یکتا می‌گوید در برنامه کلان این بنیاد، ۱۰۰نقطه در کشور شناسایی شده و هدف آن، حل مشکلات ازدواج و معیشتی مردم است:«علاوه بر این، هیات‌های مذهبی و نیروهای انقلابی در این نقاط مستقر می‌شوند تا بتوانیم به تربیت پابرهنههای انقلاب، توسعه فعالیت‌های فرهنگی و تقویت سلامت و درمان بپردازیم.»
یکی دیگر از برنامه‌های اعلام شده توسط سردار یکتا، «نهضت نذر و بخت» است. در این طرح قرار است ۱۰ میلیون نفر مشارکت کننده ماهیانه ۱۰ هزار تومان نذر کنند تا پول کمک ازدواج افراد نیازمند جور شود. طرح دیگر بنیاد کرامت، راه‌اندازی یک شبکه بزرگ مجازی برای خرید کالای داخلی است؛ چیزی شبیه دیجی کالا. گفتهاند قرار است۱۰درصد سود فروش کالاها برای حل کردن مشکلات جامعه، به «جبهه فرهنگی» تعلق گیرد.
مهم‌ترین عملکرد این بنیاد براساس آخرین گزارش‌های رسمی آستان قدس رضوی به این شرح است:
یاس رضوی: عنوان طرحی با محوريت حمايت از زوج‌های كم‌برخوردار و محروم كشور است که از سوی «مرکز بانوان و خانواده» آستان قدس رضوی آغاز به کار کرده است.
اين طرح با مشاركت كميته امداد امام، سازمان بسيج خراسان رضوی، معاونت امداد و امور مستضعفان و مديريت نذورات آستان قدس رضوی با محوريت حمايت از زوج‌های جوان و محروم به اجرا گذاشته شده است.
حوزه اقتصاد
توقف بهره‌برداری از جنگل‌های شمال: صدور دستور بر توقف بهره‌برداری از جنگل‌های شمال توسط شرکت‌هایی که به نام آستان قدس رضوی فعالیت می‌کنند، از جمله اقدامات رئیسی بوده است.
آستان قدس ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در بیانیه‌ای اعلام کرد: «در سال ۱۳۹۲ و در زمان تولیت فقید {عباس واعظ طبسی} آستان قدس رضوی حدود ۹۰ درصد سهام "شرکت کشاورزی و عمران جنگل‌های قدس رضوی" طی تشریفات قانونی به بخش خصوصی واگذار شد و پس از انتصاب تولیت جدید آستان قدس رضوی، با دستور ایشان و با توجه به رویکرد و سیاست‌های جدید ناظر به عدم ضرورت در تداوم فعالیت‌های مربوط به بخش جنگل، مقرر شد تمامی سهام اسمی این شرکت از آستان قدس خارج و به بخش خصوص واگذار شود که هم اکنون مراحل اجرایی انتقال سهام به بخش خصوصی در حال اتمام است.»
در بیانیه آستان قدس آمده بود: «از آنجایی که در حال حاضر آستان قدس رضوی هیچ‌گونه نقش و دخالتی در اقدامات و پروژه‌های این شرکت ندارد، مسوولیت هرگونه اقدام بعدی متوجه آستان قدس رضوی نیست.»
خروج یا تجدید‌نظر در مشارکت‌های اقتصادی: خروج آستان قدس رضوی از برخی از پروژه‌های اقتصادی، یکی دیگر از اقدامات ابراهیم رئیسی بوده است.
پروژه مشهد مال: این پروژه در زمینی به وسعت هشت هکتار و زیربنای حدود ۵۰۰ هزار مترمربع با مشارکت بخش خصوصی در یک موقعیت ساختاری و عملکردی خاص مشهد در خیابان «سجاد» این شهر در حال اجرا است. سال ۱۳۹۶ رئیسی اعلام کرد: «آستان قدس از پروژه تجاری مشهد‌مال خارج شده زیرا این قبیل پروژه‌های گران‌قیمت به طور طبیعی منجر به عرضه محصولات شرکت‌های خارجی میشود و با تولید ملی، توسعه صنعتی و تحقق "اقتصاد مقاومتی" تناسبی ندارد.»
پروژه جهان‌مال: سایت «گروه توسعه اقتصاد ملل» گزارش کرده که پروژه «جهان مال» مشهد با مشارکت آستان قدس رضوی و با زیر بنای تقریبی ۸۵۰هزار متر مربع در حال ساخت است. این در حالی است که رئیسی پیش‌تر گفته بود باید در این مشارکت تجدید‌نظر‌هایی انجام شود.
پروژه پاژ (مرکز مالی و اقتصادی مشهد): «کاوه»، «نارنجستان»، «آی‌تی»، «مرکز بین‌المللی مالی و اقتصادی مشهد» و«MIFEC» نام‌هایی هستند که در نوبت قرارگیری بر تارک این پروژه عظیم قرار گرفته بودند اما در نهایت جای خود را به «پاژ»، مرکز بین‌المللی مالی و اقتصادی مشهد دادند.
این مجموعه عظیم با زیربنای بالغ بر ۱۳۰ هزار مترمربع و در پنج بلوک با کاربری‌های تجاری، اداری و اقامتی، در ابتدای شاهراه تجاری مشهد، در حاشیه میدان «جانباز» قرار گرفته است. آستان قدس رضوی در زمان عباس واعظ طبسی، یکی از سهام‌داران اصلی (۳۰ درصد) این پروژه بود اما در دوران تصدی ابراهیم رئیسی، گزارشی در خصوص وضعیت آستان قدس در این پروژه منتشر نشده است.
پروژه مجتمع تجاری اطلس: این پروژه نیز یکی دیگر از پروژه‌های مشارکتی آستان قدس رضوی بود که با مشارکت آستان قدس رضوی و شرکت «الماس تابان کیش» در زمینی به مساحت ۱۰ هزار مترمربع به بهره‌برداری اولیه رسید اما از وضعیت نهایی آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
پروژه تجاری و اقامتی بهار: این پروژه با زیربنای بالغ بر ۳۸ هزار متر مربع، در خیابان شیرازی شهر مشهد قرار گرفته است که پس از حضور ابراهیم رئیسی، کار ساخت آن به پایان رسید.
برج مسکونی قدس (رضوان): آبان ماه سال ۱۳۹۵ آستان قدس رضوی گزارش کرده بود که برج مسکونی «قدس» در زمینی به مساحت ۳هزار و ۹ متر مربع در انتهای «فرامرز عباسی ۲۵» ( بلوار جانباز) با مشارکت آستان قدس رضوی و «شرکت مسکن و عمران قدس رضوی» با ۵۶ واحد مسکونی در حال اجرا است. در آن زمان گزارش شده بود که این پروژه دارای ۴۳ درصد پیشرفت فیزیکی است.
پروژه مجتمع تجاری و اداری سرو: آستان قدس رضوی در همین سال اعلام کرده بود که پروژه تجاری و اداری «سرو» دارای ۹۸ درصد پیشرفت است. این پروژه در زمینی به مساحت یک هزار و ۲۶۰ متر مربع، در خیابان «شهید قرنی»، بین چهارراه «ابوطالب» و خیابان «موسوی قوچانی» با ۱۰هزار و ۳۸۱ متر مربع زیربنا ساخته شده است.
پروژه مجتمع مسکونی قدس (بلوار جانباز): سال ۱۳۹۵ پروژه مجتمع مسکونی «قدس» در زمینی به مساحت دو هزار و۲۸۶ متر مربع در انتهای فرامرز عباسی ۲۵با مشارکت آستان قدس رضوی و شرکت مسکن و عمران قدس رضوی با ۶۷ واحد مسکونی به بهره‌برداری رسید.
پروژه مجتمع مسکونی شمس(بلوار جانباز): سال ۱۳۹۵ پروژه مجتمع مسکونی «شمس» در زمینی به مساحت سه هزار و ۲۵ متر مربع در انتهای فرامرز عباسی ۲۵ با مشارکت آستان قدس رضوی و «شرکت آب و خاک قدس رضوی» مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
پروژه مجتمع مسکونی فاز چهار بلوار جانباز: این پروژه در زمینی به مساحت دو هزار و ۹۷۱ متر مربع، در انتهای فرامرز عباسی ۲۵ با مشارکت آستان قدس رضوی و «شرکت بتن و ماشین قدس رضوی» با ۶۰ واحد مسکونی ساخته شده است.
پروژه بازسازی و مرمت مغازه‌های بازارچه شاهی یزد: قرارداد پروژه مشارکتی بازسازی و مرمت مغازه‌های بازارچه «شاهی» یزد به صورت« BOT» با بخش خصوصی در مجاورت مسجد جامع یزد با هدف احیای بازارچه قدیمی بافت تاریخی و حفظ آثار تاریخی این شهر منعقد شد و سال ۱۳۹۵ هم به اتمام رسید.
راه‌اندازی بانک قرض‌الحسنه: ابراهیم رئیسی مرداد ماه سال ۱۳۹۷ اعلام کرده بود آستان قدس رضوی حدود یک سال است که منتظر صدور مجوز بانک مرکزی برای راه‌اندازی بانک قرض‌الحسنه است. شهریور ماه سال ۱۳۹۶ نیز «مجید نامجو»، جانشین مدیرعامل «مؤسسه اقتصادى رضوى» گفته بود که این بانک با هدف خدمت‌رسانى به محرومان و نیز ایجاد اشتغال و رونق بخشى به تولید ملی قرار است راه‌اندازی شود.
نامجو افزوده بود: «این بانک با تمرکز آن دسته از منابع مالى آستان قدس که برابر موقوفه‌ها باید در خدمت‌رسانى به محرومان و توانمند سازى آن‌ها و نیز رونق بازار تولید هزینه شود، ایجاد خواهد شد.»
به گفته وی، منابع بانک قرض‌الحسنه، بدون بهره، یا در قالب وام‌هایى با بهره پایین در اختیار شرکت‌هاى اقتصادى قرار خواهند گرفت تا از آن در جهت رونق بخشى به تولید ملى و تقویت اقتصاد مقاومتى استفاده کنند.
حوزه فرهنگی
جایزه جهانی گوهرشاد: آستان قدس رضوی در راستای اجرای بند چهار حکم علی خامنه‌ای به تولیت این آستان و به منظور جریان سازی فرهنگی درباره نیکوکاری و مطالبه‌گری از غرب با محوریت زنان، طرح برگزاری جشنواره و اعطای «جایزه جهانی گوهرشاد» را با هدف تجلیل از زنان فرهیخته و نیکوکار جهان از سال ۱۳۹۵ بنیان گذاشت. در این طرح، هر سال به هشت زن نیکوکار در داخل و خارج از کشور که اقدامات چشمگیری داشته‌اند، جایزه جهانی گوهرشاد اهدا میشود. دبیرخانه دائمی جایزه جهانی گوهرشاد زیر نظر قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی و با همکاری معاونت‌ها، مراکز و ادارات کل ذی‌ربط تشکیل شده است.
ایثار و شهادت، مقاومت و بیداری اسلامی، حوزه‌های آموزشی، علمی، پژوهشی، حوزه‌های فرهنگی، هنری، رسانه‌ای، وقف و امور خیریه، امور عمرانی، امور پزشکی و مدیریت و کارآفرینی، هشت محوری هستند که محور انتخاب برگزیدگان این جایزه اعلام شده است. تاکنون سه دوره این جایزه جهانی برگزار شده و ۲۲ زن هم جایزه دریافت کرده‌اند.
مهر درخشان: این طرح به نام برگزاری «اجلاسیه آستان‌های مقدس جهان اسلام» هم شناخته میشود. آستان قدس رضوی عنوان کرده که در جهت روزافزون کردن فعالیت‌های مردمی فرهنگی در کشور، فعالیت‌هایی از جمله ارتباطگیری و همکاری را با بدنه مردمی «جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی» آغاز کرده است که در قالب طرح «مهر درخشان» این سیاست فرهنگی دنبال میشود.
این طرح با نگاه حمایت از تولید و توزیع محصولات فرهنگی، نخستین نمایشگاه کالای فرهنگی خانواده ایرانی را برگزار کرده است. کمک به برنامه‌های فرهنگی تبلیغی در روستاها و اقشار ضعیف و حاشیه‌نشینان شهری از دیگر اقدامات این طرح بوده است.
راه‌اندازی شهربازی معارفی: شهربازی «معارفی» آستان قدس رضوی از شهریورماه سال ۱۳۹۶ با همکاری «موسسه فرهنگی تبیان» قم، در نزدیکی حرم امام رضا راه‌اندازی شده است. این شهربازی با ۱۴ مجموعه بازی ویژه گروه‌های سنی خردسال، کودک یک، کودک دو و نوجوان، به تقاضای مخاطبان خود پاسخ میدهد.
دیپلماسی و روابط بین‌الملل
توجه به حوزه «مقاومت اسلامی» یکی دیگر از اقدامات ابراهیم رئیسی در آستان قدس رضوی است. رئیسی در ۲۰۰ روز نخست حضور خود در آستان قدس رضوی، اقدام به برگزاری برنامه‌ای با عنوان «جشن مقاومت اسلامی» کرد که با پیام «حسن نصر‌الله، دبیرکل «حزب‌الله» گشایش یافت.
برگزاری نخستین «اجلاسیه اعتاب مقدس جهان اسلام» با هدف «زمینه‌سازی جبهه واحد امت اسلامی»، «تقویت صفوف مقاومت»، «گسترش فرهنگ شهادت طلبی» و «ایستادگی و بسترسازی برای صیانت از اماکن متبرکه و زائران» با حضور میهمانانی از عراق و سوریه از دیگر اقدامات تولیت جدید آستان قدس رضوی است.
گسترش طرح تبلیغاتی «زیر سایه خورشید» در نقاط مختلف جهان نیز از اقدامات رئیسی در آستان قدس رضوی شمرده میشود .
بازسازی عتبات عالیات
طـی مذاکراتـی کـه سـال ۱۳۹۶ مسوولان «هلدینـگ عمـران» سـازمان اقتصـادی رضـوی بـا مسوولان سـتاد عتبـات عالیـات داشـتند، چنـد قـرارداد امضـا شـد. در همیـن رابطـه می‌تـوان بـه مـوارد زیـر اشـاره کـرد:
۱- امضـای تفاهمنامـه به منظـور سـاخت صحـن عقیلـه حـرم «امـام حسـین» در کربلا
۲- تولیـد و نصـب کاشـی بخشـی از صحـن «حضـرت زهـرا» در نجـف اشرف
مدیران احمدی‌نژاد در آستان قدس
یکی دیگر از اقدامات ابراهیم رئیسی در آستان قدس رضوی، انتصاب گروهی از مدیران دولت‌های نهم و دهم «محمود احمدی‌نژاد» در این آستان است.
رئیسی با صدور حکمی، «مرتضی بختیاری» را به عنوان معاول اول خود معرفی کرده است. بختیاری مدیر کل دادگستری استان خراسان و فارس، رییس سازمان زندان‌ها، استاندار اصفهان در دولت اول احمدی‌نژاد و وزیر دادگستری در دوران محمود احمدی‌نژاد بوده است.
«فرهاد رهبر» یکی از دومین مدیران آستان قدس است که از سوی رئیسی به عنوان مشاور اقتصادی و دبیر کارگروه اقتصادی آستان قدس رضوی منصوب شده است. رهبر از بهمن ۱۳۸۶ تا بهمن ۱۳۹۲ که بخش قابل توجهی از دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد را شامل میشود، به عنوان رییس دانشگاه تهران فعال بود.
«مصطفی خاکسار قهرودی»، معاون امداد مستضعفان آستان قدس رضوی از دیگران معاونان رئیسی است که در دولت اول محمود احمدی‌نژاد به سمت رييس سازمان حج و زيارت منصوب شده بود.
«لطف‌الله فروزنده دهکردی»، دستیار ابراهیم رئیسی در امور استان‌ها نیز از مدیران منتصب دوران احمدی‌نژاد بود که در آستان قدس رضوی مسوولیت گرفته است. فروزنده در دولت دهم، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی و معاون پارلمانی احمدی‌نژاد بود. این چهره‌ها از مهم‌ترین انتصاب‌های رئیسی در آستان قدس رضوی محسوب می‌شوند که همگی آن‌ها سابقه همکاری با دولت‌های محمود احمدی‌نژاد را نیز در کارنامه خود دارند.
جمع‌بندی
همان‌طور که در این بخش به تفصیل نوشته شده، ابراهیم رئیسی در دو سالی که تولیت آستان قدس رضوی را عهده‌دار شده، عمده فعالیت‌های این آستان را معطوف به محرومیت‌زدایی و استفاده از ایده‌های جدید برای تبلیغات دینی موثر در ایران کرده است.
آستان قدس طی دو سال گذشته اقدامات قابل توجهی با همکاری سپاه، کمیته امداد و سایر نهاد‌ها به منظور محرومیت‌زدایی و کمک به زائران کم‌بضاعت داشته است.
این اقدامات در شرایطی هم‌چنان ادامه دارد که برخی معتقدند قرار است خروجی آن محملی برای استفاده تبلیغاتی رئیسی برای انتخابات آینده ریاست جمهوری باشد.
مطالب مرتبط:
آستان قدس رضوی؛ در این گزارش چه می‌خوانید؟
شرکت‌ها و فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی-فصل اول
تشکبلات موقوفات و رقبه‌ها آستان قدس رضوی-فصل دوم
موسسه‌های فرهنگی و آموزشی آستان قدس رضوی-فصل سوم
موسسه‌های اجتماعی، پزشکی و آموزشی آستان قدس رضوی-فصل چهارم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر