آستان قدس رضوی؛ در این گزارش چه می‌خوانید؟

مقدمه

«آستان قدس رضوی» در لغت به معنای بارگاه امام هشتم شیعیان است ولی در اصطلاح و به طور عموم، به مجموعه‌ حرم، دستگاه‌ها، نهادها، ادارات فرهنگی، صنعتی، کشاورزی، درمانی و... گفته می‌شود که منتسب به «امام رضا» هستند.

به بیان دیگر، آستان قدس رضوی عنوان رسمی مجموعه‌ای است که حرم رضوی‏‏‏‏‏‏‎‎‎‎‎‎‎، موقوفات و متعلقات آن را سرپرستی و مدیریت می‌کند.

سرپرستی و اداره این بارگاه در گذشته برعهده افرادی بود که به آن ها «نقیب» گفته می‌شد. نقیب‌ها از میان «علویان» و «نقیبان» ناحیه توس انتخاب می‌شدند که علاوه بر نقابت، منصب کلیدداری حرم را نیز برعهده داشتند.

پس از وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، اداره این تشکیلات از سوی روح‌الله خمینی در سال ۱۳۵۹ به «عباس واعظ طبسی» واگذار شد. پس از درگذشت واعظ طبسی، سال ۱۳۹۴ «علی خامنه‌ای» طی حکمی، «ابراهیم رییسی» را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کرد.

این آستان در حال حاضر به واسطه ثروت نجومی که دارد، به یکی از ثروتمند‌ترین نهاد‌های مذهبی در ایران تبدیل شده و دارای تشکیلات بسیار عریض و طویلی است.

در گزارشی که پیش‌روی دارید، تلاش کرده‌ایم ساختار، فعالیت‌ها و ثروت این مجموعه عظیم مذهبی را بر اساس داده‌های رسمی مورد بررسی قرار دهیم.

در مقدمه  این گزارش، با ساختار سازمانی مجموعه آستان قدس رضوی آشنا خواهید شد که نشان می‌دهد اجزای متشکل این مجموعه چه گونه و براساس چه سلسه مراتبی فعالیت می‌کنند.

 معرفی معاونت‌ها، مدیریت‌ها و دفاتر آستان قدس رضوی مهم‏ترین بخش‌های گنجانده شده در مقدمه هستند.

در فصل اول گزارش که مهم‏ترین بخش این کار تحقیقی به شمار می رود، با فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی و تمام شرکت‌های آن آشنا خواهید شد.

بررسی میزان ضرر و زیان و سود نهایی این شرکت‌ها و حوزه فعالیت آن‎ها از دیگر مطالبی است که در فصل اول خواهید خواهند.

در فصل دوم این گزارش، با موقوقه‌های آستان قدس رضوی آشنا می‌شوید. از موقوفه‌ها به عنوان مهم‎ترین منابع درآمد آستان قدس رضوی نام برده می‌شود.

فصل سوم مربوط به فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی است که در آن ۱۴ موسسه تحت پوشش این آستان و فعالیت هایشان معرفی خواهند شد.

فصل چهارم این گزارش نیز مربوط به فعالیت‌های آستان قدس در حوزه‌های اجتماعی و پزشکی است که در قالب چهار موسسه در حال انجام هستند.

در فصل پنجم هم به بررسی عملکرد ابراهیم رییسی پس از حضور در آستان قدس رضوی و سیاست‌های جدید این آستان براساس خواسته‌های علی خامنه‌ای پرداخته شده است.