فرماندهان و سرداران، صحنه‌گردان‌های اصلی نهاد عریض و طویل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند. هر کدام از آنها نقش اول یکی از زیر مجموعه‌های این لابیرنت بی انتها را به عهده دارند. از آنها چه می‌دانیم؟ از کجا امده‌اند؟ چه کرده‌اند؟ مواضع‌شان چیست؟ زندگی شخصی‌شان چگونه است؟
در این مجموعه سعی کرده‌ایم نگاهی بیاندازیم به زندگی مهمترین سرداران سپاه پاسداران، از گذشته تا روزی که به سپاه پیوستند و جایگاهی که امروز در آن قرار دارند.
***
نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی از او به عنوان «پدر موشكی ايران» نام می‌برند اما خودش «محسن رفيق‌دوست» را «پدر موشكی جمهوری اسلامی ايران» می‌دانست. این لقب پیش از این برای «منوچهر منطقی»، مدیرعامل سابق «ایرانخودرو» نیز استفاده می‌شد.
به رسم معمول در جمهوری اسلامی، پس از مرگ «حسن طهرانی مقدم»، درباره او توصیفهای بسیار بیان شده است. البته برخی از این توصیف‌ها اغراق به نظر میرسند ولی به دلیل محرمانه بودن اقداماتش، تشخیص درست یا غلط بودن بسیاری از آنها سخت است.
چهارمين فرزند خانواده طهرانی‌مقدم، ششم آبان ۱۳۳۸ در محله «سرچشمه» تهران به‌دنيا آمد و ۱۸آبان ۱۳۹۰ در انفجار يكی از پادگان‌های سپاه در «ملارد» جانش را از دست داد.او از «مدرسه عالی تكنيكيوم نفيسی» فوق ديپلم صنايع با گرايش برش قطعات صنعتی گرفت. به گفته نزدیکانش، عمويش اصرار داشت كه همراه با پسرعموهايش برای ادامه تحصيل به كانادا برود و برايش پذيرش گرفته بود اما او ترجیح داده بود در ایران بماند.
نزدیکانش میگویند قبل از انقلاب در ساخت نارنجك‌های دست‌ساز ابتكاراتی از خود نشان می‌داد و در سال‌های ابتدایی انقلاب نیز در گیلان و در درگیری با گروههای مسلح مخالف حکومت حضور داشته است.
در ابتدای شکل‌گیری رسمی سپاه پاسداران، او به عنوان سپاه شمال منصوب شد و طراحی‌های نظامی خود را از سال ۱۳۶۰ با تطبيق و سامان‌دهی آتش خمپاره‌اندازها آغاز کرد. گفته شده «حسن باقری» صحیح است طرحش را ديد و او را به قرارگاه‌ها معرفی كرد تا آن را به اجرا درآورد.
میگویند در عمليات «طريق‌القدس» و آزادسازی شهر بستان طرحش را اجرا كرد و با آتش هماهنگ خمپاره‌های سپاه، عراقی‌ها از پل «سابله» عقب‌نشينی كردند.
براساس روایت فرماندهان سپاه، حسن طهرانی مقدم سال ۱۳۶۰ واحد توپخانه سپاه را راه‌اندازی كرد و بر سر در آن نوشت: «و ما رميت اذ رميت ولكن الله رمی.»
یعنی [اى پیامبر] این تو نبودى که [خاک و سنگ به صورت آنها] انداختى بلکه خدا انداخت.
بعدها این عبارت را روی موشک‌ها نیز می‌نوشت.
«يعقوب زاهدی»، یکی از نزدیکانش در خاطره‌ای از طهرانی مقدم نوشته است:«]وقتی او دستور شلیک می‌داد[، ديده‌بان می‌گفت مثلا فلان جا را بزن، می‌گفت بغلش مدرسه است، ممكن است آن‌جا بخورد اما حسن می‌گفت [آیه] "ما رميت" رو مگه بلد نيستی؟ بخوان و بزن».
و اشاره به این دارد که او به «توکل به خدا» معتقد بوده است.براساس روایت‌های مختلف، موشکهای اولیه ساخت ایران از روی موشکهای لیبی کپی شده بودند. طبق برخی از این روایتها، کارشناسان لیبیایی برای راه‌اندازی این موشک‌ها به ایران سفر میکردند و نیروهای سپاه پاسداران نقشه ساخت موشک‌ها را از آنها سرقت و کپی کرده‌اند.
گفته می‌شود وقتی با رايزنی‌های محسن رفیقدوست، وزير سپاه (در آن زمان وزارت سپاه وجود داشت)، چند فروند موشك «اسكاد بی» از ليبی خريداری شد، حسن طهرانی مقدم یک موشک را باز و طرز ساختش را ياد گرفت.
محسن رضایی در این باره گفته است:«جنگ شهرها که آغاز شد، صدام به شدت شهرهای ما را با موشک و بمباران هوایی مورد حمله قرار می‌داد و فشار خیلی زیادی روی ما می‌آمد. من یک روز برادر محسن رفیقدوست را که مسوول لجستیک سپاه بود، خواستم و گفتم ما چاره‌ای نداریم جز این که جواب موشک‌ها را با موشک بدهیم. لذا ایشان را فرستادیم سوریه و لیبی و در آخر جنگ هم کره شمالی. بعد دیدم باید سامان‌دهی موشک‌ها را خودمان انجام دهیم. بعد از مشورت با برادران؛ «رشید(غلامعلی رشید)»، "صفوی"(یحیی رحیم صفوی) و "شمخانی(علی شمخانی)"، به این نتیجه رسیدم که فرد مناسب برای این کار حسن طهرانی است. ایشان را فراخواندیم و گفتیم توپخانه را بسپار به "شفیع‌زاده" و خودت با تیمی از دوستانت یگان موشکی را تشکیل دهید. ایشان کمی به من نگاه کرد و چیزی نگفت. بعدها برادر "جعفری"، مسوول زرهی سپاه به من گفت در سوریه که بودیم، حسن به من گفت برادر محسن از من خواسته تیپ موشکی تشکیل بدهم؛ توپخانه را می‌شد کاری کرد ولی موشک‌ها خیلی پیچیده‌اند. به هر حال باید با توکل این کار را انجام دهیم.»
حسن طهرانی‌مقدم همراه با گروهی كه بر اساس منابع مختلف، بين ۱۳تا ۱۵نفر بوده‌اند، سوم آبان ۱۳۶۳ برای دوره آموزشی موشك اسكاد بی عازم سوريه شدند.
در كتاب «يادگاران»، از مجموعه «روايت فتح» نوشته شده است: «فضای هتل در سوريه و رفت و آمدهای افسران سوری و نوع پوشش زنان سوری برای نيروهای جوان موشكی ايران غريبه بود. حسن نيروهايش را در يكی از اتاق‌های هتل جمع كرد و گفت بستر جنگ آبستن حوادث تازه‌ايه، محبت و خنده‌های سوری‌ها نبايد ما رو از ماموريت اصلی‌مون غافل كنه. هر جور شده بايد اين آموزش رو خوب ياد بگيريم. مسایل حاشيه‌ای نبايد از اصل قضيه دورمون كنه.»
در برخی از سخنرانیها، از «منوچهر منطقی»، مسوول مرکز تحقیقات مخابرات سپاه پاسداران در دوره جنگ نیز به عنوان یکی از مهمترین چهره‌های موثر در برنامه موشکی ایران نام برده شده است. از جمله محمد حسن ابوترابی، نایب رئیس مجلس، در مراسم تودیع منطقی از ایران خودرو این عبارت را به کار برد.
حسن طهرانی مقدم سال‌های ۱۳۶۶-۱۳۶۵ به لبنان رفت و یگان موشكی «حزب‌الله» لبنان را ایجاد كرد. او رابطه نزديكي با «عماد مغنيه»، از فرماندهان نظامی حزب‌الله لبنان داشت.
حسن طهرانی مقدم در مهرماه سال ۱۳۸۴ به عنوان جانشین فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران منصوب شد. «امیرعلی حاجی‌زاده» گفته که «محمدعلی جعفری» پس از انتصاب به سمت فرمانده سپاه پاسداران قصد داشته است طهرانی مقدم را به عنوان فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران منصوب کند اما او این سمت را نپذیرفته است.
طهرانی‌مقدم سال ۱۳۹۰ بر اثر انفجاری كه در يكی از پادگان‌های سپاه در ملارد هنگام تست نهایی موشک بالستیک قاره‌پیما اتفاق افتاد، به همراه تعداد دیگری از نیروهای این نهاد کشته شد. چند روز پس از این اتفاق، مجله امریکایی «تایم» به نقل از منابع امنیتی مدعی شد که «موساد»، سازمان اطلاعات خارجی اسراییل در این حادثه نقش داشته است.
محمد طهرانی‌مقدم، برادر حسن و معاون ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز سال ۱۳۹۵ گفته بود که این حادثه یک اتفاق نبود بلکه از پیش برنامه‌ریزی و تعیین شده بود.
او گفته بود موساد از مدت‌ها پيش به دنبال ترور برادرش بوده است. البته بعد این سخنان را پس گرفت و امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی احتمال نقش داشتن اسراییل در این انفجار را رد کرد.
پس از مرگ طهرانی‌مقدم، تبلیغات گستردهای درباره او و اقداماتش شد. یکی از این تبلیغات هم کار دست جمهوری اسلامی داد. روزنامه «نیویورک تایمز» روز چهارشنبه دوم خردادماه ۱۳۹۷ در گزارشی اعلام کرد پژوهشگران «موسسه مطالعات بین‌الملل میدل‌بری» در کالیفرنیای امریکا از برنامه‌های تلویزیون ایران درباره طهرانی‌مقدم، به فعالیت یک سایت موشکی ایران در شاهرود پی بردهاند. در این برنامه، تصویری از حسن طهرانی مقدم منتشر شده بود که سمت چپ جعبه مقوایی کلمه «شاهرود» نوشته شده بود. ( براساس این اطلاعات وقتی کلمه شاهرود را دیده اند حدس زده اند که این عبارت مربوط به یکی از سایت های موشکی ایران است و موضوع را دنبال کرده اند.آنها به سرنخ‌هایی برخوردند که نشان می‌داد تهرانی مقدم «درست پیش از مرگ بر ساخت سایتی مخفی در بیابانی پرت و دورافتاده نظارت داشت که تا امروز نیز فعال است».
طهرانی مقدم در ۲۱ سالگی ازدواج كرد و خطبه عقدش را روح‌الله خمينی خوانده بود. نحوه زندگی شخصی او اما بر خلاف رویه ساده زیستی بود که معمولا فرماندهان سپاه تبلیغ میکنند. چنان كه فرزندش می‌گويد، معتقد بود بايد از بهترين ماشين، غذا و لباس استفاده كرد.
يكی از افرادی كه با او كار می‌كرده نیز نوشته که او میگفته است: «ماشين‌های خوب بگيريد و سوار شويد. پرايد نگيريد. حق شما است كه زندگی خوب داشته باشيد.»
مطالب مرتبط:
محسن رضایی؛ بازنده جنگ و اقتصاد و سیاست
محمدعلی جعفری، معماری که سردار شد
چارت تشکیلاتی و شرح وظایف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ چارت تشکیلاتی و شرح وظایف
فرماندهی کل سپاه و چارت تشکیلاتی آن
علی شمخانی؛ طراح تغییرات ساختاری در سپاه
یحیی رحیم صفوی؛ فرمانده ای که در فهرست پیشنهادی محسن رضایی نبود
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر