دقیقه ۶۰ بازی بود که «موسی مارِگا» دومین گل «پورتو» را مقابل «ویتوریا گیمارش» وارد دروازه کرد. بعد به سمت سکوهای تماشاگران دوید، ساعد دست چپش را جلو آورد و با چهار انگشت روی آن کوبید و در آخر به رنگ پوستش اشاره کرد؛ من سیاه‌پوست هستم.
این واکنش احساسی موسی مارگا، مهاجم سیاه‌پوست اهل مالی، به هواداران باشگاه پرتغالی بود. پیش از آن‌که داور مسابقه سوت آغاز بازی را بزند، هواداران باشگاه ویتوریا گیمارش با تقلید صدای میمون و شعارهای نژادپرستانه مانند «میمون به خانه برگرد» یا «پرتغال جای تو نیست»، سوهان به روحش کشیده بودند.
نکته اما این‌جا است که همین سکونشین‌ها یک سال قبل در چنین روزهایی، برایش فریاد می‌کشیدند.
موسی مارگا متولد سال ۱۹۹۱ میلادی است. فوتبالش را سال ۲۰۱۱ از زادگاهش به باشگاه نیمه حرفه‌ای «ایوری» فرانسه برد؛ جایی که استعدادهای آفریقایی را پیدا میکند، پرورش می‌دهد و خیلی زود به مشتری‌های متمول‌ترش می‌فروشد. بعد به «آمیانس» رفت، چند ماهی را به صورت قرضی برای «اسپرانس» تونس بازی کرد و دوباره به اروپا و این بار پرتغال بازگشت. مقصد جدیدش «ماریتیمو» بود. در یک فصل ۱۲ گل برای این باشگاه زد و ناگهان پورتو را مشتری خود دید.
سال ۲۰۱۶ با قهرمان لیگ پرتغال قرارداد بست. در ۷۸ بازی برای این تیم، ۳۷ بار گل زد که آماری خیره کننده بود. اما باشگاه ویتوریا گیمارش با پیشنهادی اغوا کننده ظاهر شد. آن‌ها موسی مارگا را با قرارداد قرضی برای یک سال ربودند. در همان یک سال، در عبور از ۲۵ بازی برای همین باشگاه و هوادارانش، ۱۳ بار گل‌زنی کرد. خیره کننده است. یعنی بیش از ۵۰ درصد از زمان حضورش.
اما وقتی دوباره به پورتو برگشت و به همین خانه استیجاری قبلی آمد، همان جماعتی که برایش فریاد می‌زدند، صدای میمون را تقلید کردند. گفته بودند نه فقط این ورزشگاه که کلا این کشور خانه تو نیست.
موسی مارگا شادی گل نداشت. او با حرکت و فریادی که می‌زد، رنگ پوستش را نشان می‌داد. اما داور بازی به سمتش رفت و به او کارت زرد نشان داد.
طبق قوانین داوری، هرگونه واکنش یا رفتار تحریک‌آمیز از سوی بازیکنان مقابل هواداران یا کادرفنی تیم رقیب که امکان به جنجال کشیده شدن جو ورزشگاه را داشته باشد، براساس شدت و حدت آن، با کارت زرد یا قرمز همراه خواهد شد.
داور بازی با موسی مارگا برخلاف مقررات داوری رفتار نکرد اما آیا آن‌چه نشان داد، تمامی اجرای قوانین بود؟
از اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) به عنوان متولی فوتبال این قاره در مورد گسترش نژادپرستی در فوتبال اروپا و برخوردهای قضایی با آن سوال کردیم؛ از این که آیا قوانین وضع شده از سوی اتحادیه فوتبال اروپا به حدی ناقص است که یک داور برای واکنش نشان دادن به سکوهای ورزشگاه منع می‌شود اما به راحتی می‌تواند به بازیکنی که واکنش احساسی داشته، اخطار بدهد؟
«کمیته کانال رسانه» ((Media chanel) یوفا با استعلام از کمیته قضایی این اتحادیه، به سوالات «ایران‌وایر» پاسخ داده است. در بخش اول این متن تاکید شده است که اتحادیه فوتبال اروپا از منظر قانونی اجازه ورود به پرونده‌هایی که در سطح قاره‌ای نیستند را ندارد: «باید به شما اطلاع دهیم که یوفا در موارد تبعیض‌آمیز احتمالی که شما به آن اشاره کردید، فدراسیون ملی آن کشور را مقام صالح می‌داند. بنابراین پیشنهاد اول ما این است که حتما با فدراسیون فوتبال پرتغال تماس بگیرید و همین سوالات را برای آن‌ها مطرح کنید. اما این بدان معنا نیست که ما از کنار اتفاقی که در لیگ پرتغال افتاد و همین‌طور سوالات شما عبور کنیم.»
شاید یکی از دلایل حساسیت‌های یوفا روی مساله نژادپرستی در ورزشگاه‌ها، حضور «الکساندر چفرین» در راس این مجموعه باشد؛ کسی که پیش‌تر ریاست «بنیاد کودکان یوفا» را برعهده داشت و در اولین هفته حضورش به عنوان رییس این اتحادیه، در بیانیه‌ای نوشت: «از این پس یوفا به الزامات معیارهای خود برای اعطای میزبانی رقابت‌ها، استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر را هم اضافه میکند. آلمان و ترکیه موظف هستند براساس راهنمایی‌های سازمان ملل و نهادهای حقوق بشر وابسته به آن، بستر مناسب موارد مورد تاکید را در کشورهای خود به صورت کامل به اجرا درآورند.»
یوفا در پاسخ به «ایران‌وایر» نوشته است: «به شما صادقانه می‌گوییم که مبارزه برای از بین بردن نژادپرستی و تبعیض، شدت بیشتری گرفته است. عدم تحمل این موارد در اولویت اصلی سازمان ما قرار گرفته است و یوفا هر نوع سوء استفاده نژادی را محکوم میکند. ما می‌دانیم که تحمل مجموعه یوفا در این زمینه به صفر رسیده است و امیدواریم که سایرین هم به سطح ما نزدیک شوند.»
موسی مارگا پس از گرفتن کارت زرد از داور مسابقه، حاضر به ادامه بازی نشد. او با وجود ۹ دقیقه مقاومت هم‌تیمی‌ها و مربیانش، از زمین بیرون رفت. ملی‌پوش مالی دقایقی بعد در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «خطاب به آن احمق‌هایی که برای رفتارهای نژادپرستانه به ورزشگاه می‌روند، می‌گویم که دهان‌تان را ببندید و خفه شوید. همین‌طور از داور هم باید تشکر کنم چون از من حمایت نکرد. من فقط از رنگ پوستم دفاع کردم و او به من کارت زرد نشان داد. امیدوارم دیگر هیچ یک از شما را در زمین نبینم. مایه ننگ هستید.»
او سپس در مصاحبه با روزنامه «اِ بولا»، چاپ پرتغال گفت: «خطابم به آن داور است. امیدوارم او را هرگز در ورزشگاه‌هایی که بازی می‌کنم، ملاقات نکنم.»
آیا رفتار داور مناسب یا «کافی» بود؟ آیا قانونی هست که داور را موظف کند در قبال تماشاگرانی که فضا را با شعارهای نژادپرستانه آلوده کرده‌اند، واکنشی نشان دهد؟
یوفا به «ایران‌وایر» می‌گوید: «بله. سال ۲۰۱۳ کنگره یوفا قطع‌نامه‌ای صادر کرد که نشان از تعهد این سازمان به برابری‌های نژادی داشت.»
آن‌ها هم‌چنین لینک مربوط به قوانین تصویب شده در سال ۲۰۱۳ را نیز ارسال کردند که آن را می‌توانید از این‌جا دانلود کنید. سرتیتر این است: «بند ۹؛ فوتبال اروپا، متحد علیه نژادپرستی.»
همین بند ۹ شامل ۱۱ ماده می‌شود. اما مهم‌ترین آن که دقیقا مورد اشاره یوفا هم قرار گرفته، ماده ششم است.
در این بخش می‌خوانیم: «در صورت بروز هرگونه حادثه نژادپرستانه، داوران باید مسابقه را متوقف کنند، سپس به حالت تعلیق درآورند و حتی در نهایت، زمین بازی را ترک کنند.»
در این بخش وارد دستورالعمل‌های سه مرحله‌ای برای اجرای این ماده می‌شویم: «ابتدا یک مسابقه متوقف و یک اخطار عمومی داده می‌شود. در مرحله دوم و در صورت ادامه این حوادث، مسابقه برای مدتی معلق خواهد شد تا داور مطمئن شود همه چیز تحت کنترل او است. در مرحله سوم و پس از هماهنگی با افسران امنیتی مسابقه، اگر رفتارهای نژادپرستانه متوقف نشوند، بازی باید به صورت کامل متوقف و نیمه تمام اعلام شود.»
در این صورت، تیم مسوول مشمول جرایم انضباطی خواهد شد.
در بند هشتم تاکید شده که داور می‌تواند در مرحله دومی که بازی را متوقف کرده است، از افسر امنیتی بخواهد بخش‌هایی از ورزشگاه که تماشاگران شعارهای نژادپرستانه سر داده‌اند را تخلیه کند. همین‌طور این افراد شناسایی و از حضور در ورزشگاه نیز منع شوند.
در بند یازدهم هم می‌خوانیم: «یوفا کامل خودش را متعهد به اجرای این سیاست می‌داند و با فدراسیون‌های قاره اروپا همراه است و آن‌ها را پشتیبانی میکند.»
این یعنی یوفا به صورت واحد قادر نیست به مساله نژادپرستی در ورزشگاه‌هایی که میزبان رقابت‌های لیگ داخلی هر کشور هستند، ورود کند.
«ایران‌وایر» همین سوالات را البته برای فدراسیون فوتبال پرتغال هم نوشت اما پس از گذشت چهار روز، هیچ پاسخی از فدراسیون فوتبال پرتغال برای آن‌چه بر موسی مارگا گذشت، داده نشد.
یوفا در بخش پایانی ای‌میل خود برای «ایران‌وایر» می‌نویسد: «می‌دانیم که شرایط بروکراسی اداری، کارها را دشوار کرده است و یقین داریم که برای رسیدن به این هدف بزرگ باید بسیار تلاش کرد و متحد شد. اما فعلا ما براساس قانون، اجازه ورود به اتفاقاتی که در لیگ پرتغال افتاده است را نداریم.»
اما همان قانونی که یوفا وضع کرده است و فدراسیون‌ها ملزم به اجرای آن هستند، شامل توقف کوتاه، توقف و درخواست برای خروج بخش‌هایی از ورزشگاه و سپس توقف کامل بازی و پایان دادن به آن هنوز از سوی داوران اجرایی نمی‌شود.
سپتامبر سال گذشته میلادی، «جیانی اینفانتینو»، رییس فدراسیون جهانی فوتبال در مراسم انتخاب بهترین‌های فوتبال جهان (Best FIFA Football Awards) گفته بود: «می‌خواهم در مورد کشورم، ایتالیا حرف بزنم. ما شاهد تکه‌ای از نژادپرستی در فوتبال هستیم. برای من دیگر قابل‌تحمل نیست. می‌خواهید با من موافق باشید یا نه، اهمیتی ندارد. من برای پاک کردن نژادپرستی در فوتبال مبارزه می‌کنم. هرچند به کمک تک‌تک شما نیاز دارم.»
اما ابراز امیدواری رییس فیفا سودی نداشت. یک ماه بعد، «دالبرت»، «مویس کین»، «کالیدو کولیبالی»، «روملو لوکاکو» و «فرانک کسیه» در لیگ ایتالیا صدای میمون از روی سکوها می‌شنیدند.
بازیکنان تیم ملی ترکیه ابتدا در بازی مقابل آلبانی وقتی به گل برتری رسیدند، همگی سمت دوربین عکاس‌ها دویدند و به «رجب طیب اردوغان» به خاطر کشتار کُردها در شمال سوریه که به عملیات «چشمه صلح» ملقب شد، سلام نظامی دادند. یوفا واکنش نشان داد: «تحقیقات خود را برای راستی‌آزمایی در مورد دلیل سلام نظامی بازیکنان تیم ملی ترکیه آغاز می‌کنیم.»
چهار روز بعد، تیم ملی ترکیه به فرانسه سفر کرد. شامگاه چهاردهم اکتبر، وقتی بازیکنان این تیم وارد ورزشگاه «استاد دو فرانس» پاریس شدند، بخشی از جمعیت با فریاد «سوریه، سوریه» و «زنده باد کُرد»، مقابل همان سلام نظامی قبلی واکنش نشان دادند. در آخرین دقایق بازی، وقتی تیم ملی فرانسه یک بر صفر پیش بود، «کان آیهان» گل تساوی را وارد دروازه میزبان کرد. بعد به سمت دوربین‌ها دوید و درحالی‌که تمام بازیکنان او را همراهی می‌کردند، بازهم سلام نظامی به ارتش ترکیه را به قاب دوربین‌ها هدیه داد.
بازیکن تیم ملی ترکیه، کان آیهان که سلام نظامی داده بود، در شهر «گلسن‌کیرخن» آلمان از پدر و مادری ترک متولد شده است. او در تیم‌های «شالکه ۰۴»، «آینتراخت» فرانکفورت و «دوسفلدورف» در آلمان بازی کرده و میکند. آلمان او را به‌عنوان یک مهاجر پذیرفته است. خودش و پدر و مادرش هم خاک این کشور را به‌عنوان یک جهان‌وطنی قبول کرده‌اند اما به سیاست سلام نظامی می‌دهد.
مطالب مرتبط
پاسخ یوفا به ایران‌وایر: تخلف بلغارستان بیش از این بود؛ تحقیقات در مورد ترکیه آغاز شده است
نژادپرستی در فوتبال ایران؛ آخرین خانه فعلا استقلال است
از سلام نظامی در پاریس تا پیدا شدن حلقه گمشده داروین در میلان و صوفیه
از فوتبال تا جدایی‌طلبی؛ در انتظار یک فاجعه انسانی در همین نزدیکی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر