«امیل فیلتنبورگ» و «استفان وایکرت»، دو روزنامه‌نگار مستقل ساکن اوکراین در یک سلسله گزارش جدید برای «ایران‌وایر» به تشریح چشم‌اندازی از کمپین ضداطلاعات در روسیه و برخی از اطلاعات نادرستی که پس از شیوع ویروس کرونا از این کشور نشات گرفته است، می‌پردازند.
مبارزه با ضداطلاعات و تبلیغات سیاسی کار بسیار دشواری است. اگرچه ضداطلاعات همیشه تا حدودی وجود داشته اما رشد چشم‌گیر شبکه‌های اجتماعی و بمباران بی‌امان اطلاعات اینترنت بر سر خوانندگان، آن را قابل رویت‌تر و خطرناک‌تر از همیشه کرده است. دولت‌ها برای تخفیف ضداطلاعات دو رویکرد اصلی را اتخاذ کرده‌اند؛ بستن کانال‌های ضداطلاعات ازیک‌طرف (همان کاری که اخیرا لتونی در مورد کانال RT روسیه انجام داد) و تلاش برای افشا و بی‌اعتبار کردن اطلاعات غلط از طرف دیگر.
رسانه‌ها تا حدودی به‌طور سنتی نقش راستی‌آزمایی را برعهده دارند. به‌تازگی «نیویورک‌تایمز» به خاطر راستی‌آزمایی گسترده ادعاهای سیاست‌مداران آمریکایی به‌ویژه رییس‌جمهور ترامپ مورد توجه قرار گرفته است. همچنین در دانمارک، «شرکت پخش دانمارکی» یک برنامه اختصاصی راستی‌آزمایی به نام «آشکارگر» را پخش میکند؛ اما هم‌زمان، نسل جدیدی از پژوهندگان حقیقت در خارج از رسانه‌های سنتی ظهور کرده‌اند. یکی از این‌ها «استاپ‌فیک»، یک تشکل اوکراینی است که در ابتدا توسط معلمان و دانش‌آموزان در مدرسه روزنامه‌نگاری کیف-محیلا برای مبارزه با ضداطلاعات روسیه پس از شروع جنگ در شرق اوکراین و شبه‌جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ تاسیس شد.
خط سیر «استاپ‌فیک» جالب است؛ اگرچه شروع خوبی داشت اما به نقل از برخی کارشناسان در مقاله «کاترینا سرگاتسکووا»، در چند سال گذشته افزایش میزان سیاست‌زدگی بر خروجی و بازده آن مشهود است. کاترینا سرگاتسکووا، متولد روسیه و یک روزنامه‌نگار شهروند اوکراین است که در مورد راست‌گرایان افراطی اوکراین تجزیه‌وتحلیل‌های عمیقی می‌نویسد. مقاله جنجالی سرگاتسکووا، «استاپ‌فیک» که در ابتدا توسط سفارت بریتانیا در میان دیگر بازیگران غربی حمایت شد را به «سی۱۴» پیوند می‌دهد. «سی۱۴» یک گروه از جوانان راست‌گرایان آلترناتیو هستند که با حملات به اردوگاه‌های کولی‌ها در نزدیک کیف و سایر جنایت‌ها با انگیزه نژادی ارتباط دارند.
«آنتون شکوفسوف»، متخصص گروه‌های جناح راست در اروپای شرقی افزایش سیاست‌زدگی در استاپ‌فیک را تایید میکند: «پیش‌ازاین، در سال‌های ۲۰۱۴-۲۰۱۵، «استاپ‌فیک» واقعا مفید بود؛ اما پس‌ازآن در سال‌های بعد، این پروژه سیاسی شد. در حال حاضر آن‌ها یک گفتمان ملی-میهن‌پرستی دارند.»
کریستوفر میلر، روزنامه‌نگار «بازفید» که در کیف زندگی میکند نیز نسبت به تغییرات «استاپ‌فیک» انتقادات بسیاری دارد. در همان مقاله او می‌گوید: «ایوان فدچنکو، یکی از بنیان‌گذاران استاپ‌فیک، انتقاد از گروه‌های راست افراطی توسط خبرنگاران بین‌المللی و اوکراینی را «اخبار جعلی» و پژواک تبلیغات روسیه می‌دید.»
این کارشناسان و دیگران تحلیلگران بر این باورند که استاپ‌فیک از یک رسانه طرفدار حقیقت به یک رسانه ضد روسیه تغییر شکل داده است. سفارت بریتانیا در اوکراین حمایت خود از استاپ‌فیک را در سال ۲۰۱۸ متوقف کرد. این موضوع به هیچ‌یک از روابط ادعایی استاپ‌فیک با گروه‌های جناح راست ربط نداشت، بلکه به گفته سفارت، استاپ‌فیک به‌اندازه‌ای رسیده بود که دیگر حمایت بریتانیا از آن لازم نبود؛ اما استاپ‌فیک هنوز متحدانی در غرب دارد و فیس‌بوک یکی از آنان است. غول فن‌آوری، استاپ‌فیک را به‌عنوان یکی از دو شریک خود برای مبارزه با اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی در سال ۲۰۲۰ انتخاب کرده است.
«مارک گالوتی»، متخصص سیاست‌های روسیه و ضداطلاعات که غالبا با ایران‌وایر همکاری دارد، به این نکته اشاره میکند که استاپ‌فیک تنها نمونه از سازمان‌های ضد خبر جعلی نیست که به‌تدریج جذب یک موضع‌گیری سیاسی شده است. او همین اتهام را متوجه EUvsDisinfo نیز میکند؛ سازمانی که برای مبارزه با ضداطلاعات در اتحادیه اروپا تشکیل شده است. او می‌گوید: «اگر به سازمان‌هایی نظیر استاپ‌فیک و یا EUvsDisinfo نگاه کنید، آن‌ها در ابتدا کار خود را به‌عنوان پژوهندگان حقیقت آرمان‌گرا آغاز می‌کنند اما در آخر خود به جنگجویان اطلاعات تبدیل می‌شوند. آن‌ها خواهند گفت که هر چیزی که از روسیه بیرون می‌آید دروغ است و مشکل همین‌جاست؛ زیرا در واقع روسیه گاهی اوقات راست می‌گوید.» کار EUvsDisinfo برای ردیابی اطلاعات مفید است اما وب‌سایت در صفحه اول گزارشات خود بسیار بر روسیه متمرکز است. از هر ده مقاله در صفحه اصلی EUvsDisinfo، نه و نیم مقاله در مورد روایت‌های کرملین از اتفاقات است. این بدان معنی است که ضداطلاعات نشات گرفته از کشورهای دیگر نمی‌تواند از عهده بررسی موشکافانه اطلاعات بربیاید.
این روزها کاترینا سرگاتسکووا تن به تبعید خودخواسته داده و به خاطر تهدیدات صورت گرفته علیه وی، از کیف نقل‌مکان کرده است. تلاش‌های ایران‌وایر برای گرفتن نظر گردانندگان «استاپ‌فیک» بی‌نتیجه بود، این سازمان درخواست ما را رد و به پرونده قضایی در حال پیگیری ارجاع داد. مقدار زیادی از محتوای استاپ‌فیک معتبر است اما وب‌سایت یک موضع قوی حامی اوکراین دارد که قضاوت در مورد آن را دشوار میکند.
آیا روسیه در رای‌گیری برگزیت مداخله کرد؟
در بریتانیا، نگرانی‌ها در مورد دخالت روسیه در امور عمومی در حال افزایش است. گزارشی از کمیته اطلاعات و امنیت، یکی از کمیته‌های پارلمان بریتانیا، پس از شش ماه پنهان‌کاری منتشر شد. این گزارش می‌گوید دولت بریتانیا و سرویس‌های اطلاعاتی خطر مداخله روسیه در دموکراسی بریتانیا را به‌شدت دستکم گرفته‌اند.
این گزارش ۴۷ صفحه‌ای، دولت بریتانیا را متهم میکند که به‌صورت مداوم از بررسی دقیق دخالت روسیه در سیاست‌های بریتانیا اجتناب میکند. اعضای این کمیته از نخست‌وزیر بوریس جانسون خواسته‌اند تا دستور ارزیابی دخالت بالقوه روسیه در رفراندوم برگزیت را صادر کند.
این گزارش مدعی است که دولت «نمی‌خواست بداند» که آیا دخالت در زندگی سیاسی بریتانیا وجود دارد و یا «به‌طور فعال از پیگیری شواهد اجتناب می‌کرد.» گزارش می‌گوید «کمپین نفوذ» در زمینه انتخابات «ممکن است از پخش اطلاعات استفاده کند ولی شاید تاکتیک‌های دیگری مانند منابع مالی نامشروع، اختلال در مکانیسم انتخابات و یا حملات مستقیم به یکی از کمپین‌های انتخاباتی (مانند «هک اند لیک») را شامل شود. پخش ضداطلاعات لزوما با هدف تاثیرگذاری بر نتیجه رفتار و تصمیمات افراد نیست، بلکه به‌سادگی می‌تواند اهداف گسترده‌ای را از طریق ایجاد جو بی‌اعتمادی و یا ازهم‌گسیختگی اجتماعی داشته باشد.»
بسیاری از بخش‌های جزیی‌تر گزارش اصلاح و یا حذف شده است اما برخی از انتقادات شدیدتر از سیاست خارجه روسیه که در سال‌های اخیر پدیدار شده را شامل می‌شود. گزارش می‌گوید: «مدیریت تهدید امنیتی طرح‌شده از جانب روسیه برای غرب دشوار است. این از نظر ما و بسیاری دیگر اساسا نیهیلیستی است. به نظر می‌رسد روسیه به سیاست خارجی به چشم یک بازی صفر و یکی نگاه میکند؛ هرگونه اقدامی که بتواند به غرب آسیب برساند اساسا برای روسیه خوب است.»
مطالب مرتبط:
تلاش رسانه‌های روسیه برای افزودن بر ابهامات سقوط پرواز شماره ۱۷ هواپیمایی مالزی
تحدید آزادی بیان و تهدید روزنامه‌نگاران؛ حکایت کرملین و رسانه‌های مستقل
دستاوردهای پوتین، سوژه اصلی رسانه‌های روسیه در آستانه همه‌پرسی قانون اساسی
استفاده روسیه از همه‌گیری و ناآرامی‌های آمریکا برای ساختن اخبار جعلی، دروغ و گمراه‌کننده
ویروس کرونا؛ فرصتی برای پیشبرد منافع روسیه در امریکای لاتین
آمار مشکوک؛ تلفات بیماری کووید-۱۹ در روسیه بیش از حد معمول پایین است
از ویروس کرونا تا جنگ جهانی دوم: خط مقدم جنگ ضداطلاعات روسیه
بازنویسی تاریخ جنگ جهانی دوم به نفع روسیه و به قلم ولادیمیر پوتین
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر