اوایل شهریور ۱۳۹۹، وزارت خارجه افغانستان اعلام کرد با ایجاد مراکزی در شهرهای تهران، زاهدان و مشهد، در نظر دارد برای مهاجران افغانستانی در ایران، مدارک هویتی ثبت کند؛ از جمله شناسنامه و گذرنامه.
سال‌ها است که بسیاری از مهاجران افغانستانی به خاطر نداشتن مدارک هویتی در ایران مورد تبعیض قرار گرفته و از حقوق ابتدایی محروم بوده‌اند.
طبق آمار وزارت مهاجران و عودت‌کنندگان افغانستان، بیش از دو میلیون و ۴۰۰ هزار مهاجر افغانستانی در ایران به سر می‌برند. اقدام اخیر حکومت افغانستان با استقبال مهاجران افغانستانی مواجه شده است تا شاید پس از سال‌ها بی‌سرنوشتی، از برخی محرومیت‌ها در ایران نجات یابند.
****
دوم شهریور ۱۳۹۹، «گران هیواد»، سخن‌گوی وزارت خارجه افغانستان اعلام کرد که روند ثبت هویت و توزیع شناسنامه به مهاجران افغانستانی در سه شهر تهران، زاهدان و مشهد آغاز خواهد شد. در عین‌حال، سفارت افغانستان در ایران هم خبر داد که مدتی است افرادی کلاه‌بردار، برای دریافت مدارک اقامت، شناسنامه و گذرنامه برای مهاجران افغانستانی اقدام کرده‌اند. این تصمیمات پس از آن اتخاذ شدند که چندین حادثه مرگ‌بار برای مهاجران افغانستانی در ایران اتفاق افتاد.
چهاردهم خرداد ۱۳۹۹بود که ماموران نیروی انتظامی خودرویی حامل مهاجران افغانستانی را مورد هدف تیراندازی قرار دادند و باعث آتش گرفتن آن خودرو شدند. در آن واقعه، سه تبعه افغانستان کشته شدند و این مساله در شبکه‌های اجتماعی به موجی از اعتراض تبدیل شد.
پیش از آن اما در ۱۲ اردیبهشت، شاهدان عینی مدعی شده بودند که مرزبانان ایرانی ۴۶ مهاجر افغانستانی را پس از شکنجه مجبور کرده‌اند که به داخل رودخانه «هریرود»، مرز میان افغانستان و ایران بپرند. در آن زمان، «محمد حمید طهماسی» رییس هیات حقیقت‌یاب این رویداد به «ایران‌وایر» گفت در این حادثه ۱۲ نفر کشته، ۱۷ نفر دیگر نجات یافته و ۱۷ نفر ناپدید شده‌اند. مقام‌های جمهوری اسلامی البته این ادعا را رد کردند.
در پی وقوع این حوادث، هیاتی افغانستانی به رهبری «حنیف اتمر»، سرپرست وزارت خارجه افغانستان به ایران سفر کرد. «عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران هم در پی مذاکرات خبر داد که توافقی میان دو کشور برای تثبیت هویت اتباع افغانستانی در ایران انجام شده است.
به نظر می‌رسد که تصمیم جدید حکومت افغانستان برای ثبت هویت مهاجران افغانستانی از جمله مفاد این توافق باشد.
البته توزیع شناسنامه و گذرنامه زمان‌بر است و مهاجران افغانستانی نگران هستند که این اقدام با موفقیت انجام نشود؛ به ویژه که در خود افغانستان که نیروی کافی برای ثبت هویت وجود دارد، بسیاری از شهروندان این کشور هنوز شناسنامه و گذرنامه ندارند.
«محمد» یکی از مهاجران افغانستانی است که چندین بار با دریافت ویزا، به ایران سفر کرده است. او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «من به خاطر کار به ایران می‌روم اما وقتی مهر ورود ایران در پاسپورت و گذرنامه‌ام درج شود، مجبور هستم که دیگر از آن گذرنامه استفاده نکنم. هر وقت نیروهای ایران من را به افغانستان بازمی‌گردانند، دوباره گذرنامه می‌گیرم و به ایران سفر می‌کنم.»
بسیاری از مهاجران افغانستانی که برای کار به ایران سفر می‌کنند، بیش از مدت ویزا در این کشور می‌مانند. برای همین گذرنامه‌های خود را از بین می‌برند تا دوباره بتوانند ویزای کار بگیرند. این در حالی است که در شش ماه اخیر به خاطر شیوع ویروس کرونا، کنسول‌گری ایران در شهر «هرات» افغانستان به شهروندان افغانستانی ویزا نمی‌دهد و بسیاری از این مهاجران غیرقانونی به ایران رفته‌اند.
«امرگل» یکی از نجات‌یافتگان واقعه هریرود و از شاهدان عینی این ماجرا است. او با وجودی که از این واقعه جان سالم به در برده است، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «اگر در افغانستان کار باشد، چه نیازی داریم که به ایران برویم؟ در حال حاضر در افغانستان کار نیست و ما هم دوباره راهی ایران می‌شویم. اگرچه دیگر نمی‌خواهم قاچاقی به ایران بروم، چون خانواده‌ام مخالفت می‌کنند. برای همین ویزا خواهم گرفت.»
معلوم نیست روند ثبت هویت و ارایه گذرنامه به مهاجران افغانستانی در ایران چه مدت زمان ببرد و به چه شکل پیش برود اما آن‌چه مشخص است، روند ورود مهاجران افغانستانی به ایران، برای کسب درآمد و به قول خودشان، «یک لقمه نان» است. اگرچه به نظر می‌رسد که با این اخبار، هم افغانستان و هم ایران در پی توافق انجام شده، قصد دارند شرایط مهاجران افغانستانی را قانون‌مند کنند. اما باید منتظر ماند و دید که این ادعاها و اقدامات چه قدر عملی خواهند شد.
مطالب مرتبط:
آغاز شناسایی و ثبت هویت کودکان کار مهاجر در سفارت افغانستان
دروغ بزرگ مدیرکل امور دانشجویان غیرایرانی در مورد دانشجویان افغانستانی در ایران
دیوارنگاری در کابل؛ حکایت تکرار و تداوم تبعیض نژادی علیه مهاجران افغانستانی
نه به تبعیض علیه مهاجران افغانستانی
همایش لشکر فاطمیون در ایران؛ خطر تعقیب کیفری شهروندان افغانستان
نماینده پارلمان افغانستان: ایران با حمایت از طالبان در پی تضعیف حکومت افغانستان است
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر