موقعیت لاریجانی در بلبشوی لیست های انتخاباتی قم

وضعیت انتخابات مجلس در قم شیر تو شیر شده است. فعلا چهار لیست بیرون آمده است: لیست «جامعه مدرسین حوزه علیمه قم» که از «علی لاریجانی»، «محمدرضا آشتیانی» و «علی بنایی» حمایت می کند.

لیست دوم مربوط به «شورای هماهنگی اصول گرایان» است که در واقع، پدرخوانده انتخاباتی اصول گرایان در سراسر کشور محسوب می شود. در این لیست نام لاریجانی نیامده و فقط آشتیانی، «احمد امیرآبادی» و «مجتبی ذوالنور» هستند.
لیست «جمعیت رویش های انقلاب» که به «جبهه پایداری» نزدیک است، نام «وحید یامین پور»، مجتبی ذوالنور و احمد امیرآبادی را اعلام کرده است.
لیست دیگری هم منتشر شده که گفته می شود از آنِ حامیان دولت است و نام علی لاریجانی، علی بنایی و «محمدهادی مفتح» در آن به چشم می خورد.

شهر قم سه نماینده در مجلس دارد. در حال حاضر علی لاریجانی، احمد امیرآبادی و محمدرضا آشتیانی سه نماینده قم در مجلس نهم هستند. لاریجانی میانه روی متمایل به دولت، آشتیانی میانه روی متمایل به تندروها و امیرآبادی تندرو است.

اما در میان اسامی لیست ها، لاریجانی، بنایی و مفتح به طیف میانه رو تعلق دارند، یامین پور، ذوالنور و امیرآبادی به طیف تندرو اصول گرا و آشتیانی هم بین این دو قدم می زند.

این تنوع در لیست ها، چند نکته مهم درباره انتخابات را توضیح می دهد:در لیست تحت حمایت جامعه مدرسین، هیچ کدام از سه نفرِ مورد حمایت تندروها، یعنی یامین پور، امیرآبادی و ذوالنور وجود ندارند. جامعه مدرسین حوزه علیمه قم تندروترین نهاد مذهبی سیاسی در ایران است ولی مناسبات و معادلات محلی در قم به معادلات ملی چربیده و از لاریجانی و بنایی حمایت کرده که احتمالا مورد حمایت اصلاح طلبان و اعتدال گرایان هم هستند.

این انتخاب جامعه مدرسین، شکاف های سیاسی در جامعه و فضای قم را تشدید کرده است. در روزهای گذشته انتقادات تازه ای از سوی تندروها علیه جامعه مدرسین مطرح شده و زمزمه هایی برای تجدید رای گیری هم به گوش می رسید که به نتیجه نرسید.

در انتخابات ریاست جمهوری هم اصرار طیف «محمدتقی مصباح یزدی» در این جامعه برای حمایت از «سعید جلیلی»، آن ها را در آستانه انشعاب و دوشقه شدن قرار داد. با این حال، رویداد اخیر نشان می دهد که دوشقه شدن در میدان عمل واقعا رخ داده است.  

جامعه مدرسین در انتخابات مجلس نهم نیز از لاریجانی و آشتیانی حمایت کرد. تدوام حمایت این نهاد نشان می دهد که هیاهوی چهارساله تندروها در قم علیه لاریجانی بی ثمر بوده است. علی لاریجانی در دوره قبل انتخابات مجلس در قم، 270 هزار رای کسب کرد؛ معادل 65.17 درصد آرا. این یک رای خوب برای او بود که نظرسنجی های امسال هم حکایت از تکرار آن دارند. با این حال، مهم ترین استراتژی فعلی تندروها، کاهش رای لاریجانی در قم است. حمایت جامعه مدرسین تا حدودی این استراتژی را با مشکل مواجه می کند. 

از سوی دیگر، جامعه مدرسین قم طبق نظر روح الله خمینی، برای انتخابات مجلس کاندیدا معرفی نمی کند. امسال قرار است شورای هماهنگی اصول گرایان نظر نهایی را درباره کاندیداهای اصول گرایان در تهران و سراسر کشور بدهد. با این حال، جامعه مدرسین توجهی به این نهاد نکرده و به رسم معمول، لیست خودش را معرفی کرده است.

چند چهره ارشد جبهه پایداری که در شورای هماهنگی اصول گرایان حضور دارند، بارها از تبعیت این جبهه از تصمیمات شورا گفته اند ولی در قم راه خودشان را رفته اند و خرده نهادهای حامی مصباح یزدی لیست موسوم به رویش های انقلاب را منتشر کرده اند. این الگو، یعنی بی توجهی به شورای هماهنگی و دادن لیست های موازی، تنها مختص قم نیست، در بسیاری از شهرها ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد.

مهم ترین نگرانی فعلی اصول گرایان در انتخابات مجلس نیز همین است. سازمان مرکزی آن ها از اعتبار و توان لازم برای هدایت اصول گرایان در سراسر کشور برخوردار نیست و هر کس در استان ها دارد کار خودش را می کند.

در مرور اسامی هم‌چنین مشخص است در میان شش کاندیدای مطرح در قم، نام هیچ اصلاح طلبی به چشم نمی خورد. اصلاح طلبان 12 کاندیدا برای این شهر معرفی کرده بودند ولی هیچ  کدام از آن ها مجوز شورای نگهبان را دریافت نکردند و حالا آن ها مجبور هستند از چهره هایی چون علی لاریجانی و علی بنایی حمایت کنند.

این حمایت، بدون نفع نیست؛ سود بیش ترش به علی لاریجانی می رسد که سبد رای او متنوع تر و وسیع تر می شود و سود کم ترش به اصلاح طلبان که دل‎خوش هستند او در مقام رییس مجلس آینده و یا حداقل رییس فراکسیون میانه روهای مجلس، کارشکنی کم تری در مسیر حرکت دولت روحانی می کند؛ معامله های کوچک و معمول.