شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایران‌وایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسائل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. مهمان این برنامه، «آتش یغماییان»، روان‌درمانگر است و درباره سلامت روان افراد رنگینکمانی و عوامل آسیب‌زا صحبت می‌کنیم.
***
جامعه رنگینکمانی جزو اقشار آسیب‌پذیر در اکثر جوامع در دنیا به‌شمار می‌آید. محوریت تمامی جوامع و قوانینی که بر آن‌ها حاکم است، براساس همان‌سو‌جنسیتی بودن و دگرجنسگرایی بنا شده است. از‌این‌رو، اعضای جامعه رنگینکمانی همیشه در تلاش هستند تا حقوق خود را به‌عنوان اقلیتی به حاشیه‌رانده‌شده، به‌دست بیاورند.
فشارهای درونی فرد، فشارهای خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و قانونی، شرایطی را به‌وجود می‌آورند که افراد با گرایش‌های جنسی و هویت‌ها و بیان‌های جنسیتی مختلف، در معرض تبعیض و آسیب بیشتری باشند. از‌این‌رو، اهمیت به مساله سلامت روان، یکی از الزاماتی است که در ابتدا خود فرد و همچنین اطرافیان و جامعه، می‌بایست به آن نگاه ویژه‌ای داشته باشند.
معمولا افراد رنگینکمانی استرس‌های منحصر‌به‌فرد و گسترده‌ای را تجربه می‌کنند. این افراد به میزان بیشتری قربانی تبعیض جنسی و جنسیتی و خشونت هستند و در مقایسه با دیگر اقشار جامعه، به پشتیبانی و منابع برای بهبود سلامت روان خود، دسترسی کمتری دارند.
آتش یغماییان به‌واسطه تجربه کار کردن با افراد رنگینکمانی، معتقد است که این افراد به‌واسطه گرایش جنسی و بیان و هویت جنسیتی خود، در معرض آسیب‌های روحی و روانی بیشتری قرار دارند، اما به اشتباه این‌گونه تصور می‌شود که هویت جنسی و جنسیتی این افراد سلامت آن‌ها را به خطر انداخته و آن‌ها را دچار اختلال روانی کرده است.
واقعیت اما این است که تبعیض‌ها، تعرض‌ها، خشونت‌ها و فشارهایی که فرد از بیرون و گاه از درون به‌واسطه رنگینکمانی بودن تجربه می‌کند، سلامت روانی و بعضا جسمی او را به خطر می‌اندازد.
وقتی گروهی از افراد به‌دلایل مختلف تحت خشونت‌های مختلف قرار می‌گیرند، آن خشونت‌ها و تبعیض‌هاست که باعث می‌شود سلامت روانشان به خطر بیفتد. برای مثال اگر بیماری و اختلال روانی در قشری بیشتر دیده می‌شود، این بیماری محصول اتفاقاتی است که در زندگی آن فرد یا آن قشر مورد نظر در گذشته افتاده است، یا همچنان می‌افتد.
اما مهم‌ترین عواملی که سلامت افراد رنگینکمانی را به خطر می‌اندازد چیست؟
عوامل مختلفی در میزان این آسیب‌رسانی تاثیرگذار هستند که مهم‌ترین آن‌ها، خشونت و تبعیض سیستماتیک است. تجربه تبعیض‌ها، هراس‌ها و محرومیت از ابتدایی‌ترین حقوق اساسی و انسانی، حملات بی‌امان علیه افراد رنگینکمانی و غیره، در کمترین حالت، باعث ایجاد ترس، اضطراب و احساس ناامنی می‌شود.
«یغماییان» می‌گوید: «تصور‌کنید به‌عنوان عضوی از جامعه رنگینکمانی هرجا که می‌روید و با هرچیز که روبه‌رو می‌شوید، با شما تفاوت دارد و شما را دچار احساس طرد‌شدگی، تفاوت و دیده نشدن می‌کند. این احساسی است که اعضای جامعه رنگینکمانی هر روز آن را تجربه می‌کنند. احساسی که باعث می‌شود خود را جدا از جامعه بزرگتر ببینند. احساس شک و تردید، پایین آمدن اعتماد‌به‌نفس، عزت‌نفس، ترس و عوامل بسیار زیاد دیگری که سلامت روانی او را به خطر می‌اندازد. البته خانواده، فرهنگ، مذهب و قانون نیز در این مورد بسیار تاثیرگذار هستند. متاسفانه در ایران نه‌تنها قانون به‌عنوان عاملی حمایت کننده وجود ندارد، بلکه با جرم‌انگاری گرایش‌های جنسی، هویت و بیان‌های جنسیتی افراد، آن‌ها را بیشتر در معرض خطر و آسیب قرار داده و زمینه اعمال خشونت از سوی اطرافیان و جامعه را فراهم می‌کند.»
زمانی که فرد به‌صورت دائم در معرض تهدید و خطر است، دفاع طبیعی این است که دیوار بسازد و مراقب خود باشد. این حالت تدافعی همیشگی می‌تواند احساس استرس، افسردگی، اضطراب و خستگی را افزایش دهد. همچنین شانس ایجاد ارتباطاتی که می‌توانند به فرد کمک کنند تا زندگی شاد و سالمی داشته باشد را، از او سلب می‌کند.
آتش یغماییان در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که «احساس پذیرفته شدن از سوی اطرافیان و خانواده، می‌تواند به تقویت احساس امنیت فرد کمک کند و احساس طرد‌شدگی، انزوا و شرم را کاهش دهد. احساس پذیرش و امنیت، بخش‌های مهمی از سلامت روان هستند، بنابراین، داشتن افرادی که به فرد احساس امنیت و درک می‌دهند، بسیار مهم است.»
به گفته او، این حمایت‌ها ممکن است از طرف فردی در خود جامعه رنگینکمانی، یا یک دوست قابل اعتماد، یکی از اعضای خانواده و یا مشاور و درمان‌گر فرد باشد، که تاثیر مهمی در حفظ سلامت روان و ترمیم آسیب‌های گذشته می‌کند.
مطلب مرتبط:
لغت‌نامه مختصر اصطلاحات حوزه جنس و جنسیت
راهنمای حفظ حریم جنسی و جنسیتی رنگین‌کمانی‌ها در مراجعه به پزشک
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر