فرامرز داور
چند ساعت پیش از شروع کمیسیون مشترک توافق هسته‌ای با حضور ایران و شرکای برجام در وین پایتخت اتریش، «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از گفته مقام‌های آمریکایی استفاده کرده تا به اروپایی‌ها بگوید توافق برجام به منع آزمایش موشک‌های بالستیک ایران پایان داده است.
ظریف توییت خود را اوایل صبح به‌وقت اروپای مرکزی منتشر کرده که نشان می‌دهد مخاطب آن کشورهای اروپایی هستند که اخیرا از فعالیت‌های موشکی ایران در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل ابراز نگرانی کرده‌اند.
او در توییت خود نوشته «برایان هوک (نماینده آمریکا در امور ایران) یادآوری به‌موقع برای سه کشور اروپایی شریک ما در برجام دارد و آشکارا اذعان کرده که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد، آزمایش موشکی منع نشده است: (بر اساس نظر برایان هوک) یکی از نقایص توافق هسته‌ای ایران، این است که به منع آزمایش موشک‌های بالستیک ایران پایان داد.»
تردیدی نیست که نظام جمهوری اسلامی ایران از زمان اجرایی شدن توافق هسته‌ای در دی ماه ۱۳۹۴ تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام (اردیبهشت ۱۳۹۷) به‌طور کم‌سابقه‌ای به همه تعهدات خود در این توافق عمل کرد و بر اساس گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هیچ تخلفی از آنچه تعهد کرده بود، نشان نداد.
توقف آزمایش موشک‌های بالستیک بخشی از توافق برجام نیست بلکه در ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از ایران «خواسته» شده تا از آزمایش و به‌کارگیری موشک‌هایی که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی می‌شوند، خودداری کند. این «درخواست» جایگزین «ممنوعیت فعالیت موشک‌های بالستیک ایران» شده بود که در زمان تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل وجود داشت.
ایران می‌گوید موشک‌های بالستیک آن برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی نمی‌شود و اصولا برنامه هسته‌ای نظامی هم ندارد که چنین موشکی بسازد اما کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده آمریکا می‌گویند موشک‌های بالستیک ایران دارای ویژگی‌های فنی مشخصی است که چه برای پرتاب کلاهک اتمی ساخته شده باشد، چه با این هدف طراحی نشده باشد، این قابلیت را دارد.
قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را دعوت به منع آزمایش و پرتاب موشک‌های بالستیک کرده و اصطلاحا این کار را برای ایران «ممنوع» نساخته است. هم جمهوری اسلامی ایران حق دارد که می‌گوید چنین فعالیت برایش ممنوع نشده و هم نگرانی کشورهای عضو توافق هسته‌ای از شدت فعالیت‌ها و تهدیداتی که ایران درباره موشک‌هایش انجام می‌دهد، قابل‌درک است.
مرز باریکی اینجا در قطعنامه شورای امنیت وجود داشته که درصورتی‌که فعالیت‌های موشکی ایران تحریک‌آمیز نبود، اصولا چنین حساسیت‌برانگیز هم نمی‌شد؛ اما چه شد که کار به اینجا رسید؟
پس از به دست آمدن توافق برجام و پیش از به اجرا گذاشتن آن، مخالفان داخلی توافق هسته‌ای، دولت را متهم کردند که بر سر فعالیت‌های موشکی با گروه ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه به همراه آلمان) توافقی محرمانه انجام داده و تعهد کرده تا به تولید و آزمایش موشک‌های بالستیک خاتمه دهد.
دولت و مذاکره‌کنندگان برجام هرگونه توافق محرمانه را رد کردند و گفتند آنچه در قطعنامه شورای امنیت هم آمده تنها دعوت ایران به خودداری از ساخت و آزمایش موشک بالستیک است و «تعهدی» برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد نمی‌کند و می‌توان به فعالیت‌های سابق ادامه دارد. در این کشمکش فرساینده، مذاکره‌کنندگان، نظامی‌ها را دعوت به امتحان کردن اظهاراتشان کردند و از آن‌ها خواستند که در عمل مشاهده کنند محدودیتی دراین‌باره ایجاد نشده است.
نظامیان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دست‌به‌کار شدند و از آزمایش یک موشک بالستیک جدید خبر دادند. سپس از موشک دیگری که روی آن به زبان عبری درباره نابودی اسرائیل وعده داده شده بود، رونمایی کردند. موضوع از سوی آمریکا در شورای امنیت مطرح شد. به دلیل اینکه ایران از به‌کارگیری موشک بالستیک منع نشده بود، اولین جلسه شورای امنیت بدون پیامد فوری، خاتمه پیدا کرد اما به مرز باریکی که تحریک طرف‌ها بود و قابل‌پیشگیری به نظر می‌رسید، تجاوز شده بود.
فعالیت موشکی ایران که در شدیدترین دوره تحریم‌های بین‌المللی «باوجود ممنوعیت» تا به این حد حساسیت‌برانگیز نبود، با آغاز به کار «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهور جدید آمریکا، به موضوع روزانه بدل شد. جمهوری اسلامی ایران پس از توافق هسته‌ای موشک بالستیک با شعار نابودی اسرائیل آزمایش کرد و از شهرک های زیرزمینی موشکی خبر داد و لحن نظامیان سپاه تندتر و تندتر شد.
یکی از اصلی‌ترین دلایل خروج ایالات‌متحده آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت همه تحریم‌های رفع شده با سلسله‌ای از تحریم‌های جدید، نگرانی از آن چیزی بود که دولت ترامپ «تهدیدهای موشکی» جمهوری اسلامی ایران می خواند.
فعالیتی که جمهوری اسلامی بدون تحریک و تهدید دیگر کشورها می‌توانست ادامه بدهد حالا یکی از موضوعات در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل است و در کمیسیون مشترک برجام هم به‌طور مدام مطرح می‌شود. جمهوری اسلامی ایران نظامی شعارزده است که مقام‌های آن گرفتار شعارهای خویش‌اند و قابلیت دارند از مشکلاتی که وجود ندارد، بحران‌هایی بیافرینند که هزینه آن را بیش از همه شهروندان ایرانی می‌دهد.
از همین مجموعه بخوانید:
معصومه ابتکار؛ گروگان‌گیری که گروگان افکار خویش است
تفاوت حمله به سفارت آمریکا در تهران و کنسولگری ایران در کربلا چیست؟
توییت ظریف در دعوت از عربستان به مصالحه در یمن؛ غیرمستقیم و کم انگیزه
توییت ظریف خطاب به ترکیه بدون نام آوردن از این کشور چه علامت‌هایی دارد؟
آذری جهرمی؛ توییت غیرقابل باور در زمان قطع سراسری اینترنت در ایران
توییت ظریف درباره فتوای آیت‌الله خامنه‌ای؛ چرا این فتوا مثل یک قانون جدی گرفته نمی‌شود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر