در دهه‌های اخیر با پررنگ شدن نقش اجتماعی و اقتصادی زنان در کشورهای غربی٬ سن فرزندآوری نیز بالا رفته و به طور مثال در فرانسه سن فرزندآوری که پیش‌تر ۲۶ سال بود٬ امروز به ۲۹ سال نزدیک شده است. در این جوامع با جا افتادن مفاهیمی چون "فردگرایی" و "آزادی‌های فردی" و همچنین برابری بیشتر حقوق زنان با مردان٬ زنان هستند که با وجود موانع زیاد زمان بچه‌دار شدن را تعیین می‌کنند. اگرچه همچنان فرزندآوری در این کشور رونق دارد و طبق آمار غالب زنان ۲ فرزند دارند اما با تغییراتی که در سرفصل‌های خانواده ایجاد شده٬ این احتمال مفروض است که مفهوم "خانواده" نیز در این کشور تغییر کند.
از جمله عواملی که سن فرزندآوری زنان را بالا برده٬ مدت زمان طولانی تحصیل٬ هزینه‌های معیشتی فرزند٬ آزادی‌های فردی و خصوصا مشکلات نگهداری فرزند نزد زنان شاغل است؛ به طوری‌که بسیاری از آن‌ها پس از بچه‌دار شدن به دلیل کمبود مهدکودک در شهرهای بزرگ مانند فرانسه یا هزینه‌های بالای آن دست از کار می‌کشند. مهدکودک‌ها امروز در پاریس پذیرای کودکان جدید نیستند و هزینه‌ی استخدام پرستار کودک نیز بالاست. این هزینه ممکن است از ماهیانه ۸۰۰ یورو نیز بیشتر شود. از سوی دیگر در بیشتر ادارات و شرکت‌ها جمعی از کارمندان با تشکیل مهدکودک در محل کار مخالف‌اند؛ چراکه معتقدند رفت و آمد و حضور در محیط کاری برای کودکان مناسب نیست.
فلورانس٬ ۳۱ ساله و همچنان مجرد است. او پس از سال‌ها تلاش و اشتغال با قراردادهای موقت کاری٬ تنها یک سال است که توانسته به شکل رسمی استخدام شود. او معتقد است که نقش زنان در جامعه‌ی فرانسه نسبت به قبل تغییر بسیاری کرده و زنان دیگر فقط "نقش مادر" را ندارند: "نقش زنان پیش‌تر این بود که در سنین پایین ازدواج کرده و برای شوهرهای خود فرزند بیاورند. امروز اما زن‌ها بدون نیاز به مردان زندگی می‌کنند زیرا مستقل شده‌اند. از طرفی تحصیل در فرانسه طولانی‌ست و زن‌ها تا سن ۲۸ یا ۳۰ سالگی برای به دست آوردن استقلال تحصیل می‌کنند. زنان امروز در فرانسه کاملا از مردها مستقل هستند و زمان بچه‌دار شدن را خودشان انتخاب می‌کنند. تغذیه٬ پیشرفت و نگهداری از فرزندان از جمله مواردی‌ست که حتما ثبات مالی نیاز دارد. از سوی دیگر بچه‌دار شدن یک کنش عاشقانه میان زن و مرد است که اعتماد بسیاری لازم دارد". به گفته‌ی این شهروند فرانسوی با تغییر نقش زنان در خانواده و همچنین نیاز به ثبات مالی "زوج‌ها (زن و مرد) ترجیح می‌دهند برای تشکیل خانواده مدت زمان بیشتری صرف کنند".
در عین‌حال اما فرانسه با معضل بیکاری نیز مواجه است و جامعه‌شناسان نیز معتقدند که جوان‌های فرانسوی "کمال‌گرا" شده‌اند؛ در نتیجه می‌خواهند که پدر و مادرهای کاملی باشند و فرزندان کامل و بدون مشکلی تربیت کنند "به همین جهت برای رسیدن به ثبات مالی تا ۳۵ سالگی صبر می‌کنند". در عین‌حال اما آمار فرزندان ناخواسته در نوجوانان بالاست و بسیاری از دختران در سنین پایین و در طول مدرسه با رعایت نکردن اصول پیش‌گیری باردار می‌شوند.
اگرچه سن فرزندآوری در فرانسه بالا رفته اما همراه با جریانی جهانی٬ از ناهنجاری فرزندآوری در سنین بالا برای زن و مرد کاسته شده و بسیاری با این جریان که در فرانسه نیز جای خود را باز کرده٬ همراه شده‌اند. هدف این جریان ثابت کرد این پیام است که "جوانی به درون انسان‌ها بستگی دارد و نه به سن و سال آن‌ها". جین فوندا٬ هنرپیشه‌ی معروف هالیوود از جمله پیشگامان این حرکت است که می‌گوید: "بچه‌دار شدن بیشتر از آن‌که وظیفه باشد٬ یک حق شناخته می‌شود. در هر سنی که بخواهید می‌توانید بچه‌دار شوید. وقتی در این سن فرزند می‌آورید احساس رضایت دارید٬ انگار که شاهکاری مرتکب شده‌اید؛ درست مثل بازیگران سینما که جلوی دوربین خودنمایی می‌کنند".
در نتیجه‌ی تصمیم زنان برای دیرتر بچه‌دار شدن نسبت به گذشته٬ مردان نیز دیرتر پدر می‌شوند. البته در فرانسه نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر جهان٬ اطلاعات درباره‌ی مردان ناچیز است اما بسیاری از مردانی که تمایل به بچه‌دار شدن ندارند یا در زمان آن شک و تردید دارند٬ افرادی هستند که تجربه‌ی زندگی مشترک والدین‌شان به شکست منتهی شده است.
طبق آمار موسسه ملی مطالعات جمعیت‌شناختی فرانسه (Ined) در سال ۱۹۹۱ نزدیک به ۱۷۰۰۰ فرزند از مادرهای بالای ۴۰ سال به دنیا آمده‌اند که این رقم دو برابر همین آمار در سال ۱۹۸۳ است. اگرچه سن زایمان نیز بالا رفته اما در مدت ۱۰ سال موالید نیز در مادران بیش از ۳۵ سال دو برابر شده و به آماری بین ۴۷۰۰۰ تا ۹۵۰۰۰ فرزند رسیده که این میزان ۱۳ درصد موالید سال ۱۹۹۰ است. طبق این گزارش بالا رفتن سن فرزندآوری به تحصیل زنان وابسته شده به طوری‌که آن‌هایی که تحصیل‌کرده‌اند شانس بیشتری برای ازدواج در سنین بالا دارند٬ آن‌ها یا تصمیم می‌گیرند ازدواج نکنند یا دیر بچه‌دار شوند و چه‌بسا تصمیم بگیرند که فرزندی نداشته باشند.
طبق امار همین موسسه در سال ۱۹۶۴ مادرهای ۳۵ - ۳۹ ساله ۹۰ هزار فرزند به دنیا آوردند که همین آمار نزد زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله ۲۹۰۰۰ فرزند بوده. در حالی‌که در سال ۱۹۷۸ این آمار به ۳۳ هزار و ۸ هزار کودک رسید.
هانری لوریدن٬ رییس Ined معتقد است که در پی انقلاب جنسی و رونق فرزندآوری٬ آمار موالید در فرانسه نیز بالا بود اما در اواخر دهه‌ی ۷۰ میلادی با رواج روش‌های پیش‌گیری از بارداری آمار موالید به شدت پایین آمد و باعث شد که از تعداد فرزندان ناخواسته کم شود. از این تاریخ به بعد آمار موالید در فرانسه تقریبا ثابت ماند و تنها سن فرزندآوری تغییر کرد.
بئاتریس زنی ۴۲ ساله است که همسرش توانایی فرزندآوری ندارد. او ۸ سال پیش با لقاح مصنوعی توانست دوقلو به دنیا آورد. بئاتریس نیز با اشاره به هزینه‌های نگهداری و پرورش فرزند از بالا رفتن سن فرزندآوری می‌گوید: "امروز سن فرزندآوری بالا رفته زیرا جوانان می‌خواهند آزادی بیشتری داشته باشند و از زندگی خود استفاده کنند. به هر حال وقتی بچه‌دار می‌شوی باید قبول کنی که آزادی‌هایت را از دست داده‌ای. نگهداری از فرزند پس از به دنیا آمدن برای زنان شاغل سخت است و بسیاری از آن‌ها پس از بچه‌دار شدن از چرخه‌ی اقتصاد کنار می‌کشند".
لوران تولمن٬ پژوهش‌گر ارشد گروه تحقیقاتی "باروری٬ خانواده و روابط جنسی" موسسه Ined معتقد است که انقلاب‌های پیش‌گیری از باروری توسط انقلاب زناشویی همراهی نمی‌شود: "هنوز زندگی مشترک در جامعه‌ی فرانسه ارزشمند است. با این وجود مفهوم خانواده در بسیاری از کشورها در حال تغییر است که به عنوان نمونه با کاهش ازدواج٬ بالا رفتن آمار طلاق٬ اشتغال زنان پیش آمده اما در فرانسه با وجود این مساله٬ نرخ زاد و ولد تقریبا ثابت مانده است. این آمار خوش‌بینی رونق فرزندآوری را به وجود آورده که با تغییرات مفهوم خانواده همراه نیست. اگرچه طبق بررسی‌های ما آمار خشونت خانگی کاهش داشته و وضعیت زنان در فرانسه رو به بهبود است".
از سوی دیگر آمار مرگ و میر نیز در فرانسه کاهش یافته است؛ در نتیجه دیگر تنها مرگ نیست که باعث جدایی پدر و مادر شود٬ بلکه آمار طلاق نیز از سال ۲۰۰۰ بالا رفته است. به گفته‌ی تولمن این مساله به باوری عمومی در فرانسه تبدیل شده که "یک طلاق خوب بهتر از ادامه یک ازدواج بد است": "افزایش جدایی‌ها باعث شده که نوع جدیدی از خانواده در حال شکل‌گیری باشد. امروز ۷۰ درصد کودکان در خانواده‌های استاندارد (با یک پدر و یک مادر) زندگی می‌کنند. ۱۱ درصد در خانواده‌های مخلوط و ۱۸ درصد نیز یک والد را کنار خود دارند".
پایین آمدن آمار ازدواج نیز یکی دیگر از مواردی‌ست که تولمن به آن اشاره می‌کند: "امروز ۷۲ درصد زوج‌ها ازدواج کرده‌اند. در ۱۵ سال گذشته به موازات بالا رفتن سن ازدواج و فرزندآوری اما جوانان در سنین پایین اقدام به هم‌خانه شدن با یکدیگر کرده‌اند که البته این مساله لزوما به معنای ایجاد تعهدهای بلندمدت در آن‌ها نیست. این مساله در بالا رفتن آمار طلاق و جدایی بی‌تاثیر نیست".
اگرچه حمایت‌های دولتی و تامین اجتماعی برای شهروندان فرانسه وجود دارد٬ اما میل به برابری بیشتر و استقلال زنان و همچنین بحران اقتصادی و اشتغال در این کشور باعث شده که سن فرزندآوری با تکیه بر فردگرایی بالا برود و این احتمال وجود دارد که مفهوم خانواده و "استاندارد" شناخته شدن آن دستخوش تغییرات جدی در آینده‌ای نزدیک شود.
منابع:
http://www.lexpress.fr/informations/famille-avoir-un-enfant-tard_605994.html
http://www.slate.fr/story/33003/jeunesse-france-chine-inde-pessimisme
http://www.ined.fr/en/everything_about_population/videos/emancipation-femmes/
http://www.ined.fr/en/resources-methods/thematic-pages/gender-parenthood-employment/
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر