ایران تهدیدی استراتژيك برای اسراییل است

دوشنبه هفته گذشته امریکا به همراه بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور به توافق رسیدند. این توافق را به طور گسترده ای پیروزی دموکراسی خواندند و از آن‌ استقبال کردند. ولی نخست وزیر اسراییل، «بنیامین نتانیاهو» گفته که حالا ایران در مسیر مطمئنی به‌سوی سلاح های هسته ای قرار گرفته است. او توافق به دست آمده را «اشتباه تاریخیِ حیرت انگیزی»خواند.

«ایران‌وایر» با «دیوید پاتریکاراکس» (David Patrikarakos)، خبرنگار بریتانیایی و نویسنده کتاب «ایران‌هسته ای: زایش دولتی اتمی» درباره نقش اسراییل در تاریخ بحران هسته ای ایران گفت و گویی انجام داده است.

گفتنی است که کتاب پاتریکاراکس به تاریخ برنامه هسته ای ایران از زمان شاه تا ریاست جمهوری محموداحمدی نژاد می پردازد.

• کتاب شما دوران طولانیِ توسعه هسته ای در زمان شاه را نیز پوشش می دهد؛ آیا اسراییل در آن زمان هم موضعی درباره برنامه هسته ای ایران گرفته بود؟
• هیچ چیزی نگفته بود که از یک خصومت آشکار خبر دهد. اسراییل روابط خوبی با شاه داشت ولی همه چیز با انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹(1357) عوض شد. از این مقطع به بعد می بینیم که لحن‌ اسراییل به شدت ضد ایران می شود و این کشور را به تلاش برای دست‎یابی به بمب متهم می کند.
• اسراییل کی و چه‎گونه فهمید که جمهوری اسلامی پروژه خود را بر برنامه هسته ای شاه بناکرده است؟
• وقتی جمهوری اسلامی به قدرت رسید، در ابتدا برنامه هسته ای را متوقف کرد زیرا برنامه هسته ای اسب تروایی محسوب می شد در مسیر ایران به سوی منافع غربی. در زمان شاه عمده برنامه هسته ای ایران را فرانسه و آلمان تأسیس کردند ولی با ظهور جمهوری اسلامی، گفتمان خودکفایی مطرح و دخالت ها و روابط خارجی تکفیر شد. اما بعد از یک سال معلوم شد که با توجه به مقدار پولی که ایران در برنامه هسته ای خود سرمایه گذاری کرده بوده و نیز نیاز کشور به تولید برق، باید پروژه را دوباره به راه انداخت. این موضوع به سال ۱۹۸۰ برمی گردد. پروژه را از سر گرفتند و کاملاً هم علنی درباره آن صحبت می کردند. آرام آرام اسراییل انتقادهای خود را شروع کرد. می گفت خمینی نباید به بمب دست یابد و به این ها [حاکمان ایران] نمی توان اعتماد کرد. در اواسط سال های دهه ۱۹۸۰ بود که معلوم شد ایران با شبکه «عبدالقدیرخان»، (زنجیره محرمانه تهیه تجهیزات هسته ای وابسته به عبدالقدیرخان، دانشمند برجسته ای که در پروژه تولید و گسترش سلاح های هسته ای پاکستان نقش عمده ایداشته) همکاری می کرده است. از اوائل دهه ١٩٩٠ تا اواخر آن، اسراییل مدام این شعار را می داد که ایران تا بمب اتمی پنج سال بیش تر فاصله ندارد و حالا 30سال است که دارد این حرف را می زند.
• شما در آخرین مطلب خود که در مجله «اسپکتیتر» منتشر شد، به نقش «سازمان مجاهدین خلق» در افشای فعالیت های مخفیانه ایران در سال های دهه ۲۰۰۰ اشاره می کنید؛ رابطه اسراییل و این سازمان چه گونه بود؟
• رابطه آن ها که نامشخص و غیر رسمی بوده است. بحران هسته ای از ماه اوت سال ۲۰۰۲ شروع شد؛ در یک کنفرانس مطبوعاتی که سازمان مجاهدین خلق در واشنگتن برگزار کرد، جزییات  دقیق سایت های اتمی نطنز و اراک را اعلام کرد. ادعا بر این بود که خودشان این اطلاعات را به دست آورده اند ولی آن طور که من از دیپلمات های مختلف شنیده ام، دست‌یابی به این اطلاعات کار سازمان اطلاعات اسراییل بوده است. در همین حد می دانم و بیش از این دیگر مطمئن نیستم. ولی در این سال های اخیر شاید بشود ساختار روشن تری را در رابطه بین مجاهدین و اسراییل مشاهده کرد؛ به ویژه در ماجرای قتل دانشمندان هسته ای ایران که تقریباً به یقین می توان گفت توسط اعضای سازمان مجاهدین در ایران که با «موساد»، سازمان اطلاعات اسراییل همکاری می کنند، انجام شده است. مجاهدین پاداش اقدامات خود را هم دیده اند. به خاطر لابی گری ها و اعمال نفوذهایی که در امریکا - البته نه مستقیماً توسط اسراییل بلکه توسط حامیان این کشور- انجام شده، وزارت امورخارجه امریکا در سال ۲۰۱۲ سازمان مجاهدین خلق را برای اولین بار پس از تأسیس آن، از فهرست گروه های تروریستی خارج کرد.
• از زمانی که مذاکرات هسته ای شروع شد، موضع اسراییل عمیقاً با مواضع اروپا و امریکا فاصله داشته است؛ فکر می کنید چرا نتانیاهو به جای آن که سعی کند در روند مذاکرات شرکت کند و تأثیر بیش تری بگذارد، از همان ابتدا با تلاش های اوباما مخالفت کرد؟
• فکر می کنم بخش اعظم آن عوام‎فریبی باشد. مخاطب او مردم اسراییل هستند و می خواهد آن ها را راضی نگه دارد. می خواهد خودش را آدم قاطع و محکمی نشان دهد. به نظر من، با وجود چیزی که اکثر نیروهای امنیتی اسراییل می گویند، نتانیاهو واقعاً باوردارد که ایران می خواهد اسراییل را از نقشه روزگار محو کند. او واقعاً معتقد است که دارد مردم یهود را نجات می دهد. من شخصاً فکر می کنم این که می گویند ایران تهدیدی برای وجود و بقای اسراییل است، حرف مهمل و مزخرفی است. چیزی که وجود دارد، تهدید استراتژیک است. ایران و اسراییل کشورهای بسیار قدرتمندی در خاورمیانه هستند و با یکدیگر رقابت ژئوپولیتیک دارند. شکی نیست که ایران هسته ای در جهت منافع اسراییل نیست؛ در جهت منافع هیچ کشوری نیست. ولی به نظر من، نتانیاهو تصمیمش را گرفته که در این مورد مواضع سرسختانه ای بگیرد. در عین حال، با این کار توجه ها را از مسأله فلسطین هم منحرف می کند. این اواخر هر وقت چیزی از اسراییل شنیده اید، البته به جز جنگ غزه، عملاً ربطی به فلسطینی ها نداشته و بیش تر به دشمنی اسراییل با امریکا بر سر ایران بر می گشته است.
• فکر می کنید توافق وین چه تأثیری بر امنیت اسراییل می گذارد؟
• احتملاً اسراییل را ایمن تر کند. [برای اسراییل] این توافق از بین گزینه های موجود، بهترین گزینه است. به گزینه های دیگر نگاه کنید؛ ایران درس های خود را از سال ۱۹۸۱ به خوبی یاد گرفته است؛ یعنی سالی که اسراییل رآکتور «اوسیراکِ» عراق [معروف به «تموز»]، تنها رآکتور روی زمین در عراق را نابود کرد حال آن که ایران تسهیلات خود را در بخش های مختلفی از کشورگسترانده است. از یاد نبرید که ایران هم پهناورتر از عراق است و هم تأسیسات آن در اعماق زمین جای دارند. بنابراین، خیلی بعید است که اسراییلی ها بتوانند به تأسیسات ایران حمله کنند.فقط امریکا می تواند که تبعات آن، هم از نظر سیاسی، هم احتمالاً از نظر نظامی و هم از نظر تأثیر آن بر بی ثباتی های منطقه، بسیار گسترده خواهد بود. باید به گزینه های موجود نگاه کرد؛ اقدام نظامی در کار نخواهد بود. سیستم تحریم ها کار می کرد ولی ایرانی ها در تحمل سختی و فشارها ید طولایی دارند کما این که در هشت سال جنگ باعراق به خوبی این را نشان دادند. به نظر من، توافق فعلی بی عیب و نقص نیست ولی دست‎یابی به آن از عدم دست‎یابی به آن بهتر است.