بهار مطبوعات نیامده خزان شد، توسعه هم تعطیل شد

اعضای کادر جدید روزنامه «توسعه» که در دو ماه گذشته برای انتشار مجدد آن تلاش می‌کردند، ابتدای هفته جاری دست از کار کشیدند و چراغ تحریریه این روزنامه هم خاموش شد. به این ترتیب سومین روزنامه‌ای که قرار بود یادآور دوران خوش مطبوعات در عصر اصلاحات باشد هم به سرنوشت «نشاط» و «هم‌میهن» دچار شد.

هفته گذشته بود که اعلام شد انتشار دوباره «نشاط» با مخالفت قوه قضاییه مواجه شده و دفتر این روزنامه بعد از 4 ماه فعالیت بی‌حاصل کارکنانش، تعطیل شد. نشاط قرار بود به سردبیری «ماشالله‌ شمس‌الواعظین» و تحریریه‌ای متشکل از روزنامه‌نگاران قدیمی و گروهی از نویسندگان جوان‌تر منتشر شود. یکی از خبرنگاران نشاط در این‌باره می‌گوید: «خیلی رک و راست باید گفت که جمع شدن عده‌ای از روزنامه‌نگارهای دوران خاتمی آن هم با اسم و لوگوی تحریک کننده‌ای مثل نشاط، برای جناح مخالف شدیداً حساسیت‌زا است. به نظر من دلیل اصلی جلوگیری از انتشار نشاط همین است و دلایل شبه قانونی مطرح شده، فقط بهانه‌جویی بود. می‌ماند بیش از 4 ماه کار و تلاش ما که مثل یک بچه مرده به دنیا آمد!»

نشاط که از شهریورماه برای انتشار دوباره استارت زده بود، عصر دوشنبه 11 آذر تحریریه خود را تعطیل کرد.

بلاتکلیفی و دلسردی مطبوعاتی‌ها

واقعیت اینکه نشاط به سرنوشت «هم‌میهن» دچار شد؛ روزنامه‌ای که نام «غلامحسین کرباسچی» را یدک می‌کشید و اخیراً 2 پیش‌شماره هم روی دکه‌های مطبوعاتی فرستاده بود، ولی با افتادن در کش و قوس ماده‌ها و تبصره‌های قانونی دچار بلاتکلیفی و نهایتاً تعطیلی شد. این روزنامه سال 1386 به دلیل تیتر کردن موضوع «سهمیه‌بندی شدن برق به زودی» (که به نقل قولی از «محمود احمدی‌نژاد» در سفرش به عسلویه برمی‌گشت) توقیف شد. اما وکیل روزنامه در مهر 1387 از تبرئه و رفع توقیف آن خبر داد و قرار بود از 4 آبان امسال و با سردبیری «محمد قوچانی» دوباره منتشر شود. 3 آبان دومین پیش‌شماره هم‌میهن در قطع مترویی اما مطابق سلیقه قوچانی همچنان با فونت ریز و مطالب حجیم و پرکلمه چاپ شد و نوید یک روزنامه پر و پیمان را به مخاطبان می‌داد.

در همین حین، خبر اعتراض رئیس قوه قضاییه به انتشار هم‌میهن - 6 سال بعد از رفع توقیف- نگران کننده شد. حتی حمایت لفظی جنتی وزیر ارشاد هم ثمر نکرد و با گذشت روزها خبری از چاپ روزنامه نشد. تا اینکه بالاخره روز 13 آبان محمد قوچانی خبر داد این روزنامه تا اعلام نظر نهایی قوه قضاییه منتشر نمی‌شود. او به ایسنا گفت: «هم​میهن هنوز بلاتکلیف است و فکر نمی​کنم مشکل آن به این زودی حل شود.»

انتظار برای رفع چنین مشکلی یعنی یک بلاتکلیفی طولانی که طبیعتاً به دلسردی کارکنان مجموعه منجر می‌شود. یکی از اعضای تیم فنی هم‌میهن می‌گوید: «در دوران احمدی‌نژاد به این مسائل عادت کرده بودیم، اما فکرش را نمی‌کردیم که در دولت جدید و هنوز کار را شروع نکرده، توقیف مان کنند. حالا باز باید برگردیم سراغ همان هفته‌نامه خودمان!»

منظور او مجله «آسمان» است، که کادر آن اسکلت اصلی روزنامه هم‌میهن را تشکیل می‌دادند. چندی پیش کرباسچی در اظهار نظری گفته است: «ان‌شالله این هفته‌نامه به‌زودی به روزنامه تبدیل می‌شود.»

آیا می‌شود؟

بادها خبر از تغییر فصل نمی‌دهند!

یک کارشناس رسانه مسائلی مانند جنجال روزنامه «بهار» که به توقیف این رسانه ختم شد، هم‌زمانی شروع به کار چند نشریه و سایت خبری، ظاهر شدن دوباره نام‌های قدیمی و فعالیت روزنامه‌نگاران دوران اصلاحات و «کم‌طاقتی جناح حاکم» را از مهم‌ترین دلایلی می‌داند که مانع از جان گرفتن مطبوعات در شرایط فعلی ایران می‌شود. حمله‌ها و هشدارها از طرف شخصیت‌های تندرو زیاد شده و تعابیری مثل «فعالیت خزنده اهالی فتنه» مرتب شنیده می‌شود. هراس از تکرار آنچه در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی روی داد باعث می‌شود روزنامه‌های اصلاح‌طلب دشمنان زیادی داشته باشند.

این میان، روزنامه توسعه با تغییر و تحولات زیادی که در چند ماه اخیر داشته، «پر حاشیه‌ترین» رسانه در حال انتشار لقب گرفته است. تا امروز 3 تیم از روزنامه‌نگاران مختلف - از جمله محمد قوچانی و تیم همراهش- به مشکل برخورده و از همکاری با مدیریت این روزنامه سر باز زدند.

آخرین تیمی که قرار بود توسعه را منتشر کند، به سردبیری «رضا نوربخش» و همکاری «امیر هادی انواری»، «مزدک علی نظری» و «فرشاد قربانپور» بود که همگی از زندانیان سیاسی سابق و محکومین حوادث سال 88 هستند. به گفته روزنامه‌نگاران توسعه، تعطیلی تحریریه تصمیم جمعی خود همکاران بوده و به دلیل عدم حمایت لازم از طرف مدیران و سرگرم بودن مدیرمسئول به امورات تجاری دیگر، دست به این اقدام زده‌اند.

روزنامه توسعه نزدیک به دو دهه قدمت دارد و فعالیت آن با درگذشت «قلی شیخی» صاحب امتیازش، در پاییز 1390 متوقف شد. پس از یک سال، هیات نظارت بر مطبوعات با انتشار مجدد توسعه موافقت کرد. «روح اله سوری» مدیر مسئول و «موسسه مالی و اعتباری آرمان» اسپانسر این روزنامه است.