روز انتخابات در بند عادی زندان چه خبر بود؟

از یک ماه قبل از انتخابات، روحانی و امام جماعت زندان و مسوولان بخش فرهنگی، تشویق و ترغیب خود را شروع می کنند. یک هفته مانده به انتخابات، این امکان را به خانواده ها می دهند تا شناسنامه زندانی هایشان را به داخل زندان تحویل بدهند. روز رای گیری، صندوق سیار انتخابات مابین بندها دست به دست می شود اما معمولا کم تر زندانی بند زندانیان عادی میلی به مشارکت در انتخابات از خودش نشان می دهد و توصیه های مکرر امام جماعت زندان و آن همه حدیث و روایت روی زمین می ماند.

این خلاصه روایت یک زندانی است از آن چه در یک ماه گذشته رخ داده است. ادامه گفت و گوی تلفنی ما با بی حوصلگی او همراه می شود: «چه فرقی می کنه کی انتخاب بشه خانم؟ اصلا شما بگو! هر کس بیاد سر کار، به حال ما چه توفیری داره؟ این جا تو بند اشرار و مخدری ها از هر کی سوال کنی، چیزی بیش تر از این بهت نمی گه. این جا که دنیای بیرون نیست که ملت سر ماجرای انتخابات، تو سر و کله هم بکوبند. هر کی در بیاد، نه یه روز مرخصی ما اضافه می شه، نه کسی به فکر سرمای زندان و کیفیت بد غذای این جا و همه ناحقی ها است.»

ساکنان بند زندانیان سیاسی هم که مثل شما و شاید در شرایطی به مراتب دشوارتری به سر می برند، در انتخابات مشارکت می کنند؟

• از اون جا خبر ندارم اما مگه زندانی های بند امنیتی چند درصد ساکنین زندان هستند؟ به هر حال، من یکی نه اخبار رو گوش می دم، نه این مسایل رو پی گیری می کنم. دعوا سر لحاف ملا است.

«نادر» از اهالی کرمانشاه و از ساکنین «اندرزگاه قتل» است. او با حکم اعدام روبه رو است؛ به جرم قتل نفس. زن عمویش را حین درگیری خانوادگی، با یک ضربه چاقو کشته است. به حکمش اعتراض کرده و حالا منتظر رای دادگاه تجدید نظر است. او هم توجهی به ماجرای انتخابات ندارد: «نه خانم، شرکت نکردم. راستش برام فرقی نمی کنه دیگه که کی بره و کی بیاد. هیچ بدی نمی ره که جاش بدتر نیاد. هر بار تو انتخابات شرکت کردم، بعدش پشیمون شدم. 30 ساله این ها حکم اعدام تمام ملت رو تصویب کردن. مگه اعدام چیه؟ ملت گرسنه یعنی ملت اعدامی. باید این جا باشین تا ببینین که عمق فاجعه تا کجا است.»

خیلی ها اعتقاد دارند مشارکت در انتخابات هم راهی است برای اصلاح و تغییر قانون.

• ببخشید خانم، بهتون برنخوره ها؛ این حرفا همه اش از سر شکم سیریه؛ همه اش حرف مفته؛ کشکه. هر کسی هم بیاد، سرنوشت ما عوض نمی شه. اولش همه میان یه مشت شعار قشنگ می دن و آخرش که با رای یه عده بی خبرِ ناآگاه انتخاب می شن، می رن دنبال بخور بخور. اصلا من چرا برم رای بدم وقتی  آخر سر قراره اعدام بشم. هر چی به قاضی می گم تو یه لحظه آنی از سر عصبانیت حین فحاشی و درگیری خانوادگی، کنترلم رو از دست دادم و یه ضربه به زن عموم زدم. اگه قصدم کشتن بود که خودم نمی بردمش بیمارستان. حالیشون نیست. این چه قانونیه خانم؟ شما بگین.»

تا این جای گفت و گو با زندانی ها در مورد انتخابات راه به جایی نبرده ام. آن ها از حرف زدن درباره انتخابات سرباز می زنند:« ولمون کن خانم، شما هم دلتون خوشه. خوشی زده زیر دلتون. ما باید کلاهمون رو سفت بچسبیم تا باد نبره. ما رو چه به سیاست؟»

«نوید»، یک زندانی بند زندانیان امنیتی است که دو سالی است در بند زندانیان عمومی به سر می برد: «با این که این ها مجرمند اما غالبا رگ و ریشه مذهبی دارند. وقتی با مسوولان زندان برخورد می کنند، نوعی تظاهر و ریاکاری در رفتارشان می بینی. بعضی از آن ها روز رای گیری هم اگر شناسنامه در اختیارشان باشد که غالبا نیست، نه از سر آگاهی و انتخاب بلکه از سر تفنن و خوش خدمتی برای مسوولان زندان، در جریان انتخابات شرکت می کنند. هیچ مشارکتی در امور سیاسی ندارند. گاهی شبکه خبر و اخبار "20:30" شبکه دو را تماشا می کنند. حتی این یکی دو روزه و در طول ماجرای انتخابات می بینم که گاهی که اخبار ساعت 14 شبکه یک منتشر می شود، برای چند دقیقه دور تلویزیون جمع می شوند و گوش هایشان را تیز می کنند اما همه این واکنش ها موقتی است. دغدغه نان و جان‎شان را دارند و الویت شان ابتدایی ترین حقوقی است که در زندان به سختی تامین می شود.»