دادستان سبزوار و حکایت داروغه و آلت زنا

مساله لغو کنسرت ها، رفته رفته به معضل اصلی حوزه فرهنگ تبدیل شده است. اگرچه پس از انقلاب سال 1357 در ایران نوعی نگاه بدبینانه به موسیقی شکل گرفت و فعالیت های هنری بسیار محدود شد، لکن هر از چندگاهی اجازه برگزاری کنسرت به برخی گروه ها داده می شد. در حال حاضر، گذشته از اینکه گروه های موسیقی با مشکلات عدیده ای برای اخذ مجوز همراه هستند، حتی پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوزهای لازم، هر لحظه امکان لغو مجوز صادر شده نیز وجود دارد. این امر به دلیل فقدان مقررات منسجم در حوزه موسیقی بوده، طوری که مشخص نیست چه نهادی دقیقا متولی اعطاء مجوز به کنسرت هاست.

لغو کنسرت یک گروه، خسارت های قابل توجهی به آن گروه وارد و تبعات روانی به همراه دارد. تازه ترین نمونه این وضعیت لغو مجوز کنسرت سالار عقیلی در سبزوار است. در حالی که تمامی اقدامات لازم برای برگزاری کنسرت انجام شده و مراحل قانونی طی و مجوز اخذ شده بود، در یک اقدام شتابزده و خارج از چهار چوب قوانین، دادستان سبزوار دستور عدم برگزاری کنسرت را صادر کرده است. بر اساس دستور دادستانی که در خبرگزاری های داخلی منتشر شده، او بدون ذکر دلیل به نیروی انتظامی دستور داده از برگزاری کنسرت جلوگیری کند. این در حالی است که یکی از مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی اعلام کرده برای اخذ مجوز با مسئولان امنیتی و انتظامی صحبت کرده و آنها موافقت خود را اعلام کرده اند. برخی از مقامات قضایی استان خراسان رضوی  از جمله دادستان عمومی و انقلاب مشهد، دلیل لغو کنسرت را احتمال وقوع جرم و اتفاقات اخلاقی ناگوار در حین برگزاری کنسرت دانسته اند.

بر اساس قوانین و مقررات پراکنده در مورد فعالیت های هنری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی اصلی فعالیت های هنری و صدور مجوز برای برگزاری کنسرت هاست. اداره ارشاد بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه از دستگاه های مربوطه در این مورد نظرخواهی و در نهایت با موافقت آنها اقدام به صدور مجوز می کند. در این میسر، نیروی انتظامی وظیفه تامین امنیت کنسرت را داشته و صدور مجوز در عمل بدون نظر اداره اماکن نیروی انتظامی ممکن است.

با این وجود و علی رغم مسئولیت اداره فرهنگ و ارشاد، بارها مشاهده شده نیروهای غیرمرتبط دیگری از جمله بسیج یا سپاه نیز وارد این حوزه شده و با اعمال فشار و تهدید مانع برگزاری کنسرت ها شده اند. در مساله لغو کنسرت سالار عقیلی در سبزوار مقامات قضایی نیز خود را صالح به دخالت در این حوزه دیده اند و پیشگیری از جرم را بهانه این اقدام خود دانسته اند.

از لحاظ حقوقی به نظر نمی رسد دادستانی چنین اختیاری را داشته باشد، زیرا مقررات مربوطه صدور مجوز را در صلاحیت اداره ارشاد و اداره اماکن نیروی انتظامی دانسته است. برای صدور مجوز به یک کنسرت این ارگان ها با ضوابط داخلی خود تمامی جوانب را در نظر گرفته و از ارگان های لازم استعلامات ضروری را به عمل می آورند. بنابراین چنانچه مجوزی صادر شود، اصل بر این است که کنسرت چه از لحاظ ماهوی و چه از لحاظ شکلی بلااشکال بوده و هیچ گونه مشکلی در برگزاری کنسرت به وجود نخواهد آمد. از طرف دیگر گرچه یکی از وظایف قوه قضائیه پیشگیری از جرم است و رئیس قوه قضائیه طی بخشنامه ها و آیین نامه های متعدد بخشی از این وظیفه را به دادستان ها واگذار کرده، اما تاکنون تعریف مشخصی از پیشگیری از جرم و قلمرو آن ارائه نشده است. منظور قانون اساسی از پیشگیری از جرم اتخاذ سیاست های کلان قضایی برای مبارزه با جرایم است و در هیچ قانونی اشاره نشده که دادستانی می تواند به بهانه پیشگیری از جرم وارد حوزه های غیر قضایی شود. در قوانین متعدد وظایف دادستان مشخص شده است. مهمترین وظیفه دادستان دخالت در جرم انجام شده یا جرمی است که در شرف تحقق می باشد و در هیچ قانونی اشاره نشده که دادستانی می تواند از فعالیت های هنری جلوگیری کند.

 مساله دیگر اینکه دادستان سبزوار با چه مدارک و شواهدی تشخیص داده برگزاری کنسرت ممکن است موجب وقوع جرم شود؟ آیا ایشان اطلاعاتی در این زمینه داشته اند و یا افرادی تهدید به برهم زدن امنیت کنسرت کرده اند؟ وقتی که نیروی انتظامی با این کنسرت موافقت و برقراری امنیت آن را تضمین کرده است، دادستانی با چه توجیهی معتقد است امکان وقوع جرم وجود دارد؟ گذشته از اینکه دادستانی اختیار تصمیم گیری در این مورد را نداشته، آیا نباید ایشان دلیل قانع کننده ای برای ادعای امکان وقوع جرم ارائه دهد؟ اگر مقامات قضایی بدون وجود شواهد و مدارک و فقط با تصور اینکه ممکن است در کنسرت بدحجابی به وجود آید یا زن و مرد مختلط شوند و یا اینکه به قول خود اتفاق اخلاقی ناگوار رخ دهد، اقدام به لغو مجوز کرده اند، باید گفت که در این صورت باید دستور منع رفت و آمد در خیابانه ا را نیز صادر کرد زیرا ممکن است فردی در خیابان مرتکب بدحجابی شود! و یا لازم است ساخت ونگهداری چاقو حتی در خانه ها نیز ممنوع شود چرا که ممکن است با این چاقو، فردی به قتل برسد! چنین منطقی را چگونه می توان پذیرفت؟ آیا احتمال بعید ارتکاب جرم در کنسرت قصاص قبل از جنایت نیست؟ باید به دادستان سبزوار و دیگر مقامات قضایی که در لغو کنسرت دخیل بوده اند حکایتی یادآوری شود: نقل است که روزی داروغه ای مردی را شلاق زنان به روی زمین کشیده و با خود می برد و مرد فریاد می زد که رهایم کن.  در این هنگام رهگذر رندی از راه رسیده و  و به داروغه می گوید که چرا این بیچاره را اینگونه شلاق میزنی. داروغه می گوید از این مرد وسایل ساخت آلت خمر پالودن یافته ام، پس قصد داشته این آلت را ایجاد کرده و شراب ساخته و بنوشد. بدین دلیل وی را نزد قاضی می برم تا حکم به مجازاتش دهد. رهگذر از داروغه می پرسد که آیا این مرد خمر پالوده است و آیا شرب خمر کرده است؟ داروغه جواب می دهد که هنوز این کار را نکرده ولی می خواسته شرب خمر کرده و احکام شرعی را زیرپاگ ذارد. رند هر چه  می گوید نه هنوز آلت خمرپالودن بوده و نه شراب و نه شرب خمری، داروغه قبول نکرده و مرتبا می گوید آلت خمرپالودن یافته ام. رهگذر در این لحظه تنبان خود را پایین کشیده و آلتش را به داروغه نشان داده و می گوید: پس مرا هم نزد قاضی ببر چون آلت زنا دارم!