پرچم‌های رنگین‌کمانی همه را به خود می‌خوانند: هم فال است و هم تماشا؛ موسیقی و رقص و خنده و بهانه‌ای برای شنیدن صداهایی که کمتر شنیده می‌شوند. در جهان روزهای مشخصی هست که دگرباشان، یعنی همجنسگرایان زن، همجنسگرایان مرد، دوجنسگرایان، و تراجنسی‌ها، به خیابان می‌آیند و با راهپیمایی و رژه اعلام می‌کنند که از دگرباش بون خود خوشحا‌لند. رژه دگرباشان جنسی، به نام رژه پراید شناخته می‌شود؛ یعنی آنها به دگرباشی خود مغروند. این جشن یادبود درگیری میان پلیس و همجنسگرایان در روز ۲۸ ژوئن سال ۱۹۶۹ در خیابان کریستوفر شهر نیویورک است.
گرچه در کشورهای مختلف، این برنامه تفاوت زمانی دارد، اما در بسیاری جاها هفته آخر ماه ژوئن، برنامه‌های مختلفی برای کمپین‌سازی و مبارزه برای حقوق دگرباشان برگزار می‌شود که با رژه پراید، به پایان می‌رسد. هرچند به نحوه برگزاری این رژه‌ها انتقاداتی می‌شود و برخی برنامه‌های این رژه‌ها را به نوعی بازتولید کلیشه‌های جنسی می‌دانند، جشن، پایکوبی، حضور و آشکارسازی دگرباشان تنها برنامه‌هایی نیستند که در روز رژه دگرباشان و در هفته منتهی به آن برگزار می‌شوند. در بسیاری از کشورهایی که چنین جشنی دارند، سمینار، کارگاه‌های آموزشی و نمایشگاه‌های گوناگونی برپا می‌شود. گفت و گو درباره وضعیت حقوقی اقلیت‌های جنسی، نقد قوانین همجنسگراستیز، وضعیت کارگران جنسی، خشونت علیه جامعه اقلیت جنسی و تلاش برای ایجاد محیط های همجنسگرا دوست از جمله این بحث‌ها و برنامه‌هاست.
این روزها باز هم در شهرهای مختلف این رژه در حال برگزاری است. برخی کشورها مانند کانادا و اسپانیا بیشترین تعداد شرکت‌کنندگان در این فستیوال‌ها را با حدود یک و نیم میلیون شرکت‌کننده ثبت کرده‌اند و در کشورهایی مانند فرانسه و هلند، این تعداد به نیم میلیون نفر رسیده است. در سال‌های گذشته، تورنتو، برلین و استکهلم و استانبول، از مهم‌ترین شهرهایی بوده‌اند که رژه همجنسگرایان از ملیت‌های مختلف در آنها با شکوه و بزرگی بیشتری برگزار شده و در این برنامه‌ها، دگرباشان ایرانی هم حضور بیشتری داشته‌اند.
سال ۲۰۱۰ در آلمان، زنان همجنسگرای ایرانی برای نخستین بار در شهر فرانکفورت جمع شدند و ۱۷همجنسگرای ایرانی مقیم اروپا و ایران، برای مقابله با هوموفوبیا و افزایش تعامل و همکاری بین همجنسگرایان ایرانی نشستی برگزار کردند. در حال حاضر چندین نهاد و سازمان به عنوان حامیان حقوق همجنسگرایان ایرانی، در سوئد، کانادا، آلمان و برخی کشورهای دیگر به فعالیت مشغول هستند و وب‌سایت‌های آموزشی و خبری خاص خود را دارند، اما با وجود پراکندگی و گستردگی دگرباشان ایرانی در کشورهای مختلف، میزان این فعالیت‌ها کافی نیست.
ترکیه اولین کشور با جمعیت غالب مسلمان است که جشن پراید همجنسگرایان از سال ۲۰۰۳ در آن برگزار می شود. در اولین جشن پراید در ترکیه تنها ۳۰ نفر حضور داشتند، اما در سال ۲۰۱۳ نزدیک به یکصد هزار نفر در این مراسم شرکت کردند که البته بسیاری آن را محصول پیوستن معترضان پارک گزی به مراسم دانستند. با این حال پراید استانبول در سال گذشته، بزرگ‌ترین مراسم دگرباشان در منطقه بوده است.
امسال هم مراسم پراید استانبول با برگزاری یک سمینار ایرانی، برای دگرباشان ایران اهمیت خاصی پیدا کرد. در این مراسم تعداد زیادی از دگرباشان ایرانی که در انتظار انتقال به کشور مقصد برای پناهندگی هستند، شرکت داشتند.
همچنین امسال، پنل سخنرانی «نه به تغییر جنسیت اجباری»، پنجشنبه ۵ تیر ۱۳۹۲(۲۶ جون ۲۱۴) از سوی شبکه شش رنگ در استانبول برگزار شد و شادی امین و رها بحرینی در آن سخنرانی کردند. در این مراسم از گزارش سازمان عدالت برای ایران در زمینه نقض حقوق ترنسجندرهای ایرانی در عمل‌های تغییر جنسیت، با عنوان «شکنجه به نام درمان: عمل‌هاى تغییر جنیست اجبارى و آزار و اذیت پزشکى همجنسگرایان و ترنسجندرها در ایران» رونمایی شد.
شادی امین، هماهنگ کننده شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی در این پنل به نزدیک بودن محل برگزاری این مراسم به ایران و رشد فعالیت‌های مدنی دگرباشان اشاره کرد وگفت: «ما همجنسگرایان و ترنسجندرهای ایرانی با حضور در پراید استانبول به عنوان نزدیک‌ترین پراید به کشور ایران، می‌خواهیم بگوییم ما نزدیکیم. ما در کشور خودمان حضور داریم، در خارج از کشورمان هم حضور داریم و بیشتر از این باید به حضور ما عادت کنند.»
شادی امین ادامه داد: «کسانی که به دلیل فشار و سرکوب مجبور به خروج از از کشور شدند و و آنهایی که همچنان در داخل کشور تلاش می کنند، همچنان در همبستگی با هم فعالیت می کنند و این تلاش یکپارچه و متحد مساله ای است که باید روی آن سرمایه گذاری کرد.»
در این مراسم تعداد زیادی از دگرباشان ایرانی که در انتظار انتقال به کشور مقصد برای پناهندگی هستند، شرکت داشتند و از گزارش سازمان عدالت برای ایران در زمینه نقض حقوق ترنسجندرهای ایرانی در عمل‌های تغییر جنسیت، با عنوان «شکنجه به نام درمان: عمل‌هاى تغییر جنیست اجبارى و آزار و اذیت پزشکى همجنسگرایان و ترنسجندرها در ایران» رونمایی شد.
رها بحرینی، پژوهشگر عدالت برای ایران هم به قوانین ناظر به وضعیت ترنسجندرها و عمل جراحی تغییر جنسیت در ایران پرداخت: « بسیاری از عمل‌های تغییر جنسیت با استانداردهای حقوق بین‌الملل درباره رضایت آگاهانه و مختارانه کیلومترها فاصله دارد. از طرفی، نظام حقوقی است که ابراز گرایش جنسی همجنسگرایان و هویت‌های فراجنسیتی را جرم می‌شمارد و انتخاب میان پذیرش عقیم سازی و عمل های تغییر جنسیت از یک سو و یا مورد خشونت و تبعیض قرار گرفتن از سوی دیگر را پیش پای همجنسگرایان و ترنسجندرها می‌گذارد. از طرف دیگر جراحان تغییر جنسیت خطرات واقعی و عواقب عمل‌ها را با بیماران خود در میان نمی‌گذارند. تمامی این عوامل باعث می‌شود حق رضایت آگاهانه و مختارانه که یک اصل جاافتاده بین‌المللی است در عمل‌های تغییر جنسیت در ایران به شکل جدی مورد نقض قرار گیرد.»
روز یک‌شنبه 29 ژوئن هم رژه پراید استانبول از میدان تقسیم آغاز شد و دگرباشان ایرانی نیز در آن شرکت کردند. در شرایطی که برگزاری هیچ‌گونه برنامه‌ای در حمایت از دگرباشان در داخل ایران قابل تصور نیست، برگزاری این برنامه و حضور دگرباشان ایرانی در کشور همسایه ایران که نزدیک‌های فرهنگی و مذهبی زیادی با آن دارد، اهمیت ویژه‌ای برای جامعه دگرباش ایرانی می‌تواند داشته باشد.
علاوه بر این، مراسم "کریستوفر استریت دی" در برلین، یکی از مشهورترین برنامه‌هایی است که هر سال در اروپا برگزار می‌شود و امسال هم در 21 ژوئن برگزار شد. امسال، صدها هزار همجنسگرا در خیابان‌های شهر برلین رژه رفتند و به تبعیض علیه همجنسگرایان اعتراض کردند. بر اساس گزارش‌ها، نزدیک به ۳۰ کاروان در "کریستوفر استریت دی" شرکت کردند و چهره‌های سرشناسی با حضور در مراسم امسال از آن حمایت کردند.
تورنتوی کانادا، شهر دیگری است که دگرباشان جنسی ایرانی در سال‌های گذشته برای «افتخار» در خیابان‌های آن رژه رفته‌اند. تعداد زیادی از پناهجویان دگرباش ایرانی در کانادا زندگی می‌کنند و به همین دلیل حضور آنها در برنامه‌های هفته پراید کانادا بسیار پررنگ است. رژه افتخار همجنسگرایان، دوجنسگرایان و تراجنسیتی‌ها در این شهر، مراسم پایانی هفته «افتخار» است که هر سال در پایان ماه ژوئن برگزار می‌شود.
گوناگونی و کثرت‌گرایی در جامعه کانادا، فضای نسبتا بازی برای دگرباشان ایرانی ایجاد کرده و آنان از این فضا استفاده کرده‌اند تا علاوه بر بیان مطالبات گروهی خود، خواستار آزادی زندانیان سیاسی در ایران و بیان مخالفت با همجنسگرا ستیزی شوند.
سال گذشته در روز رژه پراید، یک سازمان و یک گروه ال جی بی تی ایرانی برنامه‌های خاص خود را داشتند. برنامه رژه به فراخوان سازمان آی آر کیو آر و عده‌ای که برای حمایت از اقلیت‌های جنسی ایرانی به مراسم آمده بودند، صورت گرفت و برنامه جشن هم توسط گروه ال جی بی تی چهل تکه برگزار شد. تعدادی از ایرانیان ساکن کانادا، فعالان اجتماعی، گزارشگران و دوستان و حامیان اقلیت‌های جنسی ایرانی نیز با این رژه و جشن همراه شده بودند.
در استکهلم سوئد، تاریخ برگزاری رژه پراید یک ماهی تفاوت دارد. جشنواره پراید استکهلم، یکی از بزرگ‌ترین فستیوال‌های همجنسگرایان، دوجنسگرایان و تراجنسیتی‌ها در اروپاست که از سال ۱۹۹۸ همراه با سخنرانی، جشنواره فیلم، نمایشگاه‌های عکاسی و هنر و کارگاه‌های آموزشی در هفته آخر ماه جولای برگزار می‌شود و با رژه افتخار دگرباشان به پایان می‌رسد. برنامه رژه خیابانی دگرباشان در استکهلم، یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های تابستانی در این شهر است که بیش از 600 هزار نفر هرسال آن را تماشا می‌کنند و 50 هزار نفر آن را برگزار می‌کنند. سال گذشته، سوم آگوست ۲۰۱۳، ایرانیان دگرباش جنسی هم مثل هر سال در این رژه شرکت کردند. صدای موسیقی ایرانی و رقص و پایکوبی ایرانیان، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. دگرباشان ایرانی هم همراه با پلاکاردها و شعارهای خود، دیدگاه و برخورد حکومت ایران را با همجنسگرایان و دگرباشان جنسی به نمایش گذاشتند: زنی با چوبه دار و طنابی که به گردنش آویخته بود، نمادی از خشونت دولتی علیه دگرباشان را به نمایش گذاشت.
رژه همجنسگرایان و اعتراض به نابرابری‌های جنسی هر سال با امید به پایان یافتن خشونت و تبعیض علیه دگرباشان به پایان می‌رسد، اما دگرباشان جنسی حتی در آزادترین کشورهای جهان که بزرگ‌ترین رژه‌ها در آنها برگزار می‌شود، هنوز با آزار و خشونت روبه‌رو هستند. حمله، اخراج از محل کار، تحقیر و تمسخر، همچنان در میان مخالفان دگرباشی رواج دارد.
در داخل ایران هم خشونت علیه دگرباشان به شکل رسمی و غیررسمی ادامه دارد؛ جایی که مجازات همجنسگرایی مرگ است و ترنس جندرها با خشونت پلیس و خانواده روبه‌رو می‌شوند. با این حال، دگرباشان ایرانی حالا همه جا هستند و حتی از استانبول پیامی به داخل مرزهای ایران می‌فرستند: «ما همه جا هستیم، به ما عادت کنید!»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر