چندی پیش حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان، وابسته به طیف تندرو جناح محافظه‌کار ایران، یک استاد دانشگاه امریکایی را «مروج همجنس‌بازی» خواند، اما به خلاف انتظار، به دلیل این موضوع مورد انتقاد قرار گرفت.
محمد مطهری، روحانی‌ای که معاونت یک بنیاد پژوهشیِ دینی را بر عهده دارد، در نامه‌ای بلند به مدیر مسئول کیهان او را بابت تمایلش به این گونه حملات شدیداً مورد انتقاد قرار داد: «برای من قابل‌درک نیست که چرا کیهان تا کسانی را جاسوس و همجنس‌باز و مزدور و ساده‌لوح و... ننامد روزش شب نمی‌شود.» مطهری شاید در خارج از ایران چهره چندان شناخته‌شده‌ای نباشد، اما او فرزند آیت‌اللهِ پرنفوذی است که از بنیانگذاران انقلاب اسلامی بود.
جنجال اخیر زمانی به راه افتاد که از «کلی جیمز کلارک» Kelly James Clark))، پژوهشگر ارشد «موسسه بین‌الادیانی کافمن» Kaufman Interfaith Institute) )در «گرند رپیدزِ» (Grand Rapids ) ایالت میشیگان امریکا، دعوت شد تا در تاریخ ششم ژوئن در دانشگاه فردوسی مشهد درباره دین و خاستگاه های آن به سخنرانی بپردازد.
اما سخنرانی کلارک در پی اعتراض جمعی از دانشجویان که او را به ترویج همجنس‌گرایی متهم می‌کردند لغو شد. همچنین به گزارش «تهران تایمز»، «گروه فشاِر» دانشگاه فردوسی کلارک را متهم کرد که «تئوریسین تفکر داروین» است و چندین بار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، دیدار کرده است.
روزنامه کیهان فرصت را غنیمت شمرد تا از این جنجال به نفع خود بهره ببرد و نوشت کلارک ایران را به نقض حقوق بشر متهم کرده است و در صدد پیشبرد پروژه «اسلام امریکایی» است، و در ادامه او را حامی همجنس‌گرایی نامید.
کلارک از لس‌آنجلس در ایمیلی در پاسخ به سؤالات «ایران وایر» نوشت: «حدود ۳۰ درصد حق با آن هاست. من چندین بار در بخش وبلاگ های «هافینگتن پست» از حق ازدواج همجنس‌گرایان دفاع کرده‌ام، اما فعال حقوق همجنس‌گرایان نیستم. بله، از نظریه تکامل دفاع می‌کنم و معتقدم که این نظریه با مسیحیت و اسلام سازگار است. هیچ دیداری با نتانیاهو نداشته‌ام و عامل پروژه اسلام امریکایی نیستم. اصلاً درست نمی‌دانم معنای این عبارت چیست.»
عنوان سخنرانیِ لغوشده کلارک «دین و دانش منشاء» بود، و او قرار بود سخنرانی دیگری نیز با عنوان «آزادی و تساهل در عصر منازعات مذهبی» ایراد کند.
او می‌گوید: «احتمالاً باید سخنرانی دوم را اول ایراد می‌کردم. آنجا که بودم از هیچ یک از این اتهامات اطلاع نداشتم و بعداً بود که چیزهایی درباره گروه های محافظه‌کار شنیدم. همچنین فهمیدم که حزب‌الله ایران سابقه مرا بررسی کرده و متوجه شده که ارزش مخالفت ندارم. مطلع شدم که مردم اعتراض کرده‌اند و سخنرانی‌ام لغو شده است. فقط ۲۰ دقیقه قبل از سخنرانی از لغو آن خبردار شدم.»
تندروهای ایران ترجیح می‌دهند به جای لفظ «همجنس‌گرا» از اصطلاح توهین‌آمیز «همجنس‌باز» استفاده کنند؛ واژه‌ای که در فرهنگ ایران بار منفی دارد و بیشتر اوقات برای تحقیر افراد همجنس‌گرا از آن استفاده می‌شود.
«ویلیام بیمن»، (William Beeman) استاد مردم‌شناسی دانشگاه «مینه سوتا» و متخصص خاورمیانه با محوریت ایران، می‌گوید: «ایرانیانِ متجدد و طبقه بالا وقتی می‌خواهند از روابط بین دو جنس موافق به معنای اروپایی یا آمریکاییِ کلمه حرف بزنند از واژه gay استفاده می‌کنند، چون در فارسی کلمه‌ای نداریم که از این نظر خنثی باشد و به فاعل یا مفعول بودن اشخاص در این نوع رابطه اشاره نکند. البته «همجنس‌باز» هم چیزی درباره فاعل یا مفعول بودن افراد همجنس‌گرا به ما نمی‌گوید، اما این واژه مال همین ۲۰، ۳۰ سال اخیر است.»
اما صرف‌نظر از این که برای «همجنس‌گرایی» چه کلمه‌ای به کار برده شود، تندروها در ایران از این مفهوم برای حمله به مخالفانشان و جلب توجه افکار عمومی استفاده می‌کنند و به همین دلیل است که همجنس‌گرایی یکی از موضوعات مورد علاقه آن هاست.
بیمن می‌گوید: «آن ها از این طریق، همه حیثیت و آبروی طرف را به باد می‌دهند. صرف این ادعا که فلان شخص همجنس‌گرای مفعول است ـ در جامعه ایران همجنس‌گرای فاعل بودن آن قدرها مذموم نیست ـ جنبه های دیگرِ شخصیتِ او را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و تقریباً اعتبار و آبرویی برایش باقی نمی‌ماند. مردم می‌گویند «استاد بزرگی است، درست، هنرمند بزرگی است، درست، ولی...» آن وقت آن شخص باید دوره بیفتد که خلافش را ثابت کند، ولی هرچه بیشتر تلاش کند صحت آن ادعا بیشتر ثابت می‌شود. اتهامِ خیلی کاری و کوبنده‌ای است.»
البته در ایران علاوه بر افراد، مجامع بین‌المللی نیز آماج این‌گونه حملات تندروها قرار می‌گیرند. در آوریل سال جاری، پارلمان اروپا قطعنامه‌ای در خصوص نقض حقوق بشر در ایران به تصویب رساند که مقامات و شخصیت‌های اصولگرای ایران به طور خاص بر یک بخش آن متمرکز شدند، بخشی از بند ۱۴ که در آن «سرکوب و تبعیض بر اساس مذهب، باور، قومیت، جنسیت یا گرایش جنسی» محکوم شده بود.
ائمه جمعه و نمایندگان مجلس ادعا کردند که پارلمان اروپا به اسم حقوق بشر درواقع به دنبال ترویج همجنس‌گرایی در ایران است. تندروها که می‌دانند جامعه ایران آمادگی پذیرش همجنس‌گرایی را ندارد تلاش می‌کنند با انگشت گذاشتن بر حمایت غرب و جامعه جهانی از حقوق همجنس‌گرایان کل مواضع اتحادیه اروپا را زیر سوال ببرند. آنان کوشیده‌اند احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه حقوق بشر در ایران، را نیز با همین ترفند بی‌اعتبار کنند.
بیمن البته رویکرد نمایندگان مجلس ایران را بخشی از پدیده‌ای جهانی می‌داند و می‌گوید: «اعراب هم معترض‌اند، عربستان سعودی هم معترض است. همین الان در نقاط بسیار زیادی از دنیا سرکوب اجتماعی به شکل‌های مختلف رواج دارد و برای آن معمولاً توجیهات مذهبی می‌آورند.»
این در حالی است که به گفته بیمن در اسلام بحث ممنوعیت روابط همجنس‌گرایانه پشتوانه چندانی ندارد. او می‌گوید: «در اسلام واقعاً هیچ چیزی در این باره وجود ندارد. در واقع، در کتاب مقدس بیشتر به بحث ممنوعیت روابط دو جنس موافق برمی‌خوریم تا در اسلام.» او می‌گوید ممنوعیت‌هایی در این زمینه در فقه اسلامی وجود دارد اما «این ممنوعیت‌ها واقعا از لحاظ تاریخی پشتوانه محکمی ندارند.»
فقط تندروها نیستند
حمله تندروها به همجنس‌گرایی به مرزهای ایران محدود نمی‌شود. سال گذشته شخصیت‌های برجسته تندرو به برگزاری مسابقه سالانه آوازخوانی «یورو ویژن» (Eurovision) که در سال ۲۰۱۳ جمهوری آذربایجان میزبان آن بود اعتراض کردند. آنان یکی از رویدادهای جنبیِ مسابقه، یعنی راهپیمایی همجنس‌گرایان، را محکوم کردند و در این باره به مقامات آذربایجان هشدار دادند؛ رویدادی که محمدرضا مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان، مجلسی که اختیار انتخاب رهبر را دارد، آن را «رژه حیوان صفتان همجنس‌باز» نامید.
نمونه معروف تر اظهارات مرتب محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، علیه همجنس‌گرایی است. او در سپتامبر ۲۰۰۷ در جلسه‌ای در دانشگاه کلمبیا خطاب به حاضران گفت: «ما در ایران مثل کشور شما همجنس باز نداریم.» او همچنین در مصاحبه‌های تلویزیونی‌اش، همجنس‌گرایی را عامل بیماری های روانی و اجتماعی دانسته است. در سال ۲۰۰۹ نیز در سخنرانی‌اش به مناسبت پیروزی در انتخابات با تشبیه همجنس‌گرایان به دزد ادعا کرد که برخی از رقبایش برای جلب آرای همجنس‌گرایان به آن «کثافت‌ها» امتیاز می‌دهند.
اما فقط تندروها نیستند که علناً علیه همجنس‌گرایی موضع می‌گیرند. محمد مطهریِ روحانی نیز در نامه اعتراضی‌اش به کیهان، خود از واژه توهین‌آمیز «همجنس‌بازی» استفاده می‌کند و پروفسور کلارک را به دلیل مخالفت با آن می‌ستاید، و در همین ماه جاری علی مطهری، برادر محمد مطهری و نماینده مجلس، همجنس‌گرایی را «خلاف طبع بشر» و «حیوانیت» نامید.
کلارک می‌گوید: «شنیده‌ام که محمد مطهری در برابر حملات، با شجاعت و متانت از من دفاع کرده است. ولی چون فارسی بلد نیستم درست نمی‌دانم درباره‌ام چه نوشته است. من در همه نوشته هایم درباره حقوق همجنس‌گرایان ـ که تعدادشان زیاد هم نیست ـ از فضایل مدنی تساهل و آزادی دفاع کرده‌ام و از تلاش اکثریت مذهبی برای صورت قانونی بخشیدن به باورهای دینی و اخلاقی خود انتقاد کرده‌ام. به باور من جنس حمایت از حقوق افراد همجنس‌گرا از همان جنسِ حمایت از حق آزادی مذهب است.»
مطهری در ادامه نامه خود از کیهان به دلیل مصاحبه با «تیری میسان» Thierry Meyssan))، روزنامه‌نگار فرانسوی و فعال حقوق همجنس‌گرایان، که در کتاب خود، دروغ بزرگ، حملات ۱۱ سپتامبر را کار گروهی ناراضی در درون ارتش آمریکا می‌داند، انتقاد می‌کند و همچنین تلویزیون دولتی ایران را به دلیل مصاحبه های مکرر با میسان درباره حملات ۱۱ سپتامبر به باد انتقاد می‌گیرد.
اگرچه مقامات ایرانی وقتی پای همجنس‌گرایی به میان می‌آید وحدت نظر دارند و مرتب سعی می‌کنند همجنس‌گرایی را به نمادی اجتماعی و فرهنگی برای تحقیر مخالفان بدل کنند، این رویکرد صرفاً به خاطر رقابت‌های سیاسی نیست و باورهای مذهبی نیز نقش مهمی در نوع نگرش و قضاوت ایشان درباره همجنس‌گرایی ایفا می‌کند.
بیمن می‌گوید: «رسماً ممکن است در ایران رفتار همجنس‌گرایانه ممنوع باشد ولی عملاً انعطاف‌پذیری زیادی در این زمینه وجود دارد. با این حال مردم، زیر فشار، فوراً به یک جور اصل نوشته شده برمی‌گردند و سعی می‌کنند از آن دفاع کنند.»
بیمن همچنین می‌گوید در اسلام شیعه درباره موضوعات مختلف بین مراجع تقلید گوناگون، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد: «در حال حاضر ۶۶ مرجع تقلید داریم که نظرات فقهی هر یک با دیگری فرق دارد. ما در شیعه هیچ تفسیر واحدی نداریم.»
طی سال‌های اخیر، شخصیت‌های اصلاح‌طلب که در زمینه های دیگر، منتقد حکومت‌اند هیچ اقدامی در جهت حمایت از همجنس‌گرایان و همجنس‌گرایی صورت نداده‌اند و در بهترین حالت سکوت کرده‌اند، آن هم نه برای مصالح افراد همجنس‌گرا، که برای جلوگیری از حمله تندروها به خود.
بیمن می‌گوید: «درست است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی [ممنوعیت همجنس‌گرایی] قید شده ولی می‌توان این را هم گفت که [این امر بازتابی از] تفکر خمینی است که فقط یکی از مراجع تقلید بود. درواقع طرز فکر او فقط یکی از طرز فکرهای مختلف بود. اگر اصل ولایت فقیه ـ که منشاء اختیارات [علی خامنه‌ای، رهبر ایران] است ـ مورد بازنگری قرار گیرد در آن صورت همه چیز عوض می‌شود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر