اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸ در پی یک عامل اقتصادی یعنی شوک وارد آمده بر قیمت بنزین به راه افتاد. در این سلسله گزارش‌ها تلاش کرده‌ایم تا تصویری کلی و کلان از اقتصاد و وضعیت معیشت شهرهایی ارایه کنیم که نامشان بیش از دیگر شهرهای ایران در میان اخبار اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸، شنیده شد.
در این گزارش‌ها نرخ تورم، نرخ بیکاری و وضعیت بازار کار ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های بررسی شده است. شاخص فلاکت، ضریب جینی و وضعیت بودجه خانوار نیز از دیگر شاخص‌هایی است که برای ارایه تصویری شفاف‌تر از اقتصاد و معیشت خانوارهای ساکن در شهرهای معترض به آن‌ها مراجعه کردیم.
اما این بررسی اقتصادی با محدودیت‌هایی همراه بود، بسیاری از آمار و ارقام موجود به آمارهای استانی محدود می‌شد و اعداد و ارقام به تفکیک شهرستان‌ها در دسترس نبود، ازاین‌رو بسیاری از این شاخص‌ها میانگین‌های استانی است که لزوما تصویر دقیقی از وضعیت شهرستان موردنظر ما ندارند.
در این گزارش به بررسی وضعیت اقتصادی استان کرمانشاه پرداخته‌ایم. استانی که نام دو شهرش یعنی جوانرود و کرمانشاه در خبرهای مربوط به اعتراضات آبان‌ماه بارها شنیده شد.
***
قرار گرفتن نام استان کرمانشاه به‌عنوان دارنده بالاترین نرخ بیکاری در میان استان‌های ایران، شناخته‌شده‌ترین تصویر از وضعیت اقتصادی استانی است که نه در سال‌های اخیر بلکه حتی در نیم‌قرن اخیر، هرگز نتوانسته اوضاع اقتصادی بسامانی را تجربه کند.
نرخ بیکاری استان کرمانشاه در پاییز سال ۱۳۹۸، ۱۶٫۳ درصد بود، مقایسه این نرخ بیکاری را با نرخ بیکاری میانگین ایران در همان مقطع (۱۰٫۶ درصد) فاصله‌ای قابل‌توجه به میزان ۶٫۳ واحد/درصد را نمایان می‌سازد.
نرخ مشارکت اقتصادی استان کرمانشاه در پاییز امسال ۴۷٫۴ درصد گزارش‌شده که بالاتر از نرخ مشارکت اقتصادی در کل کشور بود که ۴۴٫۳ درصد اعلام شد.
شاخص نسبت اشتغال که از نسبت میزان شاغلان به کل جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر رونمایی می‌کند در پاییز سال ۱۳۹۸ در استان کرمانشاه (۳۹٫۷ درصد) و در کل ایران (۳۹٫۶ درصد) تقریبا برابر بوده است.
بیکاری در کرمانشاه دو برابر بیکاری ایران
آمار و ارقام برگرفته از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ تصویری جامع‌تر از بازار کار استان کرمانشاه ارایه می‌کند.
در سال ۱۳۹۵ نرخ بیکاری در ایران ۱۲٫۶ درصد بود حال‌آنکه در همان سال نرخ بیکاری در استان کرمانشاه ۲۵٫۱ درصد اعلام شد. فاصله بسیار بین این دو نرخ نشان می‌دهد که بیکاری در این استان، چگونه در وضعیتی بحرانی قرار داشته و دارد.
نرخ مشارکت اقتصادی در ایران در همان سال انجام شدن سرشماری ۳۹ درصد بود، اما نرخ مشارکت اقتصادی استان کرمانشاه در آن مقطع ۳۷٫۳ درصد و پایین‌تر از نرخ مشارکت میانگین کشور بود، چه‌بسا افزایش نرخ مشارکت اقتصادی در آن مقطع نرخ بیکاری بالاتری را برای استان کرمانشاه رقم می‌زد.
براساس آمار و ارقام برگرفته از سرشماری سال ۱۳۹۵، نرخ بیکاری جوانان در استان کرمانشاه ۴۹٫۶ درصد بود یعنی تقریبا نیمی از جوانان جویا و آماده کار در استان در آن سال نتوانسته بودند کاری بیابند. این نرخ بیکاری برای جوانان ایرانی در آن سال ۳۲٫۷ درصد ارزیابی شده بود.
در جداول زیر آمار مربوط به وضعیت بازار کار دو شهر کرمانشاه و جوانرود هم در کنار آمار مربوط به ایران و استان آمده است تا معلوم شود وضعیت این دو شهر نیز به چه ترتیبی بوده است.
تورم ایستاده بر مدار متوسط ایران
بررسی وضعیت تورم و سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مصرفی در استان کرمانشاه نیز بخشی از تصویرسازی کلان اقتصادی در این سری از گزارش‌هاست.
نرخ تورم میانگین در آذر ۱۳۹۸ در استان کرمانشاه ۳۸٫۱ درصد اعلام‌شده که اندکی کمتر از نرخ متوسط اعلام‌شده برای کل مناطق ایران در آذر ۱۳۹۸ (۴۰ درصد) است.
نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه آذر ۱۳۹۸ در استان نیز با قرار گرفتن در سطح ۲۶٫۳ درصد کمتر از نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه ایران در آن مقطع (۲۷٫۸ درصد) بود.
در جدول‌های زیر نرخ‌های تورم به تفکیک مناطق شهری و روستایی استان با نرخ‌های تورم در ایران مقایسه شده است که از مقایسه این اعداد و ارقام می‌توان به این جمع‌بندی رسید که تورم در استان کرمانشاه در محدوده‌ای کمی پایین‌تر از میانگین کشوری در نوسان است.
کسری بودجه خانوارها
شاخص فلاکت در استان کرمانشاه در پاییز ۱۳۹۸ به ۵۴٫۴ درصد رسید که از شاخص فلاکت محاسبه‌شده برای سراسر ایران در فصل پاییز امسال (۵۰٫۶ درصد) بالاتر بود.
طی این سال‌ها ازجمله مشکلاتی که حتی در گزارش‌های رسمی درباره وضعیت استان کرمانشاه به آن‌ها اشاره شده است درآمد اندک شهروندان و میزان تولید سرانه شهروندان این استان و سهم آن‌ها از کل تولید ناخالص داخلی ایران است.
نگاهی به وضعیت بودجه خانوارهای ساکن در استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۷ گویای این ماجراست، در سال ۱۳۹۷، استان کرمانشاه از معدود استان‌هایی بود که در پایان سال تراز بودجه خانوارهای شهری و روستایی این استان با کسری مواجه بود و خانوارهای اهل کرمانشاه با استفاده از پس‌انداز قبلی یا دریافت تسهیلات و استقراض توانستند سال را به پایان ببرند.
براساس گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بودجه خانوار، در پایان سال ۱۳۹۷ تراز خانوارهای شهری استان کرمانشاه با کسری حدودا ۲۶۵ هزارتومانی بسته شد.
اوضاع برای خانوارهای روستایی استان وخیم‌تر بود، تراز سالانه بودجه خانوارهای روستایی در کرمانشاه در پایان سال کسری بودجه‌ای به میزان ۵۴۳ هزار و پانصد تومان داشت.
سهم ناچیز از سفره اقتصاد
در گزارشی که سازمان برنامه‌وبودجه استان کرمانشاه منتشر کرده است، سهم تولیدات استان از کل اقتصاد ایران در حدود دو درصد است.
اما سرانه تولید در استان آن‌قدر اندک است که رتبه استان کرمانشاه را از این لحاظ در میان استان‌های ایران به جایگاه آخر سوق می‌دهد.
اقتصاد استان کرمانشاه اقتصادی سنتی و بر پایه کشاورزی بناشده که متوقف ماندن این بخش به شیوه‌های تولید سنتی و نداشتن زیرساخت‌ها و فقدان آموزش و فناوری‌های روز تولید، سال‌به‌سال از میزان تولیدات این بخش کاسته است.
در چنین وضعیتی از تولید اقتصادی، مبادلات تجاری و بازرگانی نیز به مبادلات درون استانی محدود است که همگی از عوامل محرومیت در استان کرمانشاه به شمار می‌روند.
مقایسه شاخص ضریب جینی استان در مناطق روستایی و شهری و مقایسه ارقام آن با اعداد و ارقام کشوری نشان می‌دهد که اوضاع اندکی بهتر از متوسط کشوری است اما ازآنجاکه درآمد در استان پایین است، بازتوزیعی برابرتر درآمدهایی چنین ناچیز، کمکی به کلیت داستان نمی‌کند.
ضریب جینی مناطق شهری استان کرمانشاه در سال ۹۷، ۰٫۳۴۶۵ بود که از ضریب جینی متوسط مناطق شهری ۰٫۳۹۴ پایین‌تر بود. همچنین رقم ضریب جینی مناطق روستایی استان کرمانشاه در سال ۹۷ به ۰٫۳۰۷۹ بالغ شد که در مقایسه با ضریب جینی مناطق روستایی ایران (۰٫۳۵۹۵) کمتر بود و به‌حساب بازتوزیع درآمدها برابرتر و متناسب‌تر بوده است، اما پرسش اصلی بازتوزیع متناسب‌تر کدام درآمدهاست؟
فروپاشی اعتماد عمومی
براساس ارزیابی‌های صورت گرفته شاخص اعتماد عمومی استان بسیار پایین و نگران‌کننده است، به‌طوری‌که به هیچ نهادی اعتماد کامل وجود ندارد، ازاین‌رو مشارکت همیارانه و احساس امنیت متوسط رو به پایین ارزیابی‌شده تا مشخص شود که آن اوضاع‌واحوال پریشان اقتصادی در دیگر حوزه‌ها نیز چه آثار جبران‌ناپذیری بر جا گذاشته است.
براساس ارزیابی‌های رسمی شاخص کل سرمایه اجتماعی در استان کرمانشاه از میزان میانگین کشوری این شاخص به‌مراتب پایین‌تر است.
سال‌ها تحمل عوارض جنگ با عراق، سرمایه‌گذاری اندک و نامتوازن در منطقه و تداوم محرومیت‌ها و محدودیت‌های برجای‌مانده باعث شده تا وضعیت استان تغییر چندانی را شاهد نباشد.
پروژه خط آهن غرب که می‌تواند با توجه به شمار زائران شهرهای مقدس شیعیان در عراق و تبادل بار و مسافر اقتصاد استان را رونق بخشد، سال‌هاست در چرخه تخصیص نیافتن بودجه‌های لازم و تاخیرهای معمول گرفتار آمده است.
مطالب مرتبط:
ماهشهر پشت ابر تبعیض و نابرابری
ماهشهر؛ شهری که نفت آن را دوتکه کرد
بهبهان و رامهرمز؛ مدیران خوزستانی، درگیری بین طوایف
نیمی از جوانان شهرهای بهبهان و رامهرمز بیکارند
استان تهران و اعتراضات آبان ۱۳۹۸؛ معترضان بیخ گوش پایتخت
شهرستان‌های استان تهران، نمایش تبعیض و نابرابری درآمدی
اقتصاد استان البرز؛ بلیت یک‌طرفه مهاجران
یزدانشهر و زینبیه دو کانون اعتراضات در اصفهان؛ شهر مهاجران
اعتراضات آبان‌ماه استان البرز؛ کرج، ماکتی از شکاف‌های طبقاتی
شهر صدرا، ایرانی کوچک با مشکلاتی بزرگ
آذربایجان غربی و شهری به نام بوکان؛ تصویر زنی که نماد اعتراضات شد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر