جمهوری اسلامی ایران ۲۲۸ روز پس از شلیک دو فروند موشک «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» به سوی یک هواپیمای مسافربری غیرنظامی و سرنگون کردن آن با ۱۷۶ مسافر در آسمان تهران، اطلاعاتی را از جعبه‌های سیاه این هواپیما منتشر کرده است.
بامداد ۱۸دی ۱۳۹۸، ابتدا خبر سقوط پرواز ۷۵۲ «هواپیمایی بین‌المللی اوکراین» در مسیر پروازی تهران به کی‌یف منتشر شد و مقام‌های جمهوری اسلامی پس از سه روز انکار، سرانجام مسئولیت شلیک موشک‌ها را پذیرفتند. حال، در روز یکشنبه ۲شهریور۱۳۹۹، «تورج دهقانی زنگنه»، «رییس سازمان هواپیمایی کشوری»، که مقام مسئول در ارتباط با هواپیمایی غیر نظامی این کشور محسوب می‌شود، اطلاعاتی را در مورد اطلاعات جعبه سیاه، به صورت شفاهی اعلام کرده است.
بر اساس گزارش این مقام مسئول در جمهوری اسلامی، در کابین هواپیمای ساقط شده اوکراین به دست نیروهای پدافند سپاه پاسداران، سه نفر از گروه پروازی حضور داشتند که هر سه متوجه شرایط غیر عادی شده بودند، اما تا لحظه آخری که صدا ضبط شده، مشغول هدایت هواپیما بوده‌اند و موتورهای هواپیما هم کار می‌کردند. صدای درون کابین تا ۱۹ ثانیه پس از انفجار موشک اول سپاه، به روی جعبه سیاه ثبت مکالمات کابین ضبط شده است.
مطابق آن‌چه ایران از اطلاعات بازخوانی‌شده جعبه‌های سیاه ارائه کرده است، صدا و یا نشانه‌ای از وضعیت کابین مسافران در صداها و اطلاعات ضبط‌‌شده وجود ندارد. نحوه صحبت و واکنش گروه پروازی نیز حاکی از سلامت جسمانی آن‌ها در لحظات اولیه انفجار موشک اول سپاه پاسداران بوده است.
۱۹ ثانیه پس از انفجار موشک اول سپاه، به دلیل شدت آسیب وارده و برخورد قطعاتی ناشی از موشک به هواپیما، ضبط اطلاعات مکالمات کابین و عملکرد فنی هواپیما قطع شده است. بر اساس اظهارات رییس سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران، حداقل ۲۵ ثانیه بعد از انفجار موشک اول سپاه، موشک دوم به هواپیما رسیده است، اما به دلیل این‌که بر اثر شدت انفجار اول اطلاعاتی بر روی جعبه‌های سیاه ضبط نشده، تحلیلی درباره عملکرد و آثار موشک دوم سپاه پاسداران به دست نیامده است.
اظهارات رییس سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی پذیرش مجدد شلیک دو موشک از سوی سپاه پاسداران به سوی هواپیمای مسافربری غیرنظامی در آسمان تهران است، اما هیچ‌گونه اطلاعات مهم و تازه‌ای درباره دلیل این حادثه مرگبار به دست نمی‌دهد.
هیچ پاسخی به این سوال‌های مهم در اظهارات مقام دولتی جمهوری اسلامی نیست. مکالمات سه نفر از گروه پروازی با برج مراقبت «فرودگاه امام خمینی» و سپس برج مراقبت «فرودگاه مهرآباد تهران» چه بوده است؟ گروه در چند دقیقه کوتاهی که در درون کابین از روشن شدن موتورهای هواپیما تا سرنگونی زمان داشته‌اند، از چه مشاهداتی با یکدیگر صحبت کردند؟ چرا وضعیت را غیرعادی ارزیابی کرده بودند؟ پس از انفجار موشک اول چه صحبتی بین آن‌ها و احتمالا برج مراقبت فرودگاه تهران شده است؟
رییس سازمان هواپیمایی کشوری ایران گفته است که «به دلیل این‌که بر اثر شدت انفجار اول اطلاعاتی بر روی جعبه‌های سیاه ضبط نشده، تحلیلی درباره عملکرد و آثار موشک دوم سپاه پاسداران به دست نیامده است.» تحلیل عملکرد موشک دوم سپاه بر سرنگونی هواپیما، می‌توانست از روی آثار هواپیما در محل سقوط تا حد قابل توجهی بازیابی شود، اما جمهوری اسلامی ایران در یک تخلف آشکار از مقررات «سازمان بین‌المللی هواپیمایی غیرنظامی (ایکائو)»، به سرعت آثار به‌جا‌مانده از هواپیما را جمع‌آوری و محل حادثه را با لودر پاک‌سازی کرد.
بر اساس مقررات بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی که جمهوری اسلامی ایران متعهد به اجرای آن است، تا زمان رسیدن نمایندگان کشور مالک، سازنده و طراح هواپیما نباید صحنه محل سقوط دستکاری می‌شد، بلکه با حفظ کامل آن باید امکان بازرسی و بررسی برای ناظران فنی ممکن باقی می‌ماند.
اطلاعات مربوط به هر دو جعبه سیاه هواپیمای سرنگون‌شده غیرنظامی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اکنون در اختیار اوکراین (کشور مالک هواپیما)، ایالات متحده (سازنده هواپیما) و فرانسه (طراح بخشی از هواپیماهای بویینگ) است. در صورتی که اطلاعات منتشرشده از سوی ایران مطابقت کامل با اطلاعات بازیابی‌شده از جعبه‌های سیاه را نداشته باشد، دست‌کم این سه کشور از آن مطلع هستند. مطابق قوانین ایکائو، انتشار جزئیات سوانح هوایی در اختیار کشوری است که حادثه در درون مرزهای آن رخ داده است. به همین دلیل هم جمهوری اسلامی مدیر گروه تحقیق درباره هواپیمایی است که توسط سپاه پاسداران سرنگون شده است.
در صورتی که اطلاعات ارائه‌شده از سوی ایران ناقص یا دستکاری شده باشد یا بخش‌های اساسی آن منتشر نشده باشد، اوکراین می‌تواند با ایران برای قانع کردن این کشور در ارائه اطلاعات دقیق وارد مذاکره شود. در صورت خودداری احتمالی جمهوری اسلامی، این حق برای اوکراین محفوظ است تا ضمن شکایت به شورای ایکائو، اطلاعات بازیابی‌شده جعبه‌های سیاه و تحلیل خود از محتوای آن را منتشر کند.
احتمالا به دلیل احساس خطر جمهوری اسلامی از محق بودن اوکراین در این رابطه است که رییس سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری ایران در اظهارات تهدیدآمیز گفته است «این اطلاعات تنها با هدف ایمنی و پرهیز از رخداد مشابه صورت می‌پذیرد و هر نوع استفاده سیاسی از این فرآیند، روند رسیدگی به سانحه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.»
هفت ماه و پانزده روز از سرنگون کردن این هواپیما از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پذیرش مسئولیت آن توسط جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، اما هنوز مشخص نیست در روزی که سپاه پاسداران پایگاه هوایی آمریکا در عراق را هدف قرار داده و انتظار حمله متقابل ایالات متحده وجود داشته است، چرا آسمان کشور بر روی پرواز هواپیماهای مسافری غیرنظامی بسته نشد و چه کسی مسئول این تصمیم مرگبار بوده است؟ همچنین مشخص نیست چه افرادی و به چه اتهامی از سوی جمهوری اسلامی در جریان این حادثه دستگیر شده‌اند و در چه وضعیتی قرار دارند؟
در عین حال پاسخی به این فرضیه داده نشده که آیا باز گذاشتن آسمان ایران با هدف استفاده از هواپیمای مسافری به عنوان سپر انسانی در برابر حمله آمریکا بوده است؟ همان‌طور که فرمانده هوافضای سپاه تلویحا گفته بود، جمع کردن افراد در محل سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی، در زمانی انجام شده که بیم حمله نظامی آمریکا به مقر آیت‌الله «علی خامنه‌ای» وجود داشته است.
جمهوری اسلامی ایران ابتدا به مدت سه روز شلیک موشک از سوی سپاه به این هواپیما را انکار کرد، اما با فشار اوکراین و کانادا سرانجام مسئولیت آن را پذیرفت. علت شلیک موشک دوم را هرگز به صورت رسمی اعلام نکرد و صرفا از لابه‌لای گزارش‌ها و اظهارات، چنین اقدامی مشخص شد. در برابر بازخوانی جعبه‌های سیاه هواپیما بیش از شش ماه مقاومت کرد و علی‌رغم ناتوانی فنی، اطلاعات آن را از دسترس مالک هواپیما و خانواده‌های قربانیان دور نگه داشت. اخیرا هم گفته است غرامت هواپیما را باید شرکت‌های بیمه اروپایی بپردازند که با واکنش خشمگین اوکراین روبه‌رو شده و گفته برای پرداخت آن آماده مذاکره است.
پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی بر فراز تهران، فشرده‌ای از تلاش برای پنهان‌کاری و کتمان و دستکاری حقیقت است. اما این حق نه تنها برای خانواده قربانیان محفوظ است تا با شکایت از عاملان این وضعیت، پیگیر عدالت کیفری باشند، که برای اوکراین هم امکان شکایت به دیوان بین‌المللی دادگستری وجود دارد؛ به خصوص که این‌همه سوال افکار عمومی و خانواده‌هایی که عزیزان خود را در پرواز ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین از دست داده‌اند، بی‌جواب مانده است.
مطالب مرتبط:
قوانین بازخوانی جعبه‌های سیاه هواپیما چگونه است؟
ایران پس از بحران کرونا جعبه سیاه را به اوکراین تحویل خواهد داد
دروغ های حکومتیِ پایان ۹۸ (بخش چهارم):ادعای «سقوط هواپیمای اوکراینی، مصوبه جلسه کاخ سفید بود»
واکنش نهادهای مدنی به موشک‌باران هواپیمای اوکراینی
عواقب «دروغ» دولت روحانی در مورد سانحه هواپیمای اوکراینی چیست؟
یک میلیارد دلار غرامت درخواستی جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر