بازار بورس در ایران با وجودی که در چند روز اخیر به دلایل روانی وضعیت اندکی بهتر یافت، اما ریزش سهام که از مردادماه آغاز شده هنوز جای خود را به چشم‌اندازی روشن نداده است. در این میان، شمار زیادی از مالباختگان با راه‌اندازی «کمپین اعتراضات بورسی» مسئولان دولتی را به طراحی نقشه‌ای برای چنگ انداختن بر سرمایه اندک مردم و جبران بخشی از کسری بودجه خود متهم می‌کنند.
***
ریزش شدید بورس در سه - چهار ماه گذشته تداوم داشته است. با اینکه برخی روزها به دلایلی روانی، از جمله به خاطر خبرهایی از انتخابات آمریکا، وضعیت اندکی بهتر شده، اما برآیند کلی بورس چشم‌اندازی تیره داشته است.
«رضا»، یکی از مالباختگان بازار بورس تهران، می‌گوید: «اعتراضات را تا مجازات عاملان و کسانی که به سرمایه‌های اندک مردم رحم نکردند ادامه می‌دهیم.»
رضا یکی از گردانندگان «کمپین اعتراضات بورسی» است. کارزاری که در اعتراض به «ریزش نامتعارف و دستوری بورس» شکل گرفت و کانال تلگرامی‌اش بیش از ۱۴۰ هزار عضو دارد.
او به ایران‌وایر می‌گوید: «همان‌طور که رشد اغلب شاخص‌ها و نمادهای بازار بورس از زمستان پارسال تا مرداد امسال دستوری و برای گول زدن مردم بود، ریزش‌های مداوم از مرداد تا آبان هم دستوری، نامتعارف و ظالمانه است؛ آن هم از طرف دولت که باید حافظ منافع مردم باشد.»
او که خود از مالباختگان است می‌گوید: «سهام‌دار تازه وارد نیستم؛ سه سالی است که در بورس فعالیت می‌کنم. با اینکه از سال گذشته و بعد از جهش غیرطبیعی بازار، بارها به این موضوع شک کردم و بالاخره از تیرماه به بعد هم فعالیتم را کمرنگ کردم، اما باورم نمی‌شد سران مملکت با حرف‌های امیدبخش مردم را جذب این بازار کنند و در نهایت همه را سرکیسه کنند.»
ریزش شدید بورس در سه - چهار ماه گذشته تداوم داشته است. با اینکه برخی روزها به دلایلی روانی، از جمله به خاطر خبرهایی از انتخابات آمریکا، وضعیت اندکی بهتر شده، اما برآیند کلی بورس چشم‌اندازی تیره داشته است.
معترضان می‌گویند اولا جهش بورس برنامه‌ای دستوری برای چنگ انداختن بر اندک سرمایه مردم بوده است تا دولت بتواند مقداری از کسر بودجه‌اش را تامین کند. ثانیا آنها از «حقوقی‌های فاسد و کارشناسان همسو با آنان» را در این روند مقصر می‌دانند و ثالثا به مسدود بودن راه نقد کردن سهم‌ها و فروش آنها معترض‌اند.
رضا می‌گوید در ابتدای راه‌اندازی کمپین اعتراضی امیدوار بوده‌اند بتوانند صد‌هزار نفر را برای تجمعات مقابل سازمان بورس و سایر نهادها ساماندهی کنند اما الان تعداد اعضای این کمپین به حدود ۱۵۰هزار می‌رسد: «هر روز هم افراد بیشتری اضافه می‌شوند و با ارسال پیام‌های اعتراضی، خواستار این هستند که صدای التماس و خواهش‌شان در مورد بر باد رفتن سرمایه اندک‌شان را به گوش مسئولان برسانیم.»
رضا با تاکید بر اینکه شعارشان در کمپین اعتراضات بورسی «پیگیری وعده‌های دروغ، مثل اختصاص یک درصد صندوق توسعه ملی، عدم نقدشوندگی سهم‌ها و بی‌توجهی به سرمایه‌های مردم است» می‌گوید: «سال گذشته وقتی دولت متوجه شد با کسری زیاد در بودجه مواجه است و نمی‌تواند به خاطر تحریم‌ها نفت بفروشد، به خاطر تورم موجود هم نمی‌تواند اسکناس چاپ کند، تصمیم گرفت دست در جیب مردم کند و با ایجاد جذابیت در بورس، سرمایه‌های خرد و کلان آنها را جمع کند. وقتی هزاران میلیارد از پول مردم را جذب کرد، زیر همه چیز زد و به بهانه لغو عرضه سهام پالایشی دوم، شروع به عرضه سنگین سهام‌ها در بازار و در نهایت کند شدن روند معاملات و صف‌های فروش سنگین شد.»
اقدامات دولت برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس به ویژه در نیمه دوم سال گذشته اوج گرفت و مقام‌های حکومتی با سخنانی جذاب و مشوق، عطشی در مردم برای سرمایه‌گذاری در این بازار پدید آوردند.
«حسن روحانی»، رییس جمهوری، بارها خواستار حضور مردم در بورس شده بود و رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز ۳آذر۱۳۹۸ گفت: «توصیه من به مردم این است که در سرمایه‌گذاری‌های مولد از جمله تعاونی‌ها و بورس شرکت کنند.»
پس از آن بود که سیل حمایت‌های دولتی از بورس به راه افتاد. رهبر و رییس جمهور در واقع به مردم اطمینان داده بودند که هیچ بازاری مطمئن‌تر از این بازار نیست. صدا و سیمای جمهوری اسلامی و سایر دستگاه‌های تبلیغاتی حاکمیت نیز بر این طبل کوبیدند و به جذاب‌تر شدن بورس کمک کردند.
رفته رفته نام‌نویسی در «سامانه سجام»، یعنی شرط لازم برای دریافت کد بورسی و معامله در این بازار، از سه میلیون درخواست در سال ۹۸ به حدود ۱۰ میلیون درخواست در سال ۹۹ رسید.
معترضان می‌گویند با انجام این نقشه ، از یک طرف طی چند ماه چندین هزار میلیارد سرمایه مردم به دست دولت افتاد و از طرف دیگر بخش زیادی از سهام‌های بی ارزش دولت به قیمت بالایی به مردم فروخته شد.
«حسام»، یکی از اعضای کمپین اعتراضات بورس که پارسال وارد این بازر شد، می‌گوید: «اوایل سال گذشته با دختر مورد علاقه‌ام نامزد شدیم و تصمیم گرفتیم آخر سال به خانه بخت برویم و با ۳۰۰ میلیون تومانی که پس‌انداز داریم زندگی مشترک‌مان را شروع کنیم. اواخر سال وقتی دیدیم بورس با شتاب خیره‌کننده‌ای پیش می‌رود نظرمان عوض شد و تصمیم گرفتیم چند ماه در بورس فعالیت کنیم تا سرمایه‌مان بیشتر شود و بتوانیم اول خانه‌ای بخریم و بعد وارد زندگی مشترک شویم. اما از مرداد امسال یکباره ورق برگشت و با ریزشی که در بورس اتفاق افتاد سرمایه‌ام که در این چند ماه دو برابر شده بود، روز به روز کمتر و کمتر شد و حالا به نصف رسیده است.»
او می‌افزاید: «از شهریور که نزولی شدن بازار ادامه‌دار شد، تصمیم گرفتم تمام سهامم را بفروشم و سرمایه‌ام را نجات دهم اما دیگر امکان فروش نبود. یا نمادها بسته شدند یا هر روز افراد زیادی که گفته می‌شد "حقوقی‌های دولتی" هستند که در این مدت حسابی سود برده بودند در صف فروش نشسته بودند. نوبت به من و بسیاری دیگر از معامله‌گران حقیقی نمی‌رسید. حالا من مانده‌ام و یک سرمایه بر باد رفته که معلوم نیست کی برگردد تا بتوانیم زندگی مشترک را شروع کنیم.»
حسام با تاکید بر اینکه در کنار حرف‌ها و شعارهای جذاب مسئولان، هشدارهایی هم از سوی کارشناسان واقعی بازار سرمایه در شبکه‌های اجتماعی مطرح بود می‌گوید: «وقتی در کشوری زندگی می‌کنی که تورم هر روز ارزش پولت را از روز قبل کمتر می‌کند و روز به روز فقیرتر می‌شوی، مسلم است که تحت تاثیر هر حرفی برای نجات دادن اندک سرمایه‌ات قرار می‌گیری. آن هم وقتی حرف از دهان مسئولان طراز اول مملکت در می‌آید. آخر کجای دنیا حاکمان و دولت‌مردان با مردم‌شان این طور بازی می‌کنند؟ من تا حالا فکر می‌کردم دشمن ما روسیه و آمریکاست، ولی انگار دشمن اصلی ما حاکمان‌خودمان است.»
معترضان می‌گویند یکی از خواسته‌هایشان «مجازات حقوقی‌های فاسد و کارشناسان همسو با آنان» است. از جمله مهم‌ترین شخصیت‌های حقوقی دولتی در بورس که به گفته معترضان، نقش مهمی در صعودی یا نزولی شدن روند بازار دارند می‌توان به«شرکت پالایش و پخش و فرآورده‌های نفتی ایران»، «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی [شستا]» و «شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گازو پتروشیمی [تاپیکو]» اشاره کرد.
معترضان از جمله این مثال را ذکر می‌کنند که دولت امسال به بهانه شفاف‌سازی بخشی از سهام شستا را در بورس عرضه کرد. به دنبال رشد خیره کننده‌ای که برای این نماد معاملاتی در دستور کار قرار داد افراد زیادی جذب بازار شدند. اما بازار که رو به نزولی شدن گذاشت، معاملات شستا به مدت سه ماه متوقف شد. بعد از آن هم با روندی منفی در حال پیاده کردن بسیاری از خریدارانش شده است.
«میلاد»، یکی دیگر از گردانندگان کمپین اعتراضات بورس، درباره میزان موثر بودن اعتراض‌ها به ایران‌وایر می‌گوید: «وقتی شنیدم یک نفر به خاطر زیان‌های سنگینی که به دلیل بربادرفتن سرمایه‌اش در بورس به او وارد شده، دست به خودکشی زده تصمیم گرفتم برای نجات سایر زندگی‌ها وارد عمل شوم. در چند ماهی هم که از راه‌اندازی این کمپین می‌گذرد، موفق شدیم صدای اعتراض‌مان نسبت به رفتار مسئولان نالایق سازمان بورس و حقوقی‌های کلاهبردار را به گوش مسئولان قوه قضایی و نمایندگان مجلس برسانیم و از آنها بخواهیم به دادمان برسند. امیدواریم به خاطر انتخابات پیش رو هم که شده آنها به این مساله ورود کنند و زندگی‌های زیادی را نجات دهند.»
میلاد با اشاره به اینکه در حال حاضر مدیران زیادی به خاطر بلند شدن صدای اعتراضات تحت فشار قرار گرفته‌اند می‌گوید: «تاکنون شش نفر از متخلفین بازار بازداشت شده‌اند، حدود ۷۰۰ کد معاملاتی متخلف مسدود شده، رییس قوه قضاییه دستورالعمل رسیدگی به پرونده‌های بازار سرمایه را ابلاغ کرده و برخی نمایندگان مجلس هم تخلفات صورت گرفته در بازار بورس را تایید و بر استعفای مدیران فاسد تاکید کرده‌اند. اما اینها کافی نیست و ما منتظر اقدامات عملی‌تری هستیم به طوری که بتوان حداقل سرمایه اولیه مردم را نجات داد.»
«امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی»، نایب رییس مجلس شورای اسلامی، هفته گذشته در برنامه‌ای رادیویی گفت:«حقوقی‌های فعال دربازار بورس همه دولتی‌اند و گرچه در ظاهر متعلق به تعاونی هستند، ولی مدیران‌شان را دولت منصوب می‌کند. این افراد برای به سود رسیدن خودشان، دیگران را متضرر می‌کنند که این شرعی نیست.»
گردانندگان کمپین اعتراضات بورس با قرار دادن شماره تلفن همراه نمایندگان شهرهای مختلف در اختیار زیان‌دیدگان بورس و دعوت از آنها برای دادخواهی از نمایندگان‌شان، انتظار دارند تا هرچه زودتر متخلفان اصلی شناسایی و مجازات شوند و آنها هم به سرمایه‌هایشان برسند.
مطالب مرتبط:
بررسی فراز و فرود بورس؛ جذابیت از دست رفته
مجلس، دولت و حتی رائفی‌پور؛ وقتی همه برای بورس نسخه می‌پیچند
صبح قیامت؛ چرا همه از هیولای بورس می‌ترسند؟
بازار بورس ایران؛ هیچکدام از وعده های دولت روحانی محقق نشد
اختلالات اضطرابی؛ آنچه نوسان قیمت ارز و سهام به روز سرمایه‌گذران می‌آورد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر