معامله تازه ایران و حوثی ها؛ آزادی دیپلمات ایرانی در یمن

دولت ایران خبر داده در یک عملیات پیچیده اطلاعاتی، موفق شده است یک دیپلمات این کشور که تیرماه سال گذشته در یمن ربوده شد، را آزاد کند. نوراحمد نیکبخت، دیپلمات ایرانی ظهر امروز به تهران بازگشته است.

وی در فرودگاه به خبرنگاران در توضیحاتی کوتاه درباره چگونگی ربوده شدنش گفته است تیرماه سال گذشته، "به سمت محل کار می‌رفتم که توسط تروریست‌ها ربوده شدم؛ شرایط بسیار سختی بود و من راجع به هیچ کسی حتی خانواده‌ام اطلاعی نداشتم."

محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران امروز در یک نشست خبری درباره این اتفاق گفت از روش های بدیع و جدیدی استفاده کرده اند و افسران اطلاعاتی ایران "با یک عملیات پیچیده و ترفندهای جدید وارد عمل شدند و کار را به نحوی به پایان رساندند که دیپلمات را از دست تروریست‌ها آزاد کردند؛ به گونه‌ای که به هیچ یک از پیش‌شرط‌ های تروریست‌ها پاسخ مثبتی داده نشد و با کمترین هزینه این آزادی اتفاق افتاد."

ادبیات وزیر اطلاعات دولت روحانی در تشریح این موفقیت تفاوت چندانی با ادبیات حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دولت احمدی نژاد نداشت. او با خوشحالی از اقتدار و موفقیت نیروهای امنیتی سخن گفت، این پیروزی را مدیون کمک های امام دوازدهم شیعیان و رهبر جمهوری اسلامی دانست و به هر دوی آنها هم این رویداد را تبریک گفت.

حسین امیر عبدالهیان، معاون عربی، آفریقایی وزارت امورخارجه ایران نیز در اظهاراتی مشابه، گفت: "در یک عملیات سخت و دشوار در یک منطفه خاص توانست مقتدرانه آقای نوراحمد نیکبخت را از چنگال تروریست‌ها خارج کند."

اما علاوه بر نوراحمد نیکبخت، دی ماه سال گذشته، علی اصغر اسدی، رایزن اقتصادی سفارت ایران نیز در یمن کشته شد. بر اساس گزارش های منتشره، افراد مسلح قصد ربودن آقای اسدی را داشتند و این تلاش منجر به کشته شدن این دیپلمات شد. ایران در آن ماجرا، انگشت اتهام را به سوی گروه های وابسته به القاعده گرفت.

تاکنون، مقام های ایرانی توضیحی درباره منطقه خاص و نحوه عملیات امنیتی خویش که منجر به آزادی دیپلمات ایرانی شد، نداده اند ولی در ماه های اخیر، با افزایش تسلط شیعیان حوثی بر سیاست یمن، اقتدار اجرایی و عملیاتی ایران در این کشور افزایش قابل ملاحظه ای یافته است.

حوثی‌ها نام خود را از "حسین بدرالدین حوثی" می‌گیرند که در سال ۲۰۰۴ توسط ارتش یمن کشته شد. حوثی‌ها به فرقه زیدیه در مذهب تشیع تعلق دارند. زیدیان حدود یک سوم جمعیت یمن را تشکیل می‌دهند؛ و تا سال ۱۹۶۲، در قالب یک امامت بر یمن حکمرانی می‌‌کردند.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا هفته گذشته تایید کرد حمایت ایران از حوثی ها، در کنترل این گروه شیعه بر پایتخت و سقوط دولت یمن موثر بوده است. در نمونه ای مشخص تر، هفته پیش ایرانی ها موفق شدند با حوثی ها وارد رایزنی شده و خط پروازی مستقیم بین تهران و صنعا را راه اندازی کنند.

این معامله ظاهرا اقتصادی، از نظر امنتیی و سیاسی در روزهای حساس کنونی برای هر دو طرف اهمیت فراوانی دارد و امکان ارتباط سریع طرفین را بیشتر می کند.  

از این نظر می توان گفت آزادی دیپلمات ایرانی، رویدادی است که نشان دهنده تسلط بیشتر حوثی ها بر یمن و نزدیکی روزافزون آنها به ایران است، نه نتیجه مستقیم اقتدار نیروهای اطلاعاتی ایران.

با وجود این نمی شود انکار کرد در مجموع تحولات یمن، ایران تاکنون توانسته است معادلات نظامی و سیاسی را به سود خویش پیش ببرد. حمایت علنی و عملی ایران از گروه های نظامی و سیاسی شیعه در این کشور و تلاش برای به قدرت رساندن این گروه در حالی صورت می گیرد که اغلب کشورهای عربی که با نگرانی تحولات یمن را دنبال می کردند، تنها نظاره گر این رویدادها بوده اند و به صدور چند بیانیه بسنده کرده اند.

داستان های ایران و یمن در حوزه رویدادهای امنیتی به این موارد خلاصه نمی شود. اردیبهشت ماه امسال برخی رسانه های یمن گزارش دادند که دولت این کشور، تعدادی از اعضای حزب‌الله لبنان و سپاه ایران را که به نفع حوثی‌ها در این کشور فعالیت داشتند، دستگیر کند.

در همان ایام، ابوبکر القربی، وزیر خارجه یمن در گفت وگو با روزنامه القدس العربی گفت: "ادله ای در اختیار داریم که نشان می دهد ایران به واسطه ارسال سلاح به داخل خاک یمن دخالت های منفی در امور این کشور دارد." ایران همواره حضور نظامی خویش در یمن و یا کمک نظامی به حوثی ها را تکذیب کرده ولی رهبران ایران بر حمایت ویژه خویش از حوثی ها تاکید کرده اند.

در حاضر نیز آنها تلاش می کنند دستاوردهای کسب شده در یمن را با افزایش حمایت از حوثی ها تثبیت کنند. حوثی ها نیز به خوبی می دانند در شرایط کنونی، تنها حامی آنها ایران است. از این رو، رخ دادن یک معامله امنیتی مانند آزادی دیپلمات ایرانی یک رویداد غیرطبیعی نیست، همچنان که پرواز مستقیم بین تهران و صنعا نیز یک رویداد غیرمنتظره نبود، آنها به یکدیگر نیاز دارند و باید به هم امتیاز بدهند، امتیازهای شیرین و پیاپی.

پی‌نوشت: ایران‌وایر پیش از این دو گزارش درباره حوثی ها و ایران داشته که در صورت تمایل می توانید برای توضیحات بیشتر به آن‌ ها مراجعه کنید:

نقش ایران در شورش های یمن چیست؟

ایران، حوثی ها، و آینده یمن