یک نکته عاشقانه درباره میهمانی شام رئیس جمهور در آمریکا

در نیویورک امسال هم ایرانیان مقیم ایالات متحده موفق به ملاقات با رییس جمهور و هیات همراهش شدند. این میهمانی در حالی برگزار می شود که حسن روحانی نمی تواند یا نمی خواهد درباره بهبود حقوق بشر در ایران قولی به منتقدان و دانشگاهیان ایرانی مقیم آمریکا بدهد. دولت او امیدوار است ایرانیان مقیم ایالات متحده آمریکا با سرمایه گذاری در اقتصاد کشور و فعالیت سیاسی – اجتماعی در ایالات متحده از سیاست های دولت او حمایت کنند و به موفقیتش کمک نمایند.

سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع جهانی سازمان ملل دیگر یک رویه سالانه روسای جمهور ایران است. سنتی که در دوران محمود احمدی نژاد جا افتاد، این روزها بیش از حضور در یک مجمع سالانه است. اگر احمدی نژاد شیفته حضور در برنامه های مختلف خبری و جنجال آفرینی بود و محصور در هاله نور برای صندلی های خالی صحبت می کرد، حسن روحانی تلاش می کند از این فرصت برای جذب ایرانیان مقیم خارج از کشور و تشریح مواضع  جمهوری اسلامی ایران استفاده کند. 

در هیات همراه او بهترین های کابینه برای این کار حضور دارند. در کنار محمد جواد ظریف وزیرامورخارجه و  عباس عراقچی می توان افرادی مانند محمد نهاوندیان، رییس دفتر رییس جمهور، سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و  امیرحسین زمانی نیا، معاون امور بین الملل وزارت نفت را دید که همه یا تجربه زندگی در غرب را دارند یا از اعتبار در میان ایرانیان مقیم خارج برخوردارند.

امسال در سخنرانی ها و مصاحبه های اخیر حسن روحانی درباره حمایت نظام سیاسی ایران از حکومت بشار اسد در سوریه یا از مواضع دولت او  دربرابر عربستان سعودی پرسیدند، ولی حسن روحانی و هیات همراهش وقت کمی را در گفتگو با ایرانیان مقیم آمریکا به مسائل سیاسی اختصاص دادند. هدف آنها جذب پشتیبانی اقتصادی و اجتماعی این گروه بود.

رییس جمهور در سخنرانی اش در ضیافت شام ایرانیان مقیم آمریکا در نیویورک، از این گروه دعوت کرد که برای سرمایه گذاری به ایران بیایند. او اعلام کرد هدف دولت او جذب 200 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش نفت و 70 میلیارد دلار برای سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی است. او همچنین تاکید کرد برای رسیدن به رشد اقتصادی 8 درصدی دولت او به 120 میلیارد دلار سرمایه گذاری سالانه احتیاج دارد. برای کسی که متن این سخنرانی را می خواند، این نکته جالب است که بعد از یک مقدمه کوتاه درباره عربستان سعودی، رییس جمهور ایران بیشتر وقتش را صرف تشریح موفقیت های دولتش و تشویق ایرانیان مخاطبش به سرمایه گذاری در ایران کرده است.

 یکی از شرکت کنندگان در این ضیافت که نخواست نامش فاش شود، به ایران وایر گفت: "رییس جمهور بیشتر بر ایران و ایرانی بودن حضار تاکید می کرد". نکته جالب این ضیافت برای این شرکت کننده وقتی بود که رییس جمهور از همراهی ایرانیان مقیم خارج از کشور در مذاکرات هسته ای تقدیر کرد و درباره برجام صحبت کرد. 

برداشت این ناظر از رفتار روحانی این بود: "روحانی هوشمندانه از این همراهی استفاده کرد تا بگوید نظام جمهوری اسلامی دیگر در خارج از کشور با مخالفت جدی از طرف گروه های اپوزیسیون مواجه نیست و در سیاست های ملی اش، از حمایت همه گروه های سیاسی داخل و خارج برخوردار است". 

به عبارت دیگر  آقای روحانی می کوشد تا از موفقیت دولتش در امضای برجام و مذاکره با 6  قدرت جهانی نتیجه بگیرد که دنیا نظام جمهوری اسلامی را کاملا پذیرفته و دیگر تغییر نظام یا براندازی آنگونه که اپوزیسیون می خواهد، یک گزینه نیست.

در سفر اخیر به نیویورک، رییس جمهور همچنین کوشید این موقعیت سیاسی در عرصه بین المللی را به یک فرصت اقتصادی تبدیل کند. تاکید او بر آماده بودن اروپاییان برای هجوم به بازار ایران در واقع تبلیغ و هشداری بود به فعالان اقتصادی در ایالات متحده که اگر دیر بجنبند، بازار ایران را از کف خواهند داد. 

در حالی که جناح تندرو هشدار می دهد که برجام به معنای احیای روابط اقتصادی با ایالات متحده نیست، آقای روحانی و دولتش در جهت عکس این هشدارها عمل می کنند. آنها می کوشند از برجام به عنوان چهارچوب جدید مبادلات دو جانبه و نقطه آغاز روابط اقتصادی با ایالات متحده استفاده کنند. تاکید همراهان آقای روحانی در نیویورک بر مجاز بودن نمایندگی های شرکت های آمریکایی در کشورهای ثالث به فعالیت در ایران  نه تنها تشریح برجام بلکه تشویق این شرکتها به حضور در بازار ایران هم بود. دولت ایران می خواهد که آمریکایی ها بخواهند به اقتصاد ایران بازگردند و به هر شکلی پای شرکت های آمریکایی به ایران باز شود.

با این حال باور کردن آقای روحانی برای ایرانیان مقیم ایالات متحده کار آسانی نیست  و دعوت او به مشارکت اقتصادی در ایران برای محقق کردن این مشارکت کافی نیست. تجربه شخصی بسیاری از ایرانیان مقیم خارج از کشور از زندگی و کار در جمهوری اسلامی و وجود گزینه های دیگر برای سرمایه گذاری در بازارهای بین المللی از چالشهای دولت ایران برای جذب سرمایه گذاری این گروه می باشند.

یکی دیگر از شرکت کنندگان در این ضیافت که یک دانشگاهی مقیم آمریکاست به ایران وایر گفت: "این گروه نماینده ایرانیان کارآفرین و سرمایه دار مقیم آمریکا نبودند". به عقیده او، بسیاری از ایرانیان آمریکایی تبار که این روزها از نظر اقتصادی موفق هستند یا کسانی هستند که به همراه خانواده هایشان از سرکوب دهه شصت خورشیدی در ایران گریخته اند و یا پیش از انقلاب به آمریکا مهاجرت کرده اند و سالهاست که از اوضاع اقتصادی اجتماعی ایران بی خبرند. هیچ یک از این دو گروه، لزوما علاقه ای به کمک به جمهوری اسلامی برای موفقیت در سیاست های اقتصادیش ندارند. 

تاکید حسن روحانی بر  اینکه "همه ایرانی هستیم و به ایران عشق می ورزیم"، از نظر این گروه تقاضای سیاستمداری است که نمی خواهد به اشتباهات گذشته دستگاه اعتراف کند و حالا برای فرار از یک بحران اقتصادی به کمک آنها چشم دوخته است.

نکته دیگر این واقعیت است که در دنیای امروز ایران تنها کشور نیازمند سرمایه گذاری در عرصه جهانی نیست. کشورهای مختلفی دنبال جذب سرمایه گذاری خارجی هستند. برای ایرانیان مقیم خارج از کشور سرمایه گذاری در ایران یکی از این گزینه هاست و گزینه ایست که به دلیل فساد اداری و دستگاه قضایی غیرقابل اعتماد از جذابیت چندانی هم برخوردار نیست. حسن روحانی در حالی از ایرانیان مقیم خارج از کشور برای فعالیت اقتصادی در ایران دعوت می کند که دولتش تضمینی برای محافظت از منافع آنها و حتی امنیت شان نداده است. بسیاری از کارآفرینان ایرانی تجربه افرادی مانند امید کوکبی، دانشجوی برگزیده و محقق رشته فیزیک اتمی از دانشگاه تگزاس را بیاد می آورند که ماه هاست در زندان به سر می برد. آنها از خود می پرسند که آیا چون ایرانی اند یا تابعیت دوگانه دارند باید بپذیرند که از حمایت های قانونی معمول در سایر کشورها برخوردار نباشند؟

اینجاست که به نظر می رسد دولت آقای روحانی و شخص او لازم است بیاد بیاورند نمی توان صرفا به بهانه عشق به ایران از ایرانیان بخواهند هر خطری را به جان بخرند تا دولت بتواند ادعای پیروزی کند و آنها را در صورت اسیر شدن در هزار خم دستگاه های امنیتی به حال خود رها کند. ایرانیان عاشق ایران هستند ولی خوب است که دولت هم نشان بدهد فقط درصدد بهره برداری از این عشق نیست.