حکم احتمالی پرونده سوشا مکانی چیست؟

رسانه‎ها گزارش داده اند که امروز «سوشا مکانی»، دروازه بان پرسپولیس با قرار وثیقه یک میلیاردتومانی آزاد می شود. خبرگزاری قوه قضاییه(میزان) روز دوشنبه ۱۴ دی ماه اعلام کرده بود برای دروازه‌ بان تیم فوتبال پرسپولیس و تیم ملی ایران که در پی انتشار عکس‌های خصوصی‌اش به دادسرای «فرهنگ و رسانه» احضار شده بود، قرار بازداشت موقت صادر شده است.

به نوشته این خبرگزاری، قرار بازداشت موقت برای این بازیکن به علت داشتن شاکی خصوصی صادر شده است. با این حال، وکیل این دروازه بان با تکذیب شکایت شاکی خصوصی و با اشاره به اعتراض به صدور قرار بازداشت موقت برای موکل خود، گفت پرونده در شعبه ۱۲ بازپرسی در حال رسیدگی و درمرحله تحقیقات قرار دارد.

وکیل این بازیکن در ادامه با تاکید بر بی گناهی موکلش افزود:«تصاویر منتشر شده ربطی به موکلم ندارد و تلگرام موکلم و گوشی نامزد وی را هک کرده‌اند.»

در روزهای گذشته عکس‌هایی از این بازیکن فوتبال درکنار چند دختر در شبکه تلگرام منتشر شد. او در واکنش به انتشار عکس‌هایش گفت برای پی گیری موضوع، به پلیس «فتا» شکایت خواهد کرد زیرا این تصاویر خصوصی هستند و یکی از دخترانی که در عکس حضور دارد، نامزد وی است. این دروازه‎بان فوتبال مدعی شد سرقت گوشی‌اش باعث انتشار عکس‌ها شده است.

اما تعقیب کیفری گاه و بی گاه ورزشکاران یا هنرمندان به علت انتشارعکس ها یا فیلم های خصوصی آن ها در شبکه های اجتماعی تحت عنوان «جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی» انجام می شود.

طبق ماده ۱۴ «قانون جرایم رایانه ای»، هركس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و یا حامل های داده، محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله كند و یا به قصد تجارت و یا افساد، به تولید یا ذخیره یا نگه داری آن ها بپردازد، به حبس از 91 روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا 40 میلیون ریال و یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. البته چنان چه مرتكب، اعمال مذكور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد و یا به طور سازمان یافته مرتكب شود، چنان چه «مفسد فی‌الارض» شناخته نشود، به حداكثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محكوم خواهد شد. هم‏چنین اگر محتویات مستهجن به كم تر از 10 نفر ارسال شود، مرتكب به یك تا پنج میلیون ریال جزای نقدی محكوم خواهد شد.

با این حال، عکس ها یا فیلم های خصوصی فاقد برهنگی کامل را حتی اگر خلاف عفت یا اخلاق عمومی باشد، نمی توان مشمول انتشار محتویات مستهجن دانست. طبق قانون جرایم رایانه ای، محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی و یا متنی اطلاق می‌شود كه بیان گر برهنگی كامل زن یا مرد و یا اندام تناسلی یا آمیزش و یا عمل جنسی انسان است.
به همین جهت، به نظر می رسد انتشار عکس ها یا فیلم های خصوصی فاقد برهنگی کامل چنان چه خلاف عفت و اخلاق عمومی باشد، طبق قانون، انتشار محتویات مبتذل تلقی می شود که موجب محكومیت به حداقل یكی از مجازات های مندرج در ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه ای خواهد شد.

بر اساس این قانون، آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌شود كه دارای صحنه و صور قبیحه باشد. البته قانون گذار تعریفی از «صحنه و صور قبیحه» در متون حقوقی ارایه نکرده است. به همین جهت، تبیین قانونی و حقوقی آثار مبتذل با ابهام مواجه است که به همین دلیل با معیار و مقیاس عرف سنجیده می شود.

درهرحال، انتشار تصاویر خانوادگی یا عکس ها و فیلم های خصوصی مربوط به جشن ها یا میهمانی ها را نمی توان مصداق محتویات مستهجن یا مبتذل تلقی کرد. زیرا این گونه عکس ها و فیلم ها فاقد برهنگی بوده و انتشار آن ها با توجه به این که در شبکه های اجتماعی امری رایج و فراگیر است، عرفا ازصور قبیحه و خلاف عفت و اخلاق عمومی محسوب نمی شوند.

البته انتشار عکس یا فیلم خصوصی افراد بدون رضایت آن ها-عینا یا همراه با تغییر و تحریف- طبق قانون جرایم رایانه ای، تعقیب کیفری در پی خواهد داشت. بر این اساس، هر كس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر و یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر كند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی كه منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتك حیثیت او شود، به حبس یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.

هم چنین طبق این قانون، هركس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کرده و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر كند، به نحوی كه عرفا موجب هتك حیثیت او شود، به حبس یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. البته چنان چه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتكب به حداكثر هر دو مجازات مقرر محكوم خواهد شد.

در قانون جرایم رایانه ای، در کنار مباشرت به جرم، موضوع معاونت در جرم نیز در جهت حمایت از بزه دیدگان مورد پیش بینی قانونی قرار گرفته است. طبق این قانون، هركس از طریق سامانه‌های رایانه‌ ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده (نوار، سی دی،دی وی دی، فلاپی دیسک و فلش) به منظور دست یابی افراد به محتویات مستهجن، آن ها را تحریك، ترغیب، تهدید یا تطمیع كند یا فریب دهد یا شیوه دست یابی به آن ها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس  یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. البته ارتكاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل تنها موجب جزای نقدی خواهد بود.

هم چنین هركس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و یا حامل‌های داده، افراد را به ارتكاب جرایم منافی عفت، استعمال مواد مخدر یا روان‌ گردان، خودكشی، انحرافات جنسی و یا اعمال خشونت‌آمیز تحریك، ترغیب، تهدید و یا دعوت كرده یا فریب دهد، یا شیوه ارتكاب واستعمال آن ها را تسهیل كند یا آموزش دهد، به حبس یا جزای نقدی  یا هر دو مجازات محكوم می‌شود.

با این حال، جرایم رایانه ای تنها محدود به انتشار عکس و یا فیلم به عنوان محتویات مستهجن یا مبتذل نیست بلکه انتشار اکاذیب بر علیه افراد نیز پی گرد قانونی و مجازات دارد. بر این اساس، طبق قانون جرایم رایانه ای، هر كس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی و یا مقامات رسمی، به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی، اكاذیبی را منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از این كه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امكان)، به حبس یا جزای نقدی  یا هر دو مجازات محكوم خواهدشد.

تشدید مجازات در جرایم رایانه ای در مواردی که مرتکب از كاركنان شهرداری ها، قوای سه‌ گانه، نیروهای مسلح و نهادهای زیر نظر ولی‌ فقیه باشد، یا متصدی یا متصرف قانونی شبكه‌های رایانه‌ ای یا مخابراتی كه به مناسبت شغل خود مرتكب جرم رایانه‌ای شده باشد، یا داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی متعلق به دولت یا نهادها و مراكز ارایه‌ دهنده خدمات عمومی باشد، یا جرم به صورت سازمان یافته یا در سطح گسترد‌ه‌ای ارتكاب یافته باشد، بدین صورت خواهد بود که حسب مورد، مرتكب به بیش از دو سوم حداكثر یك یا دو مجازات مقرر محكوم خواهد شد.

هم‎چنین در صورت تكرار جرم برای بیش از دو بار، دادگاه می‌تواند مرتكب را از خدمات الكترونیكی عمومی از قبیل اشتراك اینترنت، تلفن همراه، اخذ نام دامنة مرتبه بالای كشوری و بانك داری الكترونیكی برحسب مجازات، از یک ماه تا پنج سال محروم كند.

انتشار تصاویر خانوادگی یا عکس ها و فیلم های خصوصی مربوط به جشن ها یا میهمانی ها از سوی صاحبان این آثار به میل خود را نمی توان مصداق محتویات مستهجن یا مبتذل تلقی کرد زیرا این گونه عکس ها و فیلم ها عموما فاقد برهنگی بوده و انتشار آن ها با توجه به ابهام قانونی در تعریف محتویات مبتذل در قانون جرایم  رایانه ای، در شبکه های اجتماعی امری رایج و فراگیر است که عرفا نه تنها عفت و اخلاق عمومی را  جریحه دار نمی کند بلکه در مورد افراد مشهور مانند بازیکنان یا هنرمندان مورد استقبال نیز قرار می گیرد.
هر چند باید توجه داشت انتشار عکس یا فیلم خصوصی افراد بدون رضایت آن ها عینا یا همراه با تغییر و حریف، طبق قانون جرایم رایانه ای، تعقیب کیفری و مجازات در پی خواهد داشت.