آیا توییت انتخاباتی محمدرضا عارف درست بود؟

«محمدرضا عارف»، نفر اول انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه تهران و رییس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دهم، دیروز در توییتر نوشت: «از 290 کرسی مجلس دهم، 83 کرسی به اصلاح‌طلبان، 78 کرسی به اصول گرایان، 60 کرسی به مستقل ها و 5 کرسی به اقلیت‌های دینی اختصاص یافت. تکلیف 64 کرسی باقی‌مانده در مرحله دوم مشخص می‌شود. ‏از 64 کرسی باقی مانده که در مرحله دوم مشخص می شود، اصلاح طلبان در 31 کرسی به رقابت خواهند پرداخت.»

بر اساس اعداد و ارقامی که آقای عارف ارایه کرده است، از 226 کرسی که تکلیف‎شان مشخص شده، اصلاح طلبان ۳۶.۷ درصد سهم دارند. سهم اصول گرایان از این تعداد، ۳۴.۵ درصد است و سهم مستقل ها و اقلیت هم ۲۸.۸ درصد.

آیا ادعای محمدرضا عارف درست است؟ روزنامه «کیهان» اعلام کرده در مجلس آینده، اصول گرایان ۴۸درصد، اصلاح طلبان ۳۰ درصد، مستقل ها ۱۷ درصد و اعتدال گرایان ۵ درصد سهم دارند.

روزنامه «جمهوری اسلامی» نوشته است فهرست اصول گرایان ۲۴ درصد، فهرست «امید» ۲۹ درصد، طیف لاریجانی و مستقل ها ۲۲ درصد، گرایش نامشخص ۷ درصد و دور دومی‎ها ۱۸ درصد.

تا این جا عارف می گوید ۲۲ درصد رفته اند دور دوم اما روزنامه جمهوری اسلامی گزارش کرده است ۱۸ درصد، خبرگزاری «تسنیم» و «بی بی سی فارسی» نوشته اند ۲۳ درصد و سایت «خبرآنلاین» نتیجه ۲۴.۴ درصد را دارد.

اعداد و ارقام مختلف هستند و به اندازه کافی گیج کننده. اما سایت خبرآنلاین آمارهای دیگری هم دارد؛ به ادعای این سایت خبری، اصلاح طلبان از میان ۲۱۹ فرد انتخاب شده، ۸۳ نفر منتخب دارند(یعنی ۳۷.۸درصد)، اصول گرایان ۶۴ نفر(یعنی ۲۹.۲ درصد) و مستقل ها ۵۵ نفر(یعنی ۲۵.۱ درصد). تکلیف ۱۷ نفر را هم مشخص نکرده است.

سایت بی بی سی فارسی بر اساس تصویری که منتشر کرده، ۲۲درصد به فهرست اصول گرایان، ۲۹ درصد به لیست امید و ۲۶ درصد به مستقل ها سهم داده است؛ ۲۳ درصد هم به دور دومی ها. محاسبه سایت بی بی سی فارسی درباره ۲۹۰ نفر است. اگر بخواهیم آن را بر مبنای ۲۲۳ نفر، یعنی ۶۷درصد راه یافته در دور اول حساب و لیست امید را به اصلاح طلب ها ترجمه کنیم، اعداد و ارقامش شبیه سایت خبرآنلاین می شود.

این اعداد و ارقام به توییت محمدرضا عارف هم نزدیک هستند و می توان ادعا کرد توییت او بر مبنای محاسبه این دو سایت، تقریبا درست بوده است.

احتمالا منظور عارف این است که وضعیت اصلاح طلبان در مجلس آینده به گونه ای است که در صورت تمرکز و پیروزی در دور دوم، می توانند روی ریاست مجلس هم برنامه ریزی و سرمایه گذاری کنند.

اما یک سوال ساده و مهم وجود دارد؛ مبنای محاسبه این سه نتیجه که نزدیک به هم هستند(خبرآنلاین، بی بی سی فارسی و توییتر عارف)، چیست؟ بر اساس توضیحات بی بی سی فارسی و خبرآنلاین، مبنای محاسبه، فهرست های انتخاباتی هستند.

آیا این یک مبنای درست است؟ از نظر فنی، یک گزینه خوب بوده ولی از نظر سیاسی، جواب منفی است چون فقط یک تصویر انتخاباتی به ما می دهد، نه تصویر سیاسی. اساسا لیست امید، اصلاح طلبانه نبود و یک لیست ترکیبی بود. بنابراین، از این نظر، توییت محمدرضا عارف درست نیست.

بگذارید برای توضیح دقیق تر، دو نمونه ساده را بررسی کنیم؛ در لیست امید حوزه تهران، سه نام وجود دارد؛ «علی مطهری»، «کاظم جلالی» و «بهروز نعمتی».

حال اگر در مجلس دهم دوباره فراکسیون اصول گرا «رهروان ولایت» به ریاست «کاظم جلالی» تشکیل شود، این سه نفر در فراکسیون اصلاح طلبان-دولت می مانند؟ پاسخ به احتمال زیاد منفی است.

سوال دیگر این که علی مطهری که در لیست تهران «صدای ملت» حاضر نشد نام محمدرضا عارف را بگنجاند، در مجلس عضو فراکسیونی می شود که عارف رییس آن است؟ به احتمال زیاد خیر.

از این نمونه سوال ها زیاد است. در واقع، عضویت در ائتلاف با عضویت در فراکسیون فرق دارد؛ اولی یک اقدام انتخاباتی است، دومی یک انتخاب سیاسی.

این گزاره ها به روشنی نشان می دهند توییت محمدرضا عارف از نظر اعداد انتخاباتی درست است ولی ارزش سیاسی ویژه ای ندارد و صرفا یک اقدام تبلیغاتی برای هدف مهم خودش، یعنی ریاست مجلس است.

به عبارت دقیق تر، تا زمان برگزاری انتخابات دور دوم مجلس و تعیین تکلیف کرسی های باقی مانده و مهم تر از آن، تشکیل فراکسیون ها، اعداد و ارقام اعتبار چندانی ندارند.

اما دو نکته اضافه این که تفاوت آمار دور دوم در روزنامه جمهوری اسلامی تا سایت خبرآنلاین، ۶.۴ درصد است؛ یعنی ۱۸ نماینده. این واقعا عجیب است.

در همین حال، سایت خبرآنلاین و «رجانیوز» تغییرات مجلس خبرگان رهبری که تکلیف ۸۸ نماینده اش معلوم است را بررسی کرده اند. رجانیوز نوشته ۴۲ درصد و خبرآنلاین گزارش داده ۴۳ درصد ترکیب تغییر کرده است. واقعیت این است که از ۳۷ نفری که تغییر کرده اند(خبرآنلاین به اشتباه نوشته ۳۸نفر)، ۴ نفر(نمازی، کازرونی، موحدی کرمانی و میرمحمدی) عضو مجلس خبرگان چهارم هم بوده اند و تنها حوزه انتخاباتی آن ها تغییر کرده است؛ یعنی ۳۳ چهره جدید داریم و عدد تغییرات در مجلس خبرگان ۳۷.۵ درصد است.

دیروز در گزارشی نوشته بودم ۳۲ چهره جدید داریم و ۳۶ درصد تغییرات. امیدوارم امروز اشتباه نکرده باشم. در مجموع، این اشتباهات نشان می دهد وضع آمار در رسانه ها خیلی بهتر از آمار جمهوری اسلامی نیست.