جزیره «مانوس» در این سال های اخیر نام آشنای خیلی از ایرانیان بوده است؛ آن ها كه دل به مهاجرت به استرالیا داده و یا دنبال این پناهجویان هستند، به این جزیره می رسند. چند سالی است كه دولت استرالیا با بستن یک قرارداد با گینه، پناهجویان را به این جزیره تبعید می کند.
این جزیره حالا سوژه یك فیلم شده است؛ «چوکا الان ساعت چنده؟»، ساخته «بهروز بوچانی» و «آرش کمالی سروستانی».
بهروز بوچانی، پناهجوی ایرانی ساکن این جزیره با یک موبایل گلکسی که دوستانش از استرالیا برای او فرستاده اند و با هماهنگی هر روزه با آرش کمالی سروستانی، این فیلم را در مورد شرایط غیرانسانی پناهجویان ساکن کمپ مانوس ساخته است تا افکار عمومی را متوجه شرایط بغرنج پناهجویانی کند که به امید یافتن بارقه هایی از زندگی، راهی استرالیا شده اند.
اولین بار«فریبا صحرایی»، خبرنگار بخش فارسی «بی بی سی» برای تهیه یک مستند به آن جا رفت. بهروز بوچانی یکی از کسانی بود که به فریبا برای تهیه این گزارش مستند کمک کرد.
او پیش از ساختن این فیلم، به مدت چهار سال برای احقاق حقوق پناهجویان کمپ مانوس تلاش و ده ها مقاله و گزارش در رسانه های بین المللی منتشر کرده است. او در پی جلب همدلی سازمان های بین المللی برای رسیدگی به شرایط پناهجویان بوده و با کمک سایر پناهجویان، برای باز شدن درهای بسته کمپ فعالیت کرده است.
نام فیلم برگرفته از نام یک پرنده زیبا است که تنها خاستگاه و زادگاهش جزیره مانوس است؛ پرنده ای که مردم محلی دوستش دارند. البته نام این پرنده به یک بازداشتگاه مخوف و انفرادی در این جزیره هم اطلاق می شده که سال گذشته تعطیل شده است.
فیلم «چوکا الان ساعت چنده؟» در جشنواره های کانبرا، آدلاید، بریزین و گلاسکو اسکاتلند هم پذیرفته شده و برای جایزه بهترین فیلم آسیاپاسفیک در شهر بریزین انگلستان کاندیدا شده است.
این فیلم در حالی به این جشنواره راه پیدا کرده که دولت استرالیا اجازه حضور بهروز بوچانی به این جشنواره را صادر نکرده است.
بوچانی که یکی از چهار روزنامه نگاری است که برای جایزه «آزادی بیان» در انگلستان هم نامزد شده است، در ابتدای گفت و گو با «ایران وایر» تاکید می کند که این فیلم ماحصل تلاش او به تنهایی نیست بلکه مواد خام را او در طول شش ماه تهیه می کرده و برای دوستش، آرش کمالی سروستانی که از شاگردان «عباس کیارستمی» بوده و ساکن هلند است، می فرستاده و در نهایت آن ها با همفکری یکدیگر این فیلم را تدوین کرده اند.
دولت استرالیا به فیلم آن ها روی خوش نشان نداده و تلاش سناتورها و فعالان حقوق بشر برای شرکت بهروز بوچانی از کمپ مانوس در دو جشنواره ای که فیلم در آن شرکت کرده، بی نتیجه بوده است.
بهروز بوچانی می گوید: «فیلم چوکا نگاهی دارد به زندگی پشت دیوارهای کمپ. فیلم های خام را یواشکی از لحظات درماندگی و واماندگی پناهجویانی که از حداقل استانداردهای زندگی برخوردار نیستند، گرفته ام.»
تصاویر بوچانی در مورد پناهجویان کمپ مانوس و زندگی روزمره آن ها است؛ پناهجویانی که ریشه هایشان قطع شده و در جامعه میزبان هم اجازه ریشه دواندن پیدا نکرده اند.
او در ماه می 2013 از ایران به مقصد استرالیا خارج شد. بار اول در طول مسیر اندونزی به استرالیا غرق شده اما جان سالم به در برده و بار دوم خود را به استرالیا رسانده است ولی او را راهی جزیره مانوس کرده اند: «شرایط مهاجرت به استرالیا با قایق بسیار خطرناک است. قایق ها عمدتا پوسیده اند. قاچاق چی ها قایقی می خرند که اواخر عمرش باشد چون چه قایق به استرالیا برسد و چه نرسد، در نهایت توسط گارد ساحلی استرالیا غرق می شود. به هر حال، آن ها کم ترین هزینه را برای مخروبه ترین قایق ممکن صرف می کنند که فقط سفر آخرش را قرار است طی کند. گاهی پیش می آید که آن قدر قایق تخریب شده است که اصلا به مقصد نمی رسد.»
در جریان غرق شدن قایقی که بهروز بوچانی سوار آن بوده، یک نفر جان می دهد و بقیه توسط یک کشتی نجات پیدا کرده و به اندونزی بازگردانده شده و زندانی می شوند: «از زندان اندونزی فرار کردم و این بار به استرالیا رسیدم اما یک ماه بعد من را فرستادند جزیره مانوس. شرایط کمپ واقعا غیرانسانی بود. تا سه سال نمی توانستیم از فضای کمپ خارج شویم و اجازه تردد در سطح جزیره را نداشتیم بلکه مثل یک زندانی در شرایط زندان و قرنطینه نگه داری می شدیم.»
بعد از آن است که پناهجویان و از جمله بهروز بوچانی نسبت به شرایط نگه داری خود در این جزیره به دادگاهی در این کشور شکایت می کنند. حدود یک سال پیش آن ها جریان شکایت را به نفع خودشان تمام می کنند و بعد از آن درهای کمپ باز می شود: «الان اجازه داریم در فضای جزیره گردش و تردد کنیم.»
بوچانی در طول چهار سالی که در مانوس سکونت داشته، در مورد حقوق پناهجویان فعالیت می کرده است: «تلاشم به ساختن این فیلم محدود نمی شد. من با روزنامه های معتبر و سازمان های بین المللی در ارتباط بودم. گزارش های مفصلی در مورد وضعیت پناهجویان در روزنامه های استرالیا، "گاردین" و "هافینگتن پست" منتشر کردم و به طور مستمر در طول دو سال برای این سازمان ها مدارک لازم را می فرستادم. تلاش کردم سازمان هایی چون "قلم" و یا "گزارش گران بدون مرز" را قانع کنم. زمان و تلاش زیادی برد تا من افکار عمومی را متوجه کنم که این جا محیطِ واقعا خطرناکی است. هنوز هم فعالیت کردن در این فضا ریسک بالایی دارد. به هر حال، طبیعتا نمی تواند آسان باشد چون من دارم بر علیه این کشور و قوانین آن و بودجه 10 میلیارد دلاری که هزینه این سیاست خود کرده است، می جنگم.»
بهروز بوچانی هنوز هم احساس امنیت نمی کند. او می گوید یکی دو بار پیشنهاداتی دریافت کرده است که به اشکال غیر قانونی از جزیره خارج شود اما این شکل رها شدن را اخلاقی ندانسته و همیشه حس کرده رسالتی به عهده او است که می تواند زبان بقیه آدم های آن جا باشد.
همین حس بود كه او را درگیر فیلم كرد: «ساخت فیلم شش ماه طول کشید. با انواع محدودیت ها روبه رو بودم اما با کمک آرش، فیلم مسیر طبیعی خود را طی کرد. بسیاری کارها مثل پروسه فرستادن فیلم به جشنواره ها که کار آسانی هم نیست، نتیجه تلاش او است. معمولا شرکت ها این کار را انجام می دهند. به هر حال، این جا امکان پردازش و ادیت فیلم نبود. شات ها را می فرستادم برای آرش و البته برای تدوین تمام صحنه ها با هم در تماس بودیم.»
بهروز بوچانی برای نمایش فیلم در جشنواره لندن دعوت شد:«آن ها اجازه ندادند بروم؛ با این که من به طور رسمی از طرف جشنواره دعوت شدم. برای جشنواره سیدنی هم دولت استرالیا به من اجازه شرکت نداد. اما من کوتاه نیامدم و یک نامه برای کمیسیونر ارشد بریتانیا در استرالیا و شهردار لندن نوشتم. روزنامه "ایندیپندنت" در انگلیس و گاردین در استرالیا در مورد نامه من یک مقاله مفصل نوشتند. کار رسانه ای شد اما باز هم اجازه ندادند. شاید بشود گفت آن ها بدشان نمی آید چنین تصویری از خودشان ارایه بدهند. تبلیغ می کنند که اگر به هر دلیل راهی استرالیا بشوید، همین بلا به سرتان خواهد آمد.»
بعد از نامه بهروز بوچانی، 14 نفر از سناتورهای پارلمان استرالیا نامه ای خطاب به دولت این کشور فرستاده و از او حمایت می کنند. بزرگ ترین اتحادیه رسانه ای استرالیا با این مستندساز اظهار همدلی کرده و حتی «صادق خان»، شهردار لندن به نامه او پاسخ داده است: «همین حمایت عمومی و هم دلی آن ها و تلاش برای تغییر وضعیت پناهجویان این جزیره برایم کافی است. من به نتیجه رسیدم.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر