حدود ۵۰ روز از فیلترینگ تلگرام در ایران می‌گذرد؛ پیام رسانی که گفته می‌شود بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی دارد. کاربران این شبکه اجتماعی علاوه بر برقراری ارتباط‌های روزمره، از تلگرام برای فعالیت‌های اقتصادی و خرید و فروش، پی‌گیری اخبار و... هم استفاده می‌کنند.
کارشناسان پیش‌تر هشدار داده بودند که این اقدام حکومت ایران، هزینه‌های زیادی را برای مردم به دنبال خواهد داشت. «کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران» که سال‌ها است وضعیت دسترسی مردم ایران به اینترنت و جریان آزاد اطلاعات را بررسی می‌کند، در گزارش جدیدی با عنوان «بستن دروازه: پیامد‌های مسدود کردن پیام‌رسان تلگرام در ایران» که در تاریخ ۲۹ خرداد منتشر شده، نظر دهها ایرانی از طیف‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در مورد هزینه‌های فیلتر شدن این اپلیکیشن را منعکس کرده است.
مهم‌ترین تاثیرات فیلترینگ این پیام‌رسان روی زندگی مردم چیست؟
«هادی قائمی»، مدیر کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران در پاسخ به این سوال «ایران وایر» می‌گوید: «فیلترینگ صرف نظر از ایجاد اختلال در ارتباطات شخصی، باعث سانسور اطلاعات و کاهش دسترسی آزاد به آن می شود. به علاوه، با توجه به درهم آمیختگی تلگرام با زندگی روزمره مردم و کسب‌وکارهای کوچک، بسیاری از افرادی که از طریق آن، چه در حوزه تبلیغات، چه در حوزه خدماتی و حتی تولیدی‌های کوچک بهره مند بودند، هم اکنون این فرصت را از دست داده اند.»
او اضافه می کند:«مهم‌ترین مساله این است که در نظر داشته باشیم افرادی که دسترسی کمتری به امکانات مالی دارند یا نمی‌توانند از پس پیچیدگی‌های استفاده از ابزار مقابله با فیلرینگ بر‌آیند، بیشترین صدمه را از مسدود شدن تلگرام متحمل می‌شوند.»
اما مساله فیلترینگ تلگرام دغدغه چه قشری از جامعه است؟
مدیر کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران می‌گوید: «تا پیش از این شاید مساله سانسور و نقض آزادی بیان تنها توسط بخشی از جامعه قابل لمس بود؛ به ویژه دانشگاهیان، جامعه مدنی، رسانه‌ها و امثال آن ها. بسیاری از افراد در ایران به صورت روزانه با مصادیق آن آشنا نبودند و یا مشکل زندگی آن ها نبود. اما با مسدود کردن تلگرام، عملا ۴۰ میلیون کاربر به صورت واقعی و زنده شاهد آن بودند که چه طور حکومت جلوی دسترسی آزاد به اطلاعات را می گیرد و در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد و حقوق اقتصادی و اجتماعی آنها را با از بین بردن فرصت فعالیت اقتصادی در آن نقض می کند.»
به گفته او، گزارش کمپین درباره مسدود کردن تلگرام و تبعات آن در چندین ماهه گذشته با توجه به درهم آمیختگی و ابعاد استفاده آن در کشور مورد توجه قرار گرفته است. در این گزارش، دهها مصاحبه انجام شده و سیاست های اینترنتی و زیرساختارهایی که چنین محدودیت هایی را امکان پذیر و یا تسهیل می کنند، مورد بررسی قرار گرفته است.
با توجه به اظهارنظرهای «حسن روحانی» و برخی از مسوولان دولتی، این باور در برخی وجود دارد که دولت «امید» مخالف فیلترینگ و ایجاد محدودیت در دسترسی مردم به اینترنت است.
گزارش اخیر کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران اما چیز دیگری می‌گوید: «اقدام وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در دولت حسن روحانی که تلاش کرده است دسترسی به ابزارهای فیلترشکن مورد نیاز ایرانی‌ها برای استفاده از تلگرام را مسدود کند، زیرسوال بردن مخالفت حسن روحانی با فیلترینگ تلگرام محسوب می‌شود.»
در این گزارش همچنین آمده است: «این ممنوعیت نشان می‌دهد که تاثیر حسن روحانی به عنوان رییس جمهوری، با وجود آن که برضد فیلتر شدن تلگرام موضع گرفت اما در عمل تاثیری برای برداشتن فیلترینگ نداشت، در فضای سیاسی ایران در حال از بین رفتن است.»
مدیر کمپین حقوق بشر در ایران در این رابطه می‌گوید: «تحقیقات ما نشان می‌دهند که با توجه به گفته‌های مسوولان، توسعه زیرساختارهای اینترنتی و همچنین نحوه تصمیم گیری و رفتار دستگاه‌های مختلف نسبت به مسدود کردن تلگرام، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که صرف نظر از اختلاف‌نظر های جزیی و مقطعی، یک مجرای آزاد اطلاع رسانی که به هیچ عنوان در داخل کشور قابل نظارت، مدیریت و در واقع سانسور نیست، برای حاکمیت جمهوری اسلامی ایران قابل هضم و پذیرش نخواهد بود. برای همین هم با توسعه شبکه ملی اطلاعات در داخل کشور و در دهه گذشته، امکانی فراهم آماده است که بتوان ترافیک اینترنت خارج از کشور را قطع و یا مسدود کرد بدون این که ترافیک اینترنت داخل کشور با مشکلی مواجه شود.»
قائمی توضیح می دهد:«شبکه ملی اطلاعات، زیرساختی است که در دولت حسن روحانی به شکلی که هم اکنون فعال است، تکمیل شد. این شبکه، یک برنامه استراتژیک جمهوری اسلامی در حوزه سیاست‌گذاری‌های اینترنتی است.»
به نظر وی، تلگرام حفره بزرگی در دیوار بلند سانسور ایران بود و الان این دیوار به واسطه ایجاد شبکه ملی اطلاعات، همگن تر شده است: «اگر چه مشخص نیست مسدود کردن آن تا چه میزان موفق باشد و تا چه حد مقاماتی که به دنبال آن بودند، به اهداف خود برسند، اما ایجاد نارضایتی عمومی یکی از تبعات جدی آن است.»
کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران به صورت مداوم گزارش‌هایی از وضعیت دسترسی مردم به اینترنت منتشر می‌کند. دیگر سازمان‌های حقوق بشری نیز توجه ويژه ای به آن دارند. دلیل پرداختن نهادهای حقوق بشری به این موضوع چیست؟
هادی قائمی پاسخ می‌دهد: «آزادی‌های دیجیتال، یکی از حوزه های حقوق بشر است که توسط سازمان های فعال در این حوزه به صورت جدی دنبال می‌شود. دسترسی به اطلاعات، امنیت حریم خصوصی، حق انتشار و اظهار نظر در فضای آنلاین، همگی موضوعاتی هستند که نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی به صورت جدی زیر ذره بین این سازمان ها، از جمله کمپین قرار دارند. هم اکنون تقریبا در همه حوزه های یاده شده، چه درحوزه دسترسی به اطلاعات، چه در حوزه آزادی بیان و انتشار و چه در حوزه حریم خصوصی، شهروندان ایرانی با نقض گسترده و مداوم حقوق خود توسط حکومت جمهوری اسلامی مواجه هستند.»
به گفته این فعال حقوق بشر، پی‌گیری مستمر و مستندسازی رفتارها، سیاست‌ها و اقداماتی که موجب نقض این حقوق می شود، کمک می کند که تصویر دقیق تری از وضعیت شهروندان در این زمینه وجود داشته باشد.
می‌گوید: «سازمان های بین المللی، دیپلمات‌های کشورهای مختلف که در پایتخت‌های کشورها بر روی موضوع حقوق بشر متمرکز هستند و از مراجع و افراد تاثیرگذار در تصمیم گیری‌هایی مانند مجمع سوم سازمان ملل یا شورای حقوق بشر به شمار می روند، از جمله سازمان هایِ مخاطبِ این گزارش هستند.»
مطالب مرتبط:
شکایت یک وکیل زن از دولت در پی فیلتر تلگرام
ارزیابی بیانیه اینستاگرامی حسن روحانی درباره تلگرام
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر