در شرایط عادی، استان ایلام می‌توانست یکی از مناطق پررونق کشوری باشد. منطقه‌ای سرشار از موقعیت‌های بالقوه برای توسعه، از منابع طبیعی گرفته تا مزایای تجارت و گردشگری. بیشترین منابع نفت و گاز در غرب ایران در استان ایلام قرار دارند. مهم‌ترین و پرترددترین مرز زمینی کشور که طبق آمار رسمی چیزی حدود ۴۰ درصد از ایرانیانی که به خارج از کشور سفر می‌کنند از آن می‌گذرند در این استان قرار دارد. علاوه بر آن، ۸ درصد گردشگران خارجی نیز از مرز «مهران» وارد ایران می‌شوند. پدیده‌ای که قاعدتا باید پیش از هر چیز، تصویری از رونق پایدار ترسیم کند، اما در عوض، مهم‌ترین نماد و نشانه ذهنی از ایلام چیزی جز محرومیت و دورافتادگی از توسعه نیست.
از سوی دیگر، شرایط نسبتا مطلوب آب‌وهوایی (به نسبت مناطق مرکزی) می‌توانست یک امتیاز برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه صنعتی و کشاورزی در غرب ایران باشد، اما هیچ‌کدام از این‌ها اتفاق نیفتاده و استان ایلام، ۴۵ سال بعد از تبدیل‌شدن به استانی مستقل، کم‌جمعیت‌ترین استان، کم‌رونق‌ترین اقتصاد و محروم‌ترین منطقه در ایران است.
در برنامه‌های توسعه پیش و پس از انقلاب، اثری از توجه به ایلام دیده نمی‌شود. بر اساس گزارش‌های رسمی بحران‌های معیشتی در بالاترین حد ممکن، عرصه زندگی را بر مردم استان تنگ کرده‌اند. از آن‌سو، انواع و اقسام بحران‌های اجتماعی، از خودسوزی گرفته تا سطح نسبتا پایین امنیت اجتماعی و... نیز عملا استان ایلام را تبدیل به یکی از کانون‌های بحران زیستی و اجتماعی بدل کرده است. بحران‌هایی که انتخابات فرصتی برای طرح آن‌ها به شکل اولویت‌های منطقه‌ای و ملی است.
بر اساس برآوردها، روز دوم اسفند ۱۳۹۸، چیزی حدود ۴۵۰ هزار شهروند ایلامی، وسط گرفتاری‌های روزانه، برای مشارکت در انتخابات و رای دادن به سه نماینده برای مجلس یازدهم فرصت خواهند داشت. در انتخابات مجلس گذشته، ایلام با نرخ مشارکت ۷۵ درصدی دومین رکورددار مشارکت در ایران بود، اما آیا بازهم نرخ مشارکت در محروم‌ترین استان غرب ایران، بالا خواهد بود؟
مسایل و اولویت استان در آستانه انتخابات مجلس یازدهم
۱- جذب سرمایه‌گذاری برای توسعه ایلام
اگر نفت را کنار بگذاریم، کمترین سهم از اقتصاد ایران به ایلام می‌رسد. چیزی در حدود نیم درصد تولید ناخالص داخلی ایران. ترجمه این وضعیت، بی‌جانی و کم‌رونقی اقتصاد در سه بخش صنعت، خدمات و کشاورزی است؛ یعنی تا به امروز در ایلام مجتمع کشاورزی، کارخانه یا کارگاه تولیدی یا بنگاه خدماتی به‌اندازه بقیه استان‌ها ساخته نشده که در آن چرخ اقتصاد به حرکت درآید.
نه بخش خصوصی نه بخش دولتی، سرمایه‌گذاری در ایلام پشت گوش انداخته، چراکه اگر کرده بود، درآمدهای استانی دولت در ایلام کمتر از سایر مناطق ایران نبود. در میان ۳۱ استان ایران، کمترین درآمد بودجه از استان ایلام است.
با این حساب، داشتن طرح و برنامه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی در استان ایلام و جبران عقب‌ماندگی انباشته از گذشته، یکی از اولویت‌های استان است؛ ایلام دارای ظرفیت‌های است که بالقوه جذاب برای سرمایه‌گذاری است. استانی مرزی در همسایگی یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایران که می‌تواند و باید یکی از قطب‌های مهم تجاری ایران باشد. از سوی دیگر، شرایط نسبتا مساعد آب‌وهوایی ایلام در جغرافیای خشک و خشن و کم‌آب ایران غنیمتی برای توسعه صنعت و کشاورزی است. اگرچه بحث استفاده بی‌رویه از منابع آبی در ایلام هم مطرح است، اما بر اساس آمارهای مرکز ملی هواشناسی، استان ایلام جزو ۱۰ استانی است که گرفتار کمترین سطح خشک‌سالی در کشور است. بر اساس گزارش به‌روز شده در اردیبهشت ۱۳۹۸، چیزی حدود ۶۰ درصد مساحت استان گرفتار درجات مختلف خشک‌سالی ۱۰ ساله است.
۲- بیکاری، فقر و بحران معیشت
بر اساس آمارهای رسمی، استان ایلام رکورددار تورم در کل ایران است. در سال ۱۳۹۷، متوسط تورم یک‌ساله استان ایلام حدود ۵ درصد بیشتر از میانگین کشوری است و ازاین‌جهت این استان در مقام اول قرار دارد. در آمار تورم نقطه‌ای فاصله ایلام با میانگین کشوری ۱۰ درصد است. طبق آمار تورم در خرداد ۱۳۹۸، میانگین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در کل ایران ۵۰ درصد و در ایلام بیش از ۶۰ درصد محاسبه شده است.
از سوی دیگر، اوضاع اشتغال در استان هم اصلا خوب نیست. شاید نرخ بیکاری استان، به نسبت بقیه بالا به نظر نرسد، اما پشت این نرخ بیکاری نه‌چندان زیاد، واقعیت تلخی نهفته است. نرخ مشارکت در استان بسیار پایین است؛ یعنی فرصت چندانی برای فعالیت اقتصادی در دست نیست. درنتیجه جمعیت شاغلان استان کم است. از هر ۱۰ نفر ایلامی در سن کار فقط ۳ نفر مشغول به کار هستند که لزوما همه آن‌ها هم کار تمام‌وقت ندارند. از این گذشته، بسیاری از آن‌ها ناچارند با درآمدی در حد حداقل دستمزد بسازند و همین باعث فراگیر شدن فقر در منطقه شده است.
طبق بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۳۹۵، بااینکه خط فقر در ایلام کمتر از سایر نقاط کشور تعریف شده بود، بازهم از هر ۵ نفر یکی زیرخط فقر مطلق و گرسنگی قرار داشتند. با شکل‌گیری بحران اقتصادی در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ و تشدید آن در سال ۱۳۹۷، چتر فقر در استان ایلام به‌مراتب گسترده‌تر از سه سال پیش است. در حال حاضر، دست‌کم نیمی از جمعیت ایلام زیرخط فقر مطلق قرار دارند و درآمدهایشان، برای تهیه غذا در حد استاندارد ۲۱۰۰ کالری در روز کافی نیست.
۳- خودکشی، افسردگی
استان ایلام رکورددار خودکشی در ایران است. البته آمار خودکشی در سایت پزشکی قانونی ایران منتشر نمی‌شود، اما آن‌طور که رسانه‌ها گزارش می‌کنند، ایلام بالاترین نرخ خودکشی را در ایران دارد.
به گزارش رسانه‌های ایران، چند سال پیش‌طرحی پژوهشی با عنوان «مکان‌یابی خودکشی در ایلام» انجام شده که در آن آمده: «بالاترین میزان خودکشی در شهرستان‌های ایوان و دره‌شهر و پایین‌ترین میزان هم در دهلران و مهران دیده شد.» گفته می‌شود میانگین سن اقدام به خودکشی در استان، ۲۵ سال است و این مساله در گروه‌های مختلف ازجمله تحصیل‌کرده‌ها نیز رواج دارد. حتی مقام‌های استانی هم تایید کرده‌اند که «افسردگی، دامن‌گیر جوانان ایلامی است».
کمبود امکانات در استان ایلام تنها محدود به زیرساخت‌های اقتصادی نیست، بلکه ازنظر فرهنگی و تفریحی هم کمبودهای زیادی وجود دارد؛ به‌عنوان‌مثال، حتی مرکز استان هم یک سالن سینما ندارد.
۴- بازسازی مناطق سیل‌زده (سیل ۱۳۹۸) و زلزله‌زده (زلزله ۱۳۹۶)
ایلام یکی از مناطقی بود که در جریان سیل فروردین ۱۳۹۸ آسیب دید. به گفته یکی از نمایندگان استان خسارت سیل حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. این رقم ۲.۳ برابر کل بودجه استانی ایلام در بودجه ۹۸ است. بااین‌حال، استاندار ایلام تیر امسال از اختصاص ۱۸۰ میلیارد تومان تسهیلات و کمک برای جبران خسارت کشاورزان و ۱۳۰ میلیارد تومان خسارت در حوزه راه و شهرسازی خبر داده بود.
این در حالی است که هنوز بعد از ۲ سال از زلزله کرمانشاه که باعث تخریب بخش‌هایی از استان ایلام شد، بحث بازسازی و جبران خسارات مناطق زلزله‌زده داغ است.
روز ۱۳ تیر خبرگزاری تسنیم در گزارشی نوشت هنوز گروه‌هایی از آسیب‌دیدگان زلزله دو سال پیش برای دریافت کمک بلاعوض در انتظار تامین بودجه و اعتبارات دولتی‌اند.
در زلزله آبان ۱۳۹۶ که کانون اصلی آن استان کرمانشاه و شهر سرپل‌ذهاب بود، بخش‌هایی از استان ایلام هم خسارت دید. بیشترین خسارت‌ها در سه شهرستان سیروان، چرداول و ایوان رخ داد.
۵- امنیت اجتماعی
به گفته برخی خبرنگاران محلی استان ایلام یکی از سه استان اول جرم‌خیز كشور است كه ازنظر حجم پرونده‌های قضایی قبل از استان تهران و یزد و قم قرار دارد. بر اساس اطلاعات مندرج در سالنامه آماری مرکز آمار ایران، نیروی انتظامی استان در سال ۱۳۹۶ تعداد ۳۹ فقره قتل را در این استان گزارش کرده است. اگرچه این عدد به نسبت شهرهای بزرگ به چشم نمی‌آید، اما اگر آن را به جمعیت استان تقسیم کنیم به نرخ ۷ قتل در ۱۰۰ هزار نفر می‌رسیم که دومین نرخ بالای کل کشور در سال ۱۳۹۶ است.
نرخ نزاع و درگیری هم در ایلام بالا است، چنانکه نیروی انتظامی بیش از ۱۰ هزار مورد نزاع فردی را گزارش کرده که اگر آن را به جمعیت استان تقسیم کنیم به نرخ ۱۷۵۶ نزاع در هر ۱۰۰ هزار نفر می‌رسیم. این عدد هم دومین نرخ بزرگ یک بحران اجتماعی و امنیت در سراسر ایران است.
شاخص‌های استانی
۱- جمعیت
برآورد جمعیت در سال ۱۳۹۸: ۵۹۷،۰۰۰ نفر – رتبه کشوری: ۳۱
نرخ شهرنشینی: ۷۰ درصد – رتبه کشوری: ۱۷
نرخ روستانشینی: ۳۰ درصد – رتبه کشوری: ۱۵
وضعیت مهاجرت: مهاجرفرست
نرخ مهاجرپذیری: ۰.۶ درصد (کمترین)
نرخ مهاجرفرستی: ۰.۸ درصد
۲- سیاست
تعداد نمایندگان مجلس: ۳ نماینده – رتبه کشوری: کمترین
تعداد نمایندگان زن: صفر نفر
نرخ مشارکت در انتخابات مجلس پیشین: ۷۵.۳ درصد – رتبه کشوری: ۲
۳- اقتصاد:
سهم از تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۹۴: ۰.۶۶ درصد – رتبه کشوری: ۲۹
سهم از تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) در سال ۱۳۹۴: ۰.۵۷ درصد – رتبه کشوری: ۳۱
درآمدهای استان در بودجه ۱۳۹۸: ۲۴۱ میلیارد تومان – رتبه کشوری: ۳۱
سرانه بودجه استانی در سال ۱۳۹۸: ۸۹۲ هزار تومان به ازای هر نفر – رتبه کشوری: ۱
میانگین درآمد خانوار شهری در سال ۱۳۹۶: ۲،۷۱۱،۹۰۰ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۱۴
میانگین درآمد خانوار روستایی در سال ۱۳۹۶: ۱،۶۹۸،۸۶۷ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۱۵
میانگین هزینه خانوار شهری در سال ۱۳۹۶: ۲،۲۳۹،۷۱۷ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۱۹
میانگین هزینه خانوار روستایی در سال ۱۳۹۶: ۱،۳۵۴،۱۶۷ تومان در ماه – رتبه کشوری: ۲۳
سهم غذا از سبد خانوار: ۳۵ درصد – رتبه کشوری: ۷
تورم دوازده‌ماهه سال ۱۳۹۷: ۳۱.۷ درصد – رتبه کشوری: ۱
تورم دوازده‌ماهه مواد غذایی در سال ۱۳۹۷: ۳۹.۶ درصد – رتبه کشوری: ۸
۴- جامعه:
نرخ بیکاری: ۱۱.۲ درصد- رتبه کشوری: ۱۶
نرخ مشارکت اقتصادی: ۳۶.۱ درصد – رتبه کشوری: ۲۸
نرخ مشارکت اقتصادی زنان: ۱۵.۹ درصد- رتبه کشوری: ۱۵
نسبت اشتغال: ۳۲ – رتبه کشوری: ۲۶
نرخ فقر در سال ۱۳۹۵: ۱۶.۲ درصد – رتبه کشوری: ۱۴
نسبت طلاق به ازدواج: ۱۷ درصد – رتبه کشوری: ۲۹
نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در سال ۱۳۹۶: ۳.۷ درصد – رتبه کشوری: ۲۲
نرخ بازداشت‌شدگان مواد مخدر در سال ۱۳۹۶: ۲۱۳ در ۱۰۰ هزار نفر – رتبه کشوری: ۳۰
۵- سلامت
پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر: ۸۵ نفر – رتبه کشوری: ۴ (شاغل در دانشگاه‌های علوم پزشکی)
تخت بیمارستانی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر: ۲۰۷ تخت – رتبه کشوری: ۸
۶- محیط‌زیست و حوادث طبیعی
تعداد زلزله در سال ۱۳۹۶: ۸ مورد با ۳ مصدوم – رتبه کشوری: ۹
تعداد سیل در سال ۱۳۹۶: ۷ سیل با ۲ مصدوم – رتبه کشوری: ۲۴
سایر حوادث نیازمند امداد در سال ۱۳۹۶: ۴۰ مورد – رتبه کشوری: ۳۱
درصد مساحت خشک‌سالی ده‌ساله (با درجه‌های مختلف) در اردیبهشت ۱۳۹۸: ۶۱ درصد – رتبه کشوری: ۲۳
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر