بیشترین و گسترده‌ترین رد صلاحیت‌های همه ادوار انتخابات مجلس، در دوره دهم ثبت شد. هرچقدر در مجلس اول رد صلاحیت‌ها ناچیز و محدود به منتسبان نظام پهلوی بود اما در مجلس دهم، کار چنان بالا گرفت که ناظران عبارت «بی‌سابقه» را برای آن بکار بردند.
این موضوع از آن نظر غافلگیرکننده بود که بسیاری از تحلیلگران ازنظر تاریخی، در مقایسه با انتخابات مجلس ششم پس از روی کار آمدن دولت خاتمی، انتظار داشتند حاکمیت سخت‌گیری‌ها را کمتر کند و بعد از انتخاب روحانی و توافق هسته‌ای، اجازه حضور چهره‌های منتقد اصولگرایان را صادر کند؛ اما نه‌تنها چنین نشد بلکه صلاحیت بسیاری از نمایندگان مجلس نهم و تقریبا همه چهره‌های سرشناس اصلاح‌طلب هم رد شد، چه برسد به ملی مذهبی‌ها و دیگر گروه‌ها.
۲۶دی۱۳۹۴ خبرگزاری تسنیم در خبری «غیر رسمی» اعلام کرد حدود ۶۰ درصد ثبت‌نام‌کنندگان رد صلاحیت شده اند.
این خبرگزاری نوشت: «حدود یک‌سوم ثبت‌نام‌کنندگان برای انتخابات اسفند صلاحیتشان احراز شده، یک‌سوم به‌طور قطعی صلاحیتشان برای این انتخابات رد شده و یک‌سوم دیگر نیز تاکنون مشمول عدم احراز شده‌اند.»
دیگر رسانه‌ها نیز از رد صلاحیت ۳۷ نماینده اکثرا اصولگرای مجلس نهم از سوی هیات‌های نظارت استانی خبر دادند. «علی مطهری» و «مقداد نجف‌نژاد» ازجمله مشهورترین این نمایندگان بودند. اکثر نمایندگان رد صلاحیت شده از اعضای فعال فراکسیون اصولگرای رهروان ولایت و نزدیک به «علی لاریجانی بودند.» مطابق گزارش‌ها، شماری از این نمایندگان به دلیل امضای طرح تحقیق و تفحص از نهادهای زیر نظر رهبری، مانند بنیاد شهید، بنیاد مستضعفان و سازمان اوقاف رد صلاحیت شده بودند و با توجه به صحبت مهرماه «احمد جنتی»، دبیر شورای نگهبان که گفته بود شورای نگهبان اجازه نمی‌دهد کسانی که به نظام و رهبری «اعتقاد قلبی» ندارند وارد مجلس شوند؛ این‌گونه تعبیر شد بسیاری از نمایندگان اصولگرای تایید صلاحیت نشده افرادی هستند که ازنظر شورای نگهبان به «قانون اساسی، نظام جمهوری اسلامی و ولی‌فقیه» التزام عملی نداشته‌اند.
«حمید رسایی»، از نمایندگان تندروی اصول‌گرا، نیز به دلیل فساد مالی و پرونده‌ای که در دوران مدیریت وی در اداره ارشاد قم داشت، رد صلاحیت شده است.
در این شرایط «حسین مرعشی»، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، اعلام کرد که هیات‌های نظارت استانی از میان سه هزار اصلاح‌طلبی که داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس شده‌اند تنها صلاحیت «۳۰ نفر» را تایید کرده‌اند.
فردای اعلام رد صلاحیت‌ها وقتی مشخص شد حدود ۶۰ درصد نامزدها تایید نشده‌اند، ۸ نماینده در نامه‌ای از دبیر شورای نگهبان خواستند به‌جای «پالایش سلایق سیاسی»، به عملکرد اقتصادی (فساد اقتصادی) داوطلبان نامزدی در انتخابات توجه کنند. علیرضا محجوب، نادر قاضی‌پور، مسعود پزشکیان، الیاس نادران، غلامرضا مصباحی مقدم، احمد سالک و حمیدرضا فولادگر این نامه را امضا کرده بودند.
این هشت نماینده مجلس در نامه‌ای به دبیر شورای نگهبان از او تقاضا کردند به‌جای حساسیت نشان دادن نسبت به تمایلات سیاسی داوطلبان، از این فرصت برای «جلوگیری از رخنه فساد در بدنه قوه مقننه استفاده شود.»
بعد از اعتراضات اولیه کاندیداهای رد صلاحیت شده، اواسط بهمن‌ماه برخی افراد لیست ۳۷ نفره نمایندگان، ازجمله علی مطهری تایید شدند اما ارسلان فتحی پور، عباس رجایی، کمال‌الدین پیرموذن، حبیب برومند، احمد شوهانی، حمید رسایی، سعید انصاری، عبدالله مقیمی، حامد قادرزی قروه، حمیدرضا پشنگ، روح‌الله بیگی، شجاعی كیاسری، محمدمهدی پور فاطمی، صفر نعیمی رز، حسن تامینی و مهدی موسوی‌نژاد بازهم اجازه حضور را در رقابت‌ها نیافتند. در میان اصلاح‌طلبان نیز نه‌تنها چهره‌های شاخص تایید صلاحیت نشدند بلکه خبر رسید نام مرتضی اشراقی، نوه آیت‌الله خمینی، در فرم اسامی وزارت کشور نه در میان تایید صلاحیت شدگان است و نه در میان رد صلاحیت‌ها.
از همان نخستین روزهای انتشار اخبار رد گسترده صلاحیت‌ها مطابق ادوار گذشته برخی از مسئولان ازجمله رییس مجلس و رییس‌جمهور قول پیگیری دادند. حسن روحانی گفت: «به‌عنوان رییس‌جمهور از همه اختیاراتم استفاده می‌کنم. امیدوارم شورای نگهبان به‌گونه‌ای موضوع را حل کند تا انتخابات پرشوری داشته باشیم.»
«الهام امین‌زاده»، معاون حقوقی رییس‌جمهور، نیز گفت: «تاکید رییس‌جمهور بر پیگیری احقاق حقوق رد صلاحیت‌شده‌ها با پیگیری بیشتر و مذاکره صورت خواهد گرفت.»
«محمد اشرفی اصفهانی»، رییس هیات بدوی تخلفات نهاد ریاست جمهوری که خود نیز در میان رد صلاحیت شدگان بود، اعلام کرد که رییس‌جمهور فهرستی را نزد رهبر جمهوری اسلامی برده تا حکم حکومتی بگیرد.
با بی‌نتیجه ماندن این تلاش‌ها حسن روحانی چند روز بعد در همایش استانداران، ضمن انتقاد شدید از رد صلاحیت‌های گسترده هیات نظارت شورای نگهبان گفت: «در قانون اساسی آمده که یهودی‌ها باید نماینده داشته باشند یا چقدر زرتشتی داریم، یا چقدر آشوری و ارمنی داریم، اگر جناحی در این کشور جمعیتش هفت یا ده میلیون جمعیت دارد آن‌ها هم باید نماینده داشته باشند، اسم مجلس خانه ملت است نه خانه یک جناح.»
«اکبر هاشمی رفسنجانی»، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم که فرزندانش محسن و فاطمه جزو رد صلاحیت شدگان بودند از عملکرد شورای نگهبان ابراز تاسف کرد.
علی مطهری هم رد صلاحیت افراد به‌صرف منتقد بودن آنان را «دخالت درنتیجه انتخابات و ترکیب مجلس آینده» دانست.
برخی از مشهورترین رد صلاحیت شدگان عبارت‌اند از مصطفی معین، جلال جلالی‌زاده، علی صوفی، محسن مهرعلیزاده، فاطمه هاشمی رفسنجانی، محسن هاشمی رفسنجانی، مرتضی اشراقی، اعظم طالقانی، مرتضی الویری، جواد اطاعت، رسول منتجب‌نیا، محمدجواد حق‌شناس، هادی غفاری، ابوالفضل شکوری، فاطمه راکعی، شهربانو امانی، ابراهیم اصغرزاده، حسن رسولی، اکبر اعلمی، ولی‌الله شجاع‌پوریان، علی‌محمد غریبانی، طاهره رضازاده، محسن رهامی، قاسم شعله‌سعدی، هادی غفاری، علی محتشمی‌پور (فرزند علی‌اکبر محتشمی‌پور) و حسن موسوی‌تبریزی.
نهایتا پیگیری‌ها و رایزنی‌ها کارگر نیفتاد و هیچ چهره سرشناس منتقد یا اصلاح‌طلبی تایید نشد و اصلاح‌طلبان مجبور شدند لیست‌های خود را با افراد کمتر شناخته‌شده نهایی کنند. بااین‌حال نتیجه انتخابات به‌ویژه در شهر تهران به نفع لیست امید (اصلاح‌طلبان) رقم خورد اما اعضای این فهرست چهره‌های کمتر شناخته شده بودند و این موضوع بر عملکرد آنان در مجلس تاثیر گذاشت.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر