سرانجام پس از ماه‌ها اعتراض خیابانی فرهنگیان که به بازداشت صدها معلم معترض هم انجامید، روز ۱۲ تیر ۱۴۰۱، «علی بهادری جهرمی»، سخن‌گوی دولت «ابراهیم رئیسی» از ابلاغ «آیین‌نامه اجرایی قانون رتبه‌بندی معلمان» خبر داد. این آیین‌نامه در دو هفته گذشته مورد انتقاد و اعتراض گروه‌های مختلف معلمان در سراسر کشور قرار گرفته بود. معلمان این آیین‌نامه را حتی با «قانون رتبه‌بندی معلمان» مصوب مجلس شورای اسلامی هم در تضاد و تعارض می‌دانند.
«لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان» ۲۵ اسفند ۱۳۹۹، پس از تدوین در وزارت‌خانه و تصویب در هیات وزیران، به مجلس یازدهم تقدیم شد تا مقدمات اجرای بند «الف» ماده ۶۳ «قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» آغاز شود. حالا معلمان بسیاری به آیین‌نامه اجرایی آن اعتراض دارند.
گزارش پیش‌رو به بررسی تفصیلی محتوای آیین‌نامه ابلاغی و ۱۷ ایراد مهم آن در مقایسه با قانون مصوب مجلس در گفت‌وگو با گروهی از معلمان پرداخته است. برای حفظ امنیت گفت‌وگو کنندگان، نام آن‌ها در گزارش ذکر نشده است.
اولین ایراد: تبصره ۳ ماده ۳
در تبصره سه ماده سه آیین‌نامه اجرایی قانون رتبه‌بندی معلمان گفته شده است: «یک سری از گروه‌ها و نیروهای وزارت‌خانه شامل رتبه‌بندی نمی‌شوند.»
معلمان می‌گویند: «انتخاب محل ماموریت در اختیار فرد نیست، او طبق دستور عمل کرده است. این تبصره، ظلمی است که به آن‌ها وارد می‌شود و با قانون مصوب مجلس مغایرت دارد.»
دومین ایراد: ماده ۴ تبصره ۱
در تبصره یک ماده چهارم آیین‌نامه اعلام شده است: «نحوه ارزیابی و نحوه سنجش همکاران برای احتساب و کسب رتبه‌های مختلف، متفاوت است؛ یعنی هر رتبه بر اساس ارزیابی و سنجش مختلفی صورت می‌گیرد.»
معلمان معتقدند: «این تبصره با قانون مغایرت دارد. در ماده دو قانون مصوب، موارد صلاحیت، ویژگی‌های عمومی و تخصص حرفه‌ای را یکی دانسته و سازوکار یکسانی را تعریف کرده‌اند. تفاوت برای کسب رتبه‌های بالاتر، درصد و امتیازی است که یک معلم می‌تواند کسب کند، نه این که برای هر رتبه، مکانیزم و ارزیابی و سازوکار خاص تعیین کنیم. این تخلف است.»
سومین ایراد: ماده ۴ تبصره ۳
ماده چهار تبصره سه قانون مصوب مجلس تاکید دارد: «در تنظیم شیوهنامه اجرایی، افرادی از سازمان امور اداری و استخدامی کشور و وزارت‌خانه حضور داشته باشند.»
معلمان می‌گویند: «ماده ۹آیین‌نامه می‌گوید علاوه بر آن، نمایندگان باید دو نفر از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش مجلس -که در تنظیم شیوهنامه اجرایی رتبه‌بندی نقش داشتند- حضور داشته باشند. این مغایر قانون مصوب مجلس است.»
چهارمین ایراد: جدول شماره ۲
در ردیف انتهای جدول شماره دو آیین‌نامه، عبارت «ارزیابی حرفه‌ای و تخصصی» اضافه شده است. معلمان معتقدند: «چنین عنوانی در قانون مجلس نیست. این عنوان، تخلف از قانون است. در ذیل همین ردیف، نوشته‌اند ارزیابان حرفه‌ای و تخصصی افرادی هستند که مناسبتی با معلمان ندارند. بنابراین، در جایگاهی نیستند که بخواهند معلمان را مورد ارزش‌یابی قرار بدهند. در این جدول، مراجع، منابع، مراکز و کسانی که قرار است ارزیابی کننده معلمان باشند، بسیار زیاد هستند. این گروه‌ها باید معلم را ارزیابی کنند. از مدیر و معاون بگیر تا گروه‌های مدرسه، شورای مدرسه، گزینش، حراست، هیات ممیز و... این پروسه برای شیوهنامه ارزیابی، خلاف قانون مصوب مجلس است.»
پنجمین ایراد: جدول شماره ۳
معلمان می‌گویند: «در جدول شماره سه، عنوان رتبه‌ها آمده است. برای هر کدام، شاخص‌هایی تعیین شده است مثل شایستگی عمومی، تخصصی، حرفه‌ای و تجربه‌ای که منظور سنواتی است که یک معلم دارد. در انتهای جدول، امتیازات جمع شده‌اند. در جمع امتیازات، برای رتبه اول آموزش‌یار معلم، حداقل۴۷۰ امتیاز لازم است. در ویرایش‌های قبلی، این رقم حداکثر۴۷۰ اعلام شده بود. وقتی یک کلمه تغییر می‌کند، مفهوم جمله عوض می‌شود.»
آن‌ها می‌گویند: «برای رتبه دوم حداقل باید ۵۲۰ امتیاز بگیرید. در ویرایش قبلی آمده بود اگر همکاری تا ۵۲۰ امتیاز دارد، در رتبه دوم مربی معلم قرار خواهد گرفت. حالا اگر همکاری ۵۱۹ امتیاز هم بگیرد، هم‌چنان در رتبه اول و آموزش‌یار معلم محسوب می‌شود.»
ششمین ایراد: ماده ۵ تبصره ۱
در تبصره یک ماده پنج آیین‌نامه آمده است: «شرط برقراری فوق‌العاده رتبه‌بندی برای هر یک از رتبه‌ها و هم‌چنین شروط احراز هر یک از آن‌ها، کسب حداقل امتیاز مربوط به شایستگی عمومی همان رتبه است.»
به گفته معلمان، کل این ماده به خاطر این که مقابل قانون مصوب قرار دارد، فاقد وجاهت است.
هفتمین ایراد: ماده ۵ تبصره ۲
در تبصره دو ماده پنج آمده است: «تمامی افراد جدیدالاستخدام، به استثنای ما متعهدین خدمت، مثل دانشگاه فرهنگیان یا دانشگاه‌های مرتبط به آموزشوپرورش، ابتدا به صورت پیمانی به کار گرفته خواهند شد. اگر بخواهند با تبدیل وضعیت، به عنوان نیروی رسمی تلقی شوند، باید رتبه مربی معلم (رتبه دو) را به دست بیاورند.»
معلمان معتقدند: «این تبصره، مغایر قانون است، چون در ماده سه قانون مصوب تفکیکی وجود ندارد. در این ماده اعلام شده است هر نیرویی که در جایگاه معلم فعالیت می‌کند، طبق همین مکانیزم قرار خواهد داشت؛ یعنی باید بر اساس کسب امتیازات، به او هم رتبه تعلق بگیرد. این تفکیک، تخلف از قانون ابلاغی مجلس است.»
هشتمین ایراد: ماده ۶
در ماده شش آیین‌نامه آمده است: «شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موظف است با توجه به عناوین رتبه‌بندی موضوع همین ماده، قانون مدیریت خدمات کشوری را که معلمان بر اساس آن تاکنون رتبه‌های مقدماتی، ارشد، خبره، عالی و حرفه‌ای داشته‌اند، برای جدیدالاستخدام‌ها بازنگری کند.»
معلمان می‌گویند: «این هم با قانون مصوب مغایرت دارد، چون در قانون ابلاغی آمده است این قانون و این رتبه‌های جدید ارتباطی با قانون مدیریت خدمات کشوری ندارند. این که بخواهند رتبه‌های قدیمی را زیر سوال برده یا نادیده بگیرند هم خلاف قانون است.»
نهمین ایراد: ماده ۷
ماده هفت آیین‌نامه می‌گوید: «معلمانی که در یک رتبه قرار گرفته‌اند، ما برایشان کارنامه صادر می‌کنیم. طبق این کارنامه که نقاط ضعف و قوت معلمان در آن آمده است، فرد مورد نظر در صورتی می‌تواند در دوره بعد دوباره برای ارزیابی ارتقای رتبه اقدام کند که نقاط ضعف او در کارنامه برطرف شده باشد.»
معلمان معتقدند: «نتیجه این کار، سخت‌گیری بی‌منطق، فشار بی‌مورد و لج‌بازی نسبت به معلمان است. این کار، تخریب شأن معلمان و باعث سرکوب آن‌ها است.»
دهمین ایراد: ماده ۸
در ماده هشت اعلام شده است: «حداکثر در مدت یک‌ماه، آموزشوپرورش با هماهنگی و نظارت سازمان امور اداری استخدام کشور باید سامانه‌ای را برای این امر اختصاص بدهد تا بعد از این، همکاران مستندات را ارایه بدهند.»
معلمان می‌گویند: «قصد دولت این است تا روند بررسی‌ها را طولانی کند. وقتی مجلس قانون را به دولت ابلاغ کرد، یک مهلت زمانی سه ماهه برای این امور داد. در این سه ماه شما چه کار می‌کردید؟ حالا بیش از سه ماه از این مهلت گذشته است، تازه آیین‌نامه را ابلاغ کرده‌اید؟ یک ماه هم فرصت می‌خواهید تا سامانه ایجاد کنید و بعد همکاران شروع کنند به بارگذاری مدارک؟ این چیزی جز اتلاف وقت، کش دادن قضیه و تخریب روح و روان معلمان نیست.»
یازدهمین ایراد: ماده ۱۱
ماده ۱۱ آیین‌نامه می‌گوید: «اگر فردی در بارگذاری مستنداتش، تخلفی مرتکب یا خلاف واقع گفته باشد، مدارک و مستندات خلاف واقع را در اختیار هیات‌های ممیزی قرار خواهند داد. این منجر به مجازات انتظامی می‌شود.»
معلمان معتقدند: «این ماده ۱۱با ماده یک فصل اول قانون رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان مغایرت دارد. طبق ماده یک فصل اول قانون، تمام سازمان‌ها و ادارات یک هیات رسیدگی به تخلفات اداری دارند. قید نشده یک کارمند اداری که در مناسبات اداری تخلفی کرده است، باید به دستگاه قضایی ارجاع شود. این تخلف محرز آیین‌نامه است.»
دوازدهمین ایراد: ماده ۱۳
در ماده ۱۳ آیین‌نامه آمده است: «شرکت در فرآیند رتبه‌بندی، حقی برای متقاضی ایجاد نمی‌کند.»
اما با توجه به این که ماده سه قانون مصوب مجلس آمده است: «تمام معلمان باید در یکی از رتبه‌ها قرار بگیرند.»
معلمان معتقدند: «ماده ۱۳مغایر با ماده سه قانون رتبه‌بندی مجلس است. نمی‌شود مواد و تبصره‌های آیین‌نامه با اصل قانون در مغایرت باشند.»
سیزدهمین ایراد: ماده ۱۵
ماده ۱۵ آیین‌نامه ابلاغی در مورد درصدهایی که افزایش حقوق ناشی از فوق‌العاده رتبه‌بندی شامل رتبه‌های مختلف می‌شود، می‌گوید: «در رتبه اول، آموزش‌یار معلم ۴۵ درصد سه آیتم اول حکم شامل حق شغل، حق شاغل و فوق‌العاده شغل را شما می‌شود افزایش حقوق رتبه یک. به همین ترتیب، تا رتبه پنج یا استاد تمام، ۹۰ درصد این سه آیتم اضافه خواهد شد.»
به باور معلمان، اگر معلمی بالای ۲۷ سال سنوات با مدرک ارشد و بالاتر داشته باشد که رتبه استاد معلم را کسب کند، عواید اقتصادی این رتبه ۹۰ درصد است: «چیزی حدود پنج یا پنج و نیم میلیون تومان. بر اساس نص صریح برنامه پنج ساله ششم، قانون رتبه‌بندی باید حداقل ۸۰ درصد هم ترازی را با اساتید دانشگاه برای معلمان ایجاد می‌کرد. حالا به دلایلی آن قانون را دور زدند و رتبه‌بندی را ابلاغ کردند.»
آن‌ها می‌گویند: «با افزایش تورم، وقتی برای رتبه یک ۴۵ درصد حقوق، یعنی حدود یک و نیم میلیون تومان به دریافتی معلم اضافه شود، آیا شرایط رفاهی او بهتر می‌شود؟ کیفیت کسب رتبه‌ها باید از نظر معیشتی شرایط بهتری فراهم کند.»
چهاردهمین ایراد: ماده ۲۳
ماده ۲۳ آیین‌نامه ابلاغی می‌گوید: «وزارت آموزشوپرورش موظف است نسبت به اجرای این آیین‌نامه در سقف اعتبارات ابلاغی قانون بودجه اقدام کند. ایجاد هرگونه تعهد بیش از آن منابع ممنوع و فاقد اعتبار است.»
معلمان معتقدند: «این یک ایراد مضحک است. وزارت‌خانه اول باید رتبه‌بندی را انجام می‌داد و بعد از تعیین رتبه‌ها، بودجه درخواست می‌کرد. این‌ها آمدند اول یک رقم بودجه‌ای را اعلام کردند. این رقم از کجا آمد؟ چه‌طور محاسبه شد؟ ضمانتش چیست؟ با این بودجه، چه‌طور می‌خواهید هم افزایش رتبه و حقوق اعمال کنید و هم از سقف بودجه بالاتر نروید؟»
آن‌ها می‌گویند: «تناقض دیگر هم این که در ماده ۲۵ آیین‌نامه آمده است: «سازمان برنامه‌وبودجه باید بودجه این کار را تامین کند؛ به نحوی که در قانون بودجه هر سال آمده باشد. کدام ماده قابل استناد بوده است؟ این نشان می‌دهد افرادی که آیین‌نامه را نوشته، یک دست نبوده‌اند. هر فرد، بندی را نوشته یا بندی را حذف کرده است.»
پانزدهمین ایراد: ماده ۲۴
ماده ۲۴ آیین‌نامه می‌گوید: «گروه‌های ممیزی و ارزیابان نباید تخلفی از شرح‌وظایف خود انجام دهند.»
معلمان می‌گویند: «کسانی که این آیین‌نامه را برای معلمان نوشته، اصلا معلم نبوده‌اند. افرادی که آیین‌نامه را تنظیم کرده، در متن آن، از قانون تخلف کرده‌اند. شما که ناقض قانون هستید، چه‌طور هشدار می‌دهید؟»
شانزدهمین ایراد: نحوه کسب امتیازات
معلم‌های جوان می‌پرسند: «چه‌طور می‌شود در عرض یک سال بتوانیم آن امتیازاتی را که قانون‌گذار اعلام کرده است، کسب کنیم؟ خیلی بعید است.»
در جای دیگری از آیین‌نامه نوشته‌اند: «هیات‌های ممیزه شایستگی‌های عمومی در طول خدمت را از مراجع ذی‌صلاح قانونی استعلام می‌گیرند.»
این مساله نگرانی‌هایی را برای معلمان ایجاد کرده است که این استعلامات از کدام مراجع انجام می‌شوند؟
هفدهمین ایراد: ارزیابان حرفه‌ای
معلمان می‌گویند: «در آیین‌نامه، مبحث جدیدی باز شده است به نام ارزیابان حرفه‌ای. این ارزیابان حرفه‌ای قدرت بزرگی پیدا می‌کنند؛ احتمالا مثل کارشناسان رسمی دادگستری. این موقعیت، وسوسه برانگیز است. به کارنامه هسته‌های گزینش و هیات تخلفات اداری نگاه کنید! راه‌اندازی مرکز سنجش هم بودجه می‌خواهد. دولت قرار نبود کوچک و چالاک بشود؟»
یک معلم با سابقه ۳۰ سال تدریس در پایان به «ایران‌وایر» می‌گوید: «ما سیستم ناکارآمدی داشتیم. بمبی مثل کرونا هم افتاد میان ما که دو سال کل کشور مجازی شد. خروجی آموزش مجازی را ببینید. اوضاع خراب است. حالا هم بمب تورم افتاده و بمب آیین‌نامه نیز اضافه شده است. اگر هدف تیم طراحان این آیین‌نامه فروپاشی آموزشوپرورش است، باید به آن‌ها تبریک گفت. اگر به گروهی می‌گفتند بنیان آموزش در ایران را نابود کن، امکان نداشت موفق شود اما تیم شما بسیار موفق عمل کرده است!»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر